راک؛ از سبکی ساده و برخاسته از اعتراضات اجتماعی تا هوی‌متال

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- فاطمه قائلی؛ در اواسط سال‌های 1950 گونه‌ای نو از موسیقی از دل موسیقی جاز بیرون آمد که در ابتدا آن را «راک اند رول» نامیدند؛ راک و رول هر دو در لغت به معنای تکان خوردن و جنبیدن است و معنای اصطلاحی آن سبکی از موسیقی است که دارای ضرباهنگ قوی می‌باشد.

موسیقی راک در برگیرنده سبک‌ها و مدل‌های متنوعی است، اما بیشتر به موسیقی آوازی گرایش دارد که دارای ضرباهنگ خشن و پیش برنده است و در اغلب اوقات به همراهی گیتار الکتریکی و صداهای به شدت تقویت شده ارائه می‌شود. راک اولیه از سبک ریتم و بلوز (نوعی موسیقی رقص سیاهان آمریکا که آمیخته با بلوز بود)، جاز و سبک سرودهای انجیلی سیاهان آمریکا سرچشمه گرفت.

راک ریشه‌ای دیگر در موسیقی بومی و موسیقی سرزمین‌های غرب آمریکا دارد؛ سبکی که با رنگ و بوی عامیانه و مبتنی بر گیتارنوازی است و در فرهنگ روستاییان سفیدپوست آمریکا ریشه دارد. این موسیقی طی زمانی کمتر از یک دهه، از سبکی ساده و معطوف به رقص، به گونه‌ای از موسیقی بدل شد که هم از نظر رنگ آمیزی و هم از نظر مضامین اشعار و تکنیک‌های صوتی بسیار متنوع بود.

عمدتا به این صورت است که مدها و سبک‌های زندگی در غرب از تحولات و جنبش‌های اجتماعی آغاز می‌گردد؛ مثلا جنبش دانشجویی دهه 60 فرانسه و جنبش‌های ضد جنگ ایالات متحده در دهه 60 تا 80 و نگاه اعتراضی افرادی که در این جنبش‌ها شرکت می‌کنند، مدل لباس، مدل موسیقی و مدل آرایشی را به ارمغان می آورد که به مرور در جهان انعکاس پیدا می‌کند.

در سال‌های پایانی دهه 1960، سبک‌های متنوع راک شامل راک عامیانه، جاز راک، راک کلاسیک، راک راگا، راک توهمی و راک اسیدی می‌شد. در این سال‌ها نخستین نمایش موزیکال راک و همچنین نخستین اپرای راک ساخته شد.

 

 

لازم به ذکر است که هنرمندان موسیقی راک فقط آمریکایی نبودند، بلکه از اروپا به خصوص از انگلستان گروه‌هایی در زمینه این موسیقی سر برآوردند که معروف ترین آنها گروه بیتل‌ها در دهه 60 است.

در سال‌های 1970 و 1971 موسیقی راک به لطمه‌هایی بزرگ دچار شد. گروه بیتل‌ها انحلالش را اعلام کرد و سه نفر از بزرگان موسیقی راک به وضع بدی درگذشتند؛ دلایل مرگ دو تن از ایشان اعتیاد و یک نفر از آن‌ها، حمله قلبی اعلام شد!

راک همچنان به راه خود ادامه داد. در این سال‌ها گونه‌ای نو از رقص به نام دیسکو پدید آمد. در اوایل دهه 1970 کمپانی‌های ضبط موسیقی به پخش آلبوم‌هایی از قطعه‌های محبوب موسیقی راک اند رول مربوط به سال 1950 پرداختند و همچنین چند فیلم سینمایی درباره چهره‌های قدیمی موسیقی راک ساخته شد تا دوباره یاد موسیقی راک اولیه و پیدایش آن در اذهان مردم زنده شود. در این دهه سبک‌های دیگری از جمله راک محلی، رگه، فانک و پانک یا موج نو در راک به وجود آمد.

هوی‎‌متال؛ سبکی از موسیقی راک که به مضامین جنسی خشونت آمیز می‌پردازد

در دهه 1980 گروه دیگری از بریتانیا با سبک موج نو دوباره سر برآوردند و این دومین باری بود که بعد از گروه بیتل‌ها، انگلیسی‌ها گوی سبقت را از بقیه گروه‌ها در موسیقی راک ربودند.

 

در این دهه جوانان (سفیدپوست طبقه کارگر) دوباره به سبك دیگری در راک، تحت عنوان هوی متال روی آوردند؛ گونه‌ای از موسیقی راک است با طبل‌های کوبنده، باس قوی و غیو لگام گسیخته گیتارهای برقی که با نهایت قدرت می‌نواختند. اشعار این سبک آشکارا به مضامین جنسی خشونت آمیز می‌پردازد!

ویژگی‌های موسیقی راک

 

در این سبک از سازهایی مانند گیتار الکتریکی، ساز کوبه‌ای، سازهای شستی دار مانند پیانو، پیانوی الکترونیکی و سینتی سایزر، در برخی موارد از سازهای بادی برنجی و یا سازهای دیگری ندرتا استفاده می شود. در ضبط موسیقی راک از صداهایی مانند سیگنال‌های الکترونیک، همهمه جمعیت و نوای ارکستر سمفونیک استفاده می شد.

سبک آواز خواندن در راک تحت تاثیر موسیقی سیاهان است. آوازخوان راک با سبکی متفاوت در خواندن، فریاد می‌کشد، جیغ می‌زند، می غرد و از صداهایی تیز و برآمده از حلق استفاده می کند! همچنین هجاهای بی معنا و واژه های تکراری مانند یا، یا نیز در موسیقی راک به وضوح قابل شنیدن است.

تآملی در تغییر خاستگاه اولیه موسیقی در غرب

 

تغییری که در زمینه خاستگاه و مقصد اولیه این موسیقی ایجاد شده جای تأمل دارد که چطور موسیقی که از تحولات اجتماعی و جنبش‌های و اعتراضات قشر خاصی در جامعه آغاز شده بود که معمولا در مناطق فقیر نشین یا مناطقی که از تبعیض نژادی به شدت رنج می‌برد به جریانی در سبک زندگی مردم تبدیل شد؟

برای تأمل در این زمینه جالب است اشاره‌ای کنیم که در اف.بی.ای، اداره تحقیقات فدرال امریکا که کنترل جنبش‌های اجتماعی در امریکا را به عهده دارد، معاونتی به نام سوشال دیپوتی یا معاونت اجتماعی وجود دارد که وظیفه آن شناسایی اعتراضات و جنبش‌های اجتماعی و منحرف کردن آنها از خاستگاه اعتراضی آن می‌باشد تا بتوانند در حوزه امنیت ملی آن را خنثی نمایند.

 

با حمایت و هدایت این معاونت از درون این جنبش‌ها، سبک‌ها و موسیقی‌هایی استخراج می‌شود و چه سریع از فضای محدود ابتدایی خارج شده و حتی گسترش ویژه‌ای می‌یابند.

منبع:
درک و دریافت موسیقی، راجر کیمی ین، نشر چشمه