در چه صورت بايد از برادر ایمانی روی گرداند؟

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، مقام معظم رهبری شخصیتی نادر و برجسته است که بهره‌مندی از دانش و حکمت ایشان برای رهروان انقلابی بسیار کارگشاست.
 
کلاس‌های درس خارج فقه ایشان به‌طور مرتب ساعت هفت صبح برگزار می‌شود و ایشان قبل از درس چند دقیقه‌ای بحث اخلاقی دارند که در این سلسله نوشتارها به بیان این نکات می‌پردازیم.
 
از امتیازات درس مقام معظم رهبری آن است که اجازه می‎دهند شاگردان بدون هیچ ترس و یا احساس ابهتی به راحتی سوالاتشان را بپرسند و ایشان نیز با صبوری پاسخ می‌دهند و همچنین در این کلاس حضور و غیاب جدی وجود دارد.
 
شروط اصلی پذیرش طلاب در درس خارج رهبر انقلاب، صلاحیت علمی و اخلاقی است.
 
مقام معظم رهبری در این جلسه به شرح حدیثی از امام جعفر صادق (ع) پرداختند.

 

قَالَ أَبُو عَبْدِ اللَّهِ ع اخْتَبِرُوا إِخْوَانَكُمْ بِخَصْلَتَيْنِ فَإِنْ كَانَتَا فِيهِمْ وَ إِلَّا فَاعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ ثُمَّ اعْزُبْ مُحَافَظَةٍ عَلَى الصَّلَوَاتِ فِی مَوَاقِيتِهَا وَ الْبِرِّ بِالْإِخْوَانِ فِی الْعُسْرِ وَ الْيُسْر. (1)

دو صفت برادر ایمانی چیست که اگر نبود از او روی  گردانید

فى الكافى، عن الصّادق (عليه‌السّلام): «اختبروا اخوانكم بخصلتين». على‌الظاهر منظور از «اخوان» مطلق معاشرين نيست؛ يعنى آن كسانى كه مي‌خواهيد به عنوان برادران خود و افرادى كه با آنها صداقت داريد، افراد نزديك، كسانى را كه به اين عنوان مي‌خواهيد انتخاب كنيد، اين دو صفت را در آنها حتماً ملاحظه كنيد: «فإن كانتا فيهم»؛ اگر اين دو صفت در آنها بود، چه بهتر؛ «و إلّا فاعزب ثم اعزب ثم اعزب»؛ «عَزَبَ» يعنى فاصله گرفتن، از آنها رو پوشاندن ]مثل] «لايعزب عنه مثقال ذرّة» (2) كه در قرآن كريم هست. دورى كنيد از آنها. از آنها رو بپوشانيد و دورى كنيد.

 

اين دو صفت چيست؟ «محافظة على الصّلوات فى مواقيتها»؛ يكى اين [كه محافظ نماز باشند]. در مواقيت، لابد مراد مواقيت فضيلت است؛ و الّا مطلق مواقيت اگر مورد نظر باشد، ولو آخر وقت، خب اگر كسى اين كار را نكند، فاسق است. مي‌خواهند بفرمايند كه اهل نماز در وقت خود باشد، يعنى وقت فضيلت.

مرحوم آقاى بهجت (رضوان اللَّه عليه) -[كه] مكرر اين را از ايشان ما شنيديم، هم خودمان شنيديم، هم بالواسطه ديگران هم نقل كردند- مي‌گفتند استادشان -على‌الظّاهر مرحوم آقاى قاضى مثلاً- به ايشان گفتند كه اگر كسى نماز اول وقت را مراقبت بكند، من ضامنم براى نجات او، يا براى مثلاً رسيدن او به درجات بالا؛ يك همچين تعبيرى. بنده يك وقت از ايشان پرسيدم كه لابد نماز خوب ديگر؟ گفتند: خب، بله؛ نماز درست و حسابىِ با توجه، در اول وقت. اگر اين را كسى مراعات بكند، اين خودش يك عاملى است كه انسان را عروج مي‌دهد و به مراتب بالاى توحيدى مي‌رساند. يكى اين.

صفت دوم: نيكى به برادرانش؛ هم در عسر، هم در يسر

«و البرّ فى الاخوان فى العسر و اليسر». صفت دوم هم يك صفت اجتماعى است. اوّلى صفت فردى بود، بينه و بين اللَّه بود؛ اين دومى بينه و بين النّاس است. كسى باشد كه صفتش اين باشد، كه به برادرانش نيكى مي‌كند؛ هم در عسر، هم در يسر.

حالا اين عسر و يسر، چه عسر و يسر خود انسان، ولو در عسر هم باشد، سختى هم باشد، بالاخره كمك مي‌كند؛ حالا تنگدستى دارد، مالى ندارد كه كمك بكند، اما مي‌تواند تسلا بدهد، با زبان كمك كند، با آبرو كمك كند؛ هم ممكن است مراد عسر و يسر خود اين كمك‌كننده باشد، هم عسر و يسر آن كمك شونده باشد؛ چون بعضى‌ها هستند، حاضرند به انسان كمك كنند، وقتى كه حال انسان خوب است؛ وقتى اقبال به سمت كسى هست، حاضرند به او كمك كنند؛ محبت مي‌كنند، كمك مي‌كنند؛ به مجرد اينكه اقبال از او رو برگرداند، اينها هم رو برمي‌گردانند. بله، وقتى كه اقبال از او ادبار كرد، اينها هم ادبار مي‌كنند. نه، اينجور نباشد؛ در همه حالاتِ برادرش به او كمك كند و نيكى كند.

پی‌نوشت:

 

1- حضرت صادق (ع) فرمود: «برادران خود را با دوخصلت آزمایش کنید؛ پس اگر آن دو خصلت در آنها بود خوب است، وگرنه دور شوید، دور شوید، دور شوید: مواظب او بر نمازهایش در اوقات آن، نیکی به برادران در سختی و گشایش»؛ شافی، صفحه 652

2- سوره سبأ، آیه 3