افكار مطهری ریل اندیشه انقلاب اسلامی است نه ایستگاه آن

به گزارش خبرنگار علمی «خبرگزاري دانشجو»، امیرحسین ترکش‌دوز امروز در نشست مطهری و تحول در علوم انسانی كه در دانشکده روانشناسی دانشگاه علامه طباطبایی برگزار شد، به تبیین نگاه شهید مطهری درباره علم پرداخت.

 

وي گفت: مدتی است که مفهوم علم ديني در جامعه ما مطرح شده و درباره آن بحث های مختلفی شکل گرفته است؛ اما ثمرات اين بحث تاكنون با چارچوب‌هاي انقلاب كاملا مطابق نبوده است.

 

استاد دانشگاه امام صادق (ع) ادامه داد: كساني كه مباني اسلام را پذيرفته اند، الان در معرض اين آسيب هستند كه انقلاب‌نماها به جاي انقلاب به آنها عرضه شود و شايد بگويند انقلاب خودش چارچوب شكن است و چارچوب ندارد و نمي توانيد آن را در نگاه ها و نظرات امام (ره) و مطهري متوقف كنيد؛ اما هر چارچوبی مخل حركت نيست.

تركش‌دوز ادامه داد: انقلاب اصيل، انقلاب امام (ره) و مطهري است البته به عنوان نقطه آغاز، نه ايستگاه پاياني؛ زيرا معلم اصيل، راه را باز مي‌كند كه شاگردانش حركت جديدي داشته باشند.

 

وي تاكيد كرد: عصر ما عصر امام خميني (ره) است و ایشان گفتند كه عصر ما عصر بيداري مستضعفين است و بيداري مستضعفين جز در پرتو انديشه امام (ره) ممكن نيست.

 

استاد دانشگاه امام صادق (ع) بيان كرد: فكر كردن در دل يك سنت شكل می گیرد و درباره انقلاب اسلامی ما باید این سنت را از افکار امام (ره) و مطهری به دست بیاوریم؛ ما با مطهري روش صحيح فكر كردن را طرح مي‌كنيم اگر هم كسي مخالفت كند ناراحت نمي‌شويم. همه بايد حرفشان را بزنند و ما از اين ناراحت مي‌شويم كه چرا مخالفتشان را آشكار نمي‌كنند؛ زورقي از انقلاب را مي‌گيرند و در نهان مي‌خواهند از امام عبور كنند؛ ما در عرصه توليد نظريات علمي، بايد اخلاق علمي را هم رعايت كنيم و با مخاطب صداقت داشته باشيم.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) افزود: امام (ره) گفتند كتاب‌هاي مطهري همه اش خوب است و اين به معناي سد انديشه‌هاي ديگر نيست؛ بلكه معرفي مبنا و ريل انديشه انقلاب اسلامی است؛ بعضي ها امروز افكارشان به عنوان افكار انقلاب اسلامي دارد رايج مي شود كه هيچ نسبتي با افكار امام (ره) و مطهري ندارد.

نمي‌توانيم بگويم اگر علم در غرب شكل گرفته پس غلط است

تركش‌دوز به تشریح نگاه شهید مطهری به علم پرداخت و گفت: از نگاه شهید مطهری علم يكی از اوصاف و حالات نفس انسان است علم، وصف انسان بما هو انسان است؛ فارغ از مذهب، جنسيت، نژاد و... اگر صفت علم در انسان محقق شود هستي اش تا افق اشياء خارجی گسترش پيدا مي‌كند. كسي كه عالم مي‌شود، هستي شديدتر و وسيع ‌تري دارد. مطهري و اتباع ملاصدرا علم را خارج از مقولات و از جنس وجود مي‌دانند. پس با علم، هستي يك انسان تا افق شيء خارجي گسترش پيدا مي‌كند و جوهر و هستي انسان تكامل می یابد. بايد دقت كنيم كه اين انسان بما هو انسان است؛ چه متدين باشد و چه نباشد شرقي باشد يا غربي باشد بنابراين وقتی می رسیم به بحث علم ديني نمي‌توانيم بگويم اگر علم در غرب شكل گرفته پس غلط است.

 

 

ترکش دوز تاکید کرد: یکی از ویژگی های علم از نگاه شهيد مطهري اين است كه خصوصیت علم، كاشفيت از واقع است. یعنی علم، این ویژگی را دارد که حقیقت را بر ما معلوم و مکشوف می کند. اگر چيزي كاشف از واقع نباشد ايدولوژي است؛ علم نيست. خيلي وقت‌ها غربي ها ايدئولوژي‌هايشان را به جاي علم به ما مي‌دهند. ايدئولوژي از جنس تجویز است و نه توصیف. بيشترين دخالت دين در حوزه علوم انساني در ادراكات اعتباري و مباحث تجويزي است. مثلا شهيدصدر بيان مي‌كند كه ما علم اقتصاد اسلامي نداريم اما مكتب اقتصاد اسلامي داريم. شهيد مطهري هم اقتصاد را به دو بخش طبیعی و برنامه ای تقسیم می کند و مي‌گويد اقتصاد طبيعي، اسلامي و غير اسلامي ندارد، اما اقتصاد برنامه‌اي اسلامي داريم. چون  در اين جا مي‌خواهيم جامعه را به سمت خاصي ببريم. پس اگر واقع نمايي گزاره‌اي احراز شد آن را مي‌پذيريم حتي اگر در غرب به وجود آمده باشد.

استاد دانشگاه امام صادق (ع) با بیان این که مطهري معتقد است علم كاشف از واقع است، تصریح کرد علم ساخته و پرداخته بشر نيست. در حالي كه در روايت‌هایي كه از متفکران پست مدرن به ما رسيده، علم تبديل به يك بازي مي‌شود. فوكو در باب علم قائل به نظام واحد براي صدق نيست. الان برخي می خواهند از اين زاويه به علم ديني برسند، كه تبعات سنگيني هم دارد. برخي معتقدند معرفت از شئون اراده است. در حالی که ما در حكمتمان معتقديم معرفت، مقدم بر اراده است. اين گروه اين طور بيان مي‌كنند كه اراده مقدم بر معرفت است و ادراكات حقيقي را به ادراكات اعتباري تقليل داده اند و در واقع علم را تبديل کرده اند به يك بازي كه مي توانيم اسلامي يا غير اسلامي اش را بسازيم. اما در نگاه شهید مطهری و بسیاری دیگر، واقع، مستقل از اراده وذهن ماست. 

 

ادامه دارد...
 

گفتنی است حجت الاسلام و المسلمین رهدار که طبق برنامه اعلام شده، بنا بود در این نشست به ایراد سخنرانی بپردازند، در برنامه حاضر نشدند.