گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ در آستانه اربعین حسینی و در راستای شناخت هرچه بیشتر و ملموستر یاران وفادار و با بصیرت سیدالشهداء (ع) در قیام عاشورا و همچنین کنکاش و بررسی دلایل جاماندن برخی از افراد سرشناس و شخصیتهای مؤثر آن عصر از همراهی امام حسین (ع) در گفتوگو با حجتالاسلام دکتر احمد رهدار رئیس مؤسسه فتوح اندیشه قم، به شناسائی برخی ریزشها و رویشهای کربلا پرداختیم.
حجتالاسلام رهدار: به میزانی که واقعه کربلا اهمیت دارد، کسانی که در این کاروان حضور داشتند یا از همراهی با این کاروان امتناع ورزیدند نیز اهمیت پیدا کردند. باوجود همه مباحثی که در ماه محرم در مساجد، تکایا، حسینیهها و ... گفته میشود، به نظر میرسد یاران و دشمنان امام حسین (ع) چنان بیان و تکرار نشدهاند که در حافظه تاریخی شیعیان امام حسین (ع) مضبوط و محفوظ شده باشند؛ از اینرو لازم است که هر از چندگاهی زندگی کسانی که کربلایی شدند وکسانی که از حضور در کربلا محروم شدند، بررسی شود. معمولاً در زندگی این افراد نکاتی است که توجه به آنها میتواند برای ما عبرتآور باشد. در این جا زندگی بعضی از آنها را با هم مرور خواهیم کرد و نیز سعی میکنیم تحلیلی از آن ارائه دهیم.
سلیمان بن صرد خزاعی
از دیگر کسانی که کربلایی نشد سلیمان بن صرد خزاعی از طایفه بنیخزاعه و صحابی پیغمبر است؛ البته بعضی گفتهاند او از صحابی نبوده و از تابعین بوده است. در کتب اهل سنت از او روایتهایی بدون واسطه از پیامبر اعظم نقلشده که این روایات صحابی بودن وی را تقویت میکند.
خانه سلیمان بن صرد خزاعی همواره پایگاه شیعیان حضرت علی (ع) بوده و هر دو سفیر امام حسین (ع) به کوفه، هم قیس ابن مسهر و هم مسلم ابن عقیل به خانه سلیمان رفتند و مورد پذیرایی جناب سلیمان قرار گرفتند.
سلیمان ریزشها یا رویشهای کربلا؟
سلیمان بن صرد خزاعی همانند مختار در ایام کربلا به زندان افتاد و موفق نشد به کربلا برود؛ البته یاران مختار هم در غیاب مختار چون دیر حرکت کردند و تمام راههای کوفه بسته شده بود، نتوانستند به کربلا برسند.
بعد از واقعه کربلا و از سال 61 تا سال 64 هجری قمری سلیمان بن صرد خزاعی مخالفین یزید را مخفیانه به قیام دعوت میکرد و در سال 65 قیام توّابین را به راه انداخت؛ نقل شده که در این قیام حدود 4 تا 5 هزار نفر با او بودهاند که همه آنها از کوفه به کربلا آمدند و مزار امام حسین (ع) را زیارت کردند و پس از عبور از فرات، در منطقهای به نام عینالورده به خونخواهی اباعبدالله الحسین (ع) و شهدای کربلا با سپاه شام درگیر شدند و همگی به شهادت رسیدند.
خود سلیمان توسط حصین بن نمیر یا حصین بن تمیم و در حالی که 93 سال داشت شهید شد. (سن سلیمان نیز مبین این است که وی باید از صحابه پیامبر رحمت باشد و از تابعین نیست). سر سلیمان بن صرد خزاعی و بعضی دیگر از یاران معروفش را بریدند و به شام فرستادند.
سلیمان بن صرد خزاعی را هم میتوان جزو ریزشهای کربلا یاد کرد. او برای کربلا شهید شد، اما در کربلا شهید نشد و واضح است که شهدا مقام بالایی دارند، اما مقام شهدای کربلا مورد غبطه همه شهدای تاریخ است و این سؤال در ذهن تکرار میشود که چرا سلیمان بن صرد خزاعی کربلایی نشد؟
پینوشت:
و اینجاست که فرصتشناسی (اینکه چه عملی را در چه لحظهای انجام دهی) نکته برجستهای مینماید؛ آیا هر زمان قیام کردن یک نتیجه و اثر را دارد؟!
سلیمان قیام توابین را راه انداخت و در آن عده کثیری به عشق امام حسین و در اعتراض به ظلم یزید شهید شدند ولی آیا اثر کار آنها در تاریخ ماندگار شد؟ امروز چقدر قیام توابین در تاریخ برجسته است؟