کچویان: گذر برای آوینی به معنی انتظار است / ویژگی منحصربه فرد بشر مدرن تئوریزه کردن زشتی‌ها است

به گزارش خبرنگار دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، دكتر حسين كچويان عصر دیروز در برنامه «افق پس از گذار، غرب‌شناسی سیدمرتضی آوینی» كه به همت بسيج دانشجويي دانشكده علوم اجتماعي دانشگاه تهران و در راستای برنامه‌های «ایام اندیشه انقلاب اسلامی» برگزار شد به بيان برخي ابعاد تفكر شهيد آويني در مواجه با غرب پرداخت.

کچویان در ابتدا به بیان نكاتي در مورد نحوه ورود شهيد آويني در عرصه نظر پرداخت و گفت: شيوه ورود و خروج اهل هنر به حوزه تفكر متفاوت است، اما شهيد آويني فردي است كه به طور كاملا تجربي وارد عرصه نظر شده است.

وی در ادامه گفت: آوینی به نحوي راه‌هاي رفته را براي خودش تجربه خطا مي‌ديد و معتقد بود كه حقيقت براي كسي كه بخواهد به آن دست يابد راحت به دست مي‌آيد؛ در واقع او معتقد بود بايد حقيقت را در درون خود جست يعني خيلي از نتايجي كه به آن دست يافت محصول سيروسلوك شخصي‌اش بود.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه معرفی شخصیت آوینی افزود: او كسي است كه به دنبال حقيقت راه‌هاي مختلف را امتحان كرده و به جايی رسيده كه ديگر با رجوع به خودش همه راه‌هاي ديگر را رها كرده و از آنجا به بعد شروع به پروار كردن حقيقت درون خودش كرده است.

كچويان اضافه كرد: در سوابق آويني ما شاهد آن هستيم كه ايشان ورود خوبي به متون غربي داشته و با جريان‌هاي انتقادي در غرب هم آشنا بوده است. مي‌دانيد كه انواع نقدها به غرب وجود دارد و نقد آويني يكي از راديكال‌ترين نقدهاست.

نقد اخير فوكو نيز نقد حقيقت است كه انسان را از حقيقت هم رها كند

وی در ادامه گفت: در غرب از اواسط قرن 18 نقدها آغاز شده ولي اين يك مسير نقد بوده به اين معنا كه نقد ماركسيستي نقد عليه غرب نيست، بلكه در راستاي عمق بخشي به آن است. نقد اخير فوكو نيز نقد حقيقت است كه انسان را از حقيقت هم رها كند.

گذر براي آويني يعني انتظار

اين عضو شوراي عالي انقلاب فرهنگي در ادامه به آوینی پرداخت و گفت: آويني نسبت به غرب اطلاع داشت ولي يك جايي نقطه نظر بسيار متفاوتي پيدا مي‌كند و رنگ و بوي زندگي و كارهايش عوض مي‌شود؛ انقلاب براي او حادثه بزرگي بوده است و كل نگاهش را به غرب، زندگي و آينده بر اساس اين رخداد تعيين مي‌كنند كه از آن به عنوان رخدادي مهم در رستاخير جهاني ياد مي‌كند.

وی گفت: شهيد آويني با يك معناي موعودگرايانه ديني شيعه با فلسفه تاريخ سروكار دارد و همين به انديشه او رنگ و بوي ويژه خودش مي‌بخشد؛ طوریکه گذر براي آويني به معني انتظار است.

آوینی: ما در دوران جاهليت ثانويه زندگی می‌کنیم

کچویان با اشاره به دیدگاه آوینی گفت: وی معتقد است ما طبق احاديث در دوره جاهليت ثانوينه زندگي مي‌كنيم كه مظهر آن غرب است. ما هبوط‌هاي مختلف و متعددي در تاريخ داشته ايم ولي هبوطي كه امروزه اتفاق افتاده تام و تمام است؛ هبوط از طريق نگاه به خود تحقق پيدامي‌كند؛ خدا به آدم گفت: «ولاتقربا..» ولي آدم وسوسه شد و همه چيزش را از دست داد؛ اين وسوسه، وسوسه جاودانگي و پادشاهي مطلق بود، اما براي علت مطرح کردن هبوط تام دلايلي را ذكر مي‌كند، از جمله اينكه سيطره غرب عام شده است و امروزه غرب غلبه مطلق دارد به طوري كه كل بشر درگير اين اتفاق شده و از اين جهت نيز غرب اولين تمدني است كه جهاني شده است.

وی بیان داشت: آوینی همچنين بحران‌هاي متعدد غرب را دال بر اين مي‌گيرد كه ظهور بسيار نزديك است، البته ادله ديگري را نيز مي‌آورد از جمله اينكه در غرب ميل به شنيدن حرف‌هاي جديد وجود دارد.

كچويان افزود: آويني رونسانس را آغاز جهاليت ثانويه مي‌داند و انقلاب اسلامي را شروع رستاخير جهاني و انتظار فعال.

وی افزود: اينكه غرب رو به مرگ مي‌رود و انقلاب رو به ظهور نوعي زنگ خروج و نشانه هاي ظهور محسوب مي‌شود.

ویژگی منحصربفرد بشر مدرن: زشتی را تئوریزه می‌کند

وی با بیان اینکه نكته بسيار مهم ديگر در آراي شهيد آويني بحث جهاليت تئوريزه شده است، گفت: بشر هميشه مفاسد مختلفي را داشته است، اما در دوران جديد بشر زشتي مي‌كند و زشتي‌اش را تئوريزه مي‌كند و همچنين آن را تبديل به بهترين‌ها و خوب‌ترين ها نيز مي‌كند قبلا برهنگي‌هاي كه مي كردند كم بوده ولي آن را تئوريزه نمي‌كردند.

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی در ادامه بیان دیدگاه‌های آوینی گفت: هنرمندان همان مطرب‌هايی هستند كه در جامعه گذشته و در تمدن‌هاي گذشته در حاشيه بودند، اما همين هنرمندان را در جهان جديد خودشان در اوج بشريت مي‌دانندو اين به واسطه همان بيان تئوريزه شده است.

زمانی خواهد رسید که منکر در جامعه، معروف تلقی می‌شود

وی به حدیثی از رسول الله (ص) اشاره کرد و گفـت: پیامبر فرمود؛ زمانی می رسد که امر به معروف رها می شود و نیز زمانی می رسد که امر به منکر در جامعه رواج پیدا می‌کند و حتی زمانی خواهد رسید که منکر در جامعه، معروف تلقی  می شود و کاری که تمدن مدرن کرده همین است که منکر را تبدیل به معروف کرده است.

آوینی: هرچند می‌گویند این عصر، عصر علم است، من می‌گویم عصر جهالت مطلق است و هرچند می‌گویند که عصر هنر است، من می‌گویم عصر رذالت مطلق است

کچویان در ادامه صحبت های خود به دیگر ویژگی برجسته آوینی یعنی دگرگون دیدن و دگرگون بودن او اشاره کرد و افزود: او منطق دگرگون دیدن خویش را داشت و می گفت هرچند می گویند این عصر، عصر علم است، من می گویم عصر جهالت مطلق است و هرچند می‌گویند که عصر هنر است، من می‌گویم عصر رذالت مطلق است.

یکی از حوزه‌های استبداد غرب نیز حوزه تفکر و تخیل است

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: آوینی معتقد بود جبر و استبداد غرب فوق العاده است و یکی از حوزه‌های این استبداد نیز حوزه تفکر و تخیل است؛ بدین معنا که غرب اجازه نمی‌دهد افراد جور دیگری فکر کنند، لذا در رابطه با گذار، یکی دیگر از موارد همین بود که ما تخیل و از آن مهم‌تر شوق جهانی دیگر را در سر بپرورانیم.

وی ادامه داد: یکی از قدرت‌های عجیب و غریب غرب، قدرت او در تئوری پردازی زشتی‌هاییش است و تمام مفاهیم همین علوم اجتماعی نیز همین طور است، حتی مفاهیم مبارزاتی‌اش مانند مبارزه با سرمایه داری و ... . این قدرت عجیب چیزی است که گویی تنها شیطان می‌تواند این طور باشد؛ زیرا اوست که عمدتا با توهم و وهم انسانها سر و کار دارد و دائم وسوسه می‌کند.

کچویان معتقد است که ما باید این تئوری جاهلیت را واکاوی کرده و بشکافیم.

ایده جمع خیال خامی است!!

استاد جامعه‌شناسی دانشگاه تهران ادامه داد: مسئله دیگر این است که ما متاسفانه دنبال جمع بوده و هستیم و این خیال خامی است؛ چراکه دو قطب شیطان و خدا جمع نمی‌شوند؛ شیطان را باید تسلیم کرد و بر او مسلط شد. نمی‌شود که با شیطان کنار آمد، کما اینکه ما امروز در بحث مقاومت کشور خود و قضیه هسته ای نیز شاهد این مسئله هستیم.

تمدن غرب با پیام و دعوت نمی‌رود

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی افزود: تقریبا تمام تمدن‌های بشری از ابتدا تا امروز کارشان را با دعوت پیش می‌بردند، اما هیچ کدام از آنها ساختارهای زندگی را به هم نمی‌ریختند.

وی افزود: تمدن غرب با پیام و دعوت نمی‌رود، بلکه او ساختارها را می‌پاشد و ساختارهای متناسب با خودش ایجاد می‌کند و از همین طریق شما را مجبور می‌کند در راستای هدفش قدم بردارید.

باور کنیم که غرب، جهنمی است که هرروز داغ‌تر می‌شود

کچویان بخش انتهایی سخنان خود اظهار داشت: ما به طور جدی نمی‌دانیم مصیبت در غرب چیست؛ زیرا عمدتا از طریق هالیوود با آن مواجه بودیم، اما باور کنیم که جهنمی است که هر روز داغ تر می‌شود و زندگی در آن هرروز مصیبت بارتر. جامعه‌ای که منطق کلی اش بر فردیت استوار است و در آن پیوند انسانی از بین رفته است (البته به جز 20 یا 30 درصد آن)

وی تاکید کرد: باید این حال نظری را تبدیل به حال عینی و درونی خویش کنیم.

کچویان ادامه داد: ببینید آمریکایی ها در جهان چه می‌کنند؛ خون ریزی، خون ریزی، خون ریزی...به اندازه جنگ‌های اول و دوم فقط از جهان غیرغربی آدم کشته اند. فعل و عمل این ها تماما واجد زشتی و دورویی است و عجیب است که انسان هایی این همه زشتی را می بینند ولی همچنان آمریکا را ملجائی می‌دانند.

وی تأکید کرد: تمدن غرب زشتی مطلق است.

تلاش آوینی در حوزه خودش، تلاش برای تسخیر روح تکنولوژی بود

کچویان در انتهای سخنان خود به این موضوع اشاره کرد که: پروریدن این معنا در خودمان و حفظ انتظار و در عین حال تلاش‌های خاص کردن در این حوزه بسیار مهم است.

امام (ره): شما هرجایی که هستی، همان جا را درست کن

وی با نقل خاطره ای از امام خمینی(ره) در این باره که ایشان فرموده بودند که شما هرجایی که هستی، همان جا را درست کن، گفت که آوینی در واقع این چنین بود. وی ادامه داد: تلاش آوینی در حوزه خودش، تلاش برای تسخیر روح تکنولوژی بود، که البته این تسخیر اساسا ممکن است یا نه محل نزاع است ولی مورد بحث ما نیست.

وی در آخر بیان داشت که ما نباید منفعل باشیم، بلکه باید به افق ظهور نزدیک باشیم.