فاطمه(س) از حق غصب شده امامش دفاع کرد

باشگاه دانشجویان «خبرگزاری دانشجو» سید هاشم میرعلی اکبری؛ یکی از فرازهای مهم تاریخ اسلام عملکرد سیاسی حضرت زهرا (سلام الله علیها) در دفاع از حریم ولایت، پس از دوران رحلت پیامبر اکرم (ص) تا زمان شهادت ایشان بود.

 

حضرت فاطمه زهرا (س) الگوی زنان آزاده‌ای است که به اعتقادات خود نه تنها در زمان آرامش و آسایش بلکه در سختی ها، ناملایمات و مشکلات نیز پایبند اصول و مبانی ارزشی هستند و شجاعانه تا پای جان از آن دفاع می کنند؛ زیرا آنگاه که خورشید تابناک نبوت غروب کرد و شمس عالمتاب ولایت در پشت ابرهای جهل و عناد قرار گرفت، این فاطمه (س) بود که رسالت عظیم خود را در راستای احقاق حق و بر پایی حکومت اسلامی به دست شایسته ترین افراد ایفا کرد.

 

 

از درخشان ترین افتخارات بانوان پیرو مکتب تشیع، برخورداری آنان از رهبر و الگوی نیکویی چون فاطمه زهرا (س) است که با دفاع تاریخی خویش از حریم ولایت و امامت نقطه عطفی در تاریخ اسلام به وجود آورد و با بیان رسای خود که جز از سر چشمه وحی الهی سر چشمه نمی‌گرفت، به تبیین پایه های اساسی حکومت مشروع مبتنی بر ولایت پرداخت و با بیان دلایل روشن و متقن، بطلان هر حکومت و خلافت غیر مبتنی بر ولایت را آشکار ساخت.

 

مخالفان امیر مؤمنان پس از رحلت پیامبر (ص)، آن بزرگوار را به شدت تحت سانسور تبلیغاتی قرار دادند؛ به طوری که در جریان سقیفه، هیچ یک از سران مهاجر نامی از علی (ع) به عنوان فرد لایق خلافت به میان نیاوردند، اصحاب سابقه دار و و با نفوذ به کلی خدمات و ایثارگری های علی (ع) را فراموش کردند و حتی با آن بزرگوار در مورد خلافت مشورت نکردند و به دور از چشم علی (ع) ابوبکر را به خلافت برگزیده و برای او بیعت گرفتند.

 

در میان اهل بیت پیامبر (ص)، علی (ع) به دلایلی مامور به سکوت بود. امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، حضرت زینب و ام کلثوم ( علیهم السلام) به خاطر کوچکی سن، پذیرش مردمی جهت اقدام گسترده را نداشتند و تنها کسی که از موقعیت اجتماعی و قداست بسیار بالایی برخوردار بود و می توانست با ایستادگی در برابر جریان حذف علی (ع) حقایق را برای حق طلبان روشن کند، حضرت زهرا (س) بود.

 

در چنین شرایطی حضرت زهرا (س) معرفی شخصیت والا و ممتاز علی (ع) را سرلوحه اهداف مبارزاتی خود قرار داد و با تمام قوا و با روش های خود، برای دفاع از این حریم وارد عرصه فعالیت‌های سیاسی شد و در طول 75 روز (و به قولی 95 روز) همچون پروانه وجود خویش را برای تثبیت امامت، فدای ولایت کرد.

 

در آن زمان مردم دو دسته بودند: یک دسته از ریشه دشمنی و مخالفت با علی (ع) خبر نداشتند و دسته دیگر شهامت بیان حقایق را نداشتند؛ اما با این وجود آن بانوی بزرگوار در شرایطی که هیچکس جرات نمی کرد از علی (ع) سخنی به میان آورد، سوابق درخشان امیر مؤمنان را در خطبه های خود مطرح کرده و چهره ممتاز آن حضرت را به تازه مسلمانان معرفی کرد.

 

آن حضرت با این حرکت خود تحلیل وقایع پیچیده سقیفه را آسان کرد و رمز و راز غربت و مظلومیت علی علیه السلام را گشود.

 

 

حضرت زهرا (س) ولایت و امامت را با تمام وجود درک کرده بود و نتیجه انحراف خلافت و امامت را به خوبی می دید. آن حضرت در خطبه معروف خود به تبیین جایگاه رفیع اهل بیت رسول خدا (ص) می پردازد و بیان می دارد که حکومت حق آنان است.

 

شما بندگان خدا! نگهبانان حلال و حرام، حاملان دین واحکام و امانت داران حق و رسانندگان آن به خلقید.

 

خداوند خاندان ما را در میان شما به خلافت گماشت و تاویل کتاب الله را به عهده ما گذاشت. حجت های آن آشکار است و آنچه درباره ما است، پدیدار و برهان آن روشن و از تاریکی گمان به کنار.

 

ریحانه نبی (س) پس از تبیین منزلت و نقش محوری اهل بیت پیامبر (ص) در هدایت امت اسلامی و بیان احکام الهی، به بحث درباره نظام امامت پرداخت و فرمود:

 

خدای متعال، اطاعت ما اهل بیت را مایه نظام و انسجام ملت و امامت را ضامن وحدت و مانع افتراق و تشتت امت اسلامی و دوستی ما را مایه عزت اسلام قرار داد.

 

 مبارزه حضرت فاطمه (س) کار خلفا را بسیار دشوار ساخت

 

همین ویژگی است که زهرا (س) را به دفاع از علی (ع) بر می انگیزاند. دفاع صدیقه کبری (س) از امیر مومنان علی بن ابی طالب (ع) نسبت به زمامداری جامعه اسلامی، دفاع شخصی و خصوصی نبود؛ بلکه دفاع یک زن مسلمان متعهد و مسئول از حق عظیمی بود که که غصب شده است.

 

فاطمه (س) چون حق حکومت را از آن علی (ع) و اهل بیت پیامبر (ص) می دید، به دفاع از آن پرداخت و هشدارهای خود را متوجه کسانی کرد که با اقدام نابخردانه خود حاصل تلاش ها و مجاهدت های رسول خدا (ص) را به بازی گرفته اند و اعلام خطر، بانویی رنجدیده است که با شجاعتی وصف ناشدنی و استقامتی ستودنی در مقابل منحرفان می ایستد و امت اسلامی را از آینده مبهم و تاریک که با انحراف در رهبری در انتظار آنان است، بر حذر می دارد.

 

مبارزه حضرت فاطمه (س) کار خلفا را بسیار دشوار ساخت؛ زیرا آنان می دانستند چنانکه تسریع در بیعت گرفتن از علی (ع) موجب تثبیت حکومتشان می شود، جسارت زیاد نسبت به دختر پیامبر (ص) نیز پایه حکومتشان را سست خواهد کرد.

 

طبق نقل مسعودی تا حضرت زهرا (س) در قید حیات بودند، آن ها نتوانستند از علی (ع) بیعت بگیرند. بنی هاشم نیز پس از شهادت زهرای اطهر (س) با ابوبکر بیعت کردند.

 

همین امر به عنوان سندی روشن بر عدم مشروعیت خلافت ابوبکر از دیدگاه امیرمؤمنان و حضرت فاطمه (س) و بنی هاشم در تاریخ ثبت شد.

 

 

حربه سیاسی دیگر، سخنرانی با تکیه بر غصب «فدک» بود که به دنبال غصب آن توسط خلیفه وقت، فاطمه زهرا (س) بار دیگر از این حرکت رژیم حاکم به عنوان یک حربه سیاسی و فرصت مناسب سیاسی برای روشن ساختن اذهان جامعه در غصب خلافت مسلّم حضرت علی (ع) استفاده کرد.

 

در حقیقت، فاطمه زهرا (س) به نام غصب حق مالکیت خویش، به اعتراض سیاسی و استیضاح حاکم وقت پرداخت و به مسجد رفت و خطبه خواند.

 

در این خطبه، چند فراز و نمود خاص وجود دارند. فاطمه زهرا (س) در ابتدا، با یادآوری رسالت پیامبر و دفاع از رهبری و امامت بر حق حضرت علی (ع) و حق مالکیت خویش بر فدک از لحاظ قانون ارث در اسلام، با سازش کاران سیاسی اتمام حجت کرد.

 

ایشان در فرازی از آن خطبه می فرماید: «هان ای مردم! بدانید من فاطمه ام و پدرم محمّد (ص، انتها و ابتدای کلامم یکی است؛ هرگز آنچه می گویم غلط نبوده و آنچه انجام می دهم، ظلم نیست.».

 

نکته بارز در خطبه حضرت زهرا (س) این است که آن حضرت با فصاحت و بلاغت خاصی به دفاع از مقام ولایت و امامت حضرت علی (ع) می پردازد.

 

در فرازی از این خطبه می فرماید: «... و چون خداوند پیامبرش را به خانه انبیا فراخواند، جایی که برگزیدگانش زندگی می کنند، خارهای نفاقتان سر برون آورد و پوشش دینتان رنگ باخت و صدای سرکرده گمراهان درآمد و پست، مهره ای ذلیل و ناشناخته ظهور کرد و نازپرورده جاهلان مفسد زمزمه سر داد. پس بر دلها و زندگی تان سوار شد ... و شما بر حق غضب کردید...».

 

دفاع از حریم ولایت توسط یک زن و بذری که او در مسجد با سخنان مستدل و منطقی خود کاشت، بعدها در بیعت مردم با حضرت علی (ع) (پس از قتل عثمان) به ثمر نشست.

 

 

حضرت صدیقه طاهره (س)، سدشکن تفکر غلط جاهلیت نسبت به زن بود که با تمام وجود، سرشار از عشق الهی و رسالت نبی، دفاع از امامت و ولایت را رهبری کرد.

 

با بررسی فعالیت ها و روش هایی که فاطمه زهرا (س) اتخاذ کرد، نمونه ای است که نشان می دهد اسلام می خواهد افراد جامعه، اعم از زن و مرد، همیشه نسبت به مسائل جامعه ای که در آن زندگی می کنند، آگاهی و شناخت لازم را داشته باشند تا بتوانند در امور سیاسی جامعه مشارکت کنند.

 

اسلام در نگرش خود به زن، با آفرینش ریحانه نبی و انسیه حوراء، نشان داد که دین جامعی است که زن تحقیر شده در جاهلیت دیروز و غرب زده امروز را نه تنها باور ندارد؛ بلکه تقبیح می‌کند و الگوی ایده آل زن مسلمان را فاطمه زهرا (س) می داند تا بهانه برای هیچ زن مسلمانی باقی نماند که ما اسوه و الگویی نداشتیم تا با تمسک به او بتوانیم انحراف و باطل را تشخیص دهیم و یا به خود اجازه دهیم که وارد عرصه های مختلف اجتماعی، سیاسی و فرهنگی شویم.

 

البته زنان مسلمان ایران با خودباوری به توان والای خویش و با شناخت فاطمه زهرا (س) و مبارزات او توانستند با حفظ کرامت، عزت نفس و عصمت و تقوا، برای دفاع از آرمان های خمینی کبیر رحمه الله و انقلاب اسلامی و تشکیل حکومت اسلامی شجاعانه وارد صحنه شوند و با مجاهدت ها و ایثارهای خود، انقلاب عظیم اسلامی ایران را به پیروزی برسانند.