گناه به چه کسی ضرر نمی‌رساند؟/ حد توکل از نظر امام صادق(ع)

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ ملا محمدعلی مجتهد، معروف به مرحوم آیت‌الله احمد مجتهدی تهرانی از علمای بنام تهران بود که سال 86 بدرود حیات گفت، اما سخنرانی‌ها و پندهای عرفانی و اخلاقی وی به یادگار مانده است و می‌توانیم هر چند به صورت مجازی هم که شده پای درس این استاد اخلاق تلمذ کنیم.

آیت‌الله مجتهدی رابطه خوبی با طلاب داشت، طوری که فضای گرم و صمیمی بر حوزه علمیه‌شان حاکم بود. این استاد برجسته اخلاقی، مباحث را چنان رسا ارائه می‌‌داد که بر دل می‌‌نشست؛ به طوری که حتی هم ‌اکنون نیز نشستن پای صحبت و کلاس اخلاق ایشان خالی از لطف نیست.

فصل در بیان یقین و اقلّ مراتب آن است که در مقابل دو صفت رذیله جهل مرکب و حیرت، یقین است و اقلّ مراتب آن اعتقاد ثابت  مطابق واقع است. از سید رسل حضرت رسول اکرم (صلّ الله علیه و آله و سلّم) مروی است که فرمودند: «هیچ آدمی نیست مگر اینکه از برای او گناهان بسیار است ولیکن هر که عقل او تام و یقین او کامل باشد؛ گناهان ضرر نمی رساند. زیرا که هرکه گناهی کند پشیمان می شود و استغفار می کند، گناهان او آمرزیده می شود و فضیلتی از برای او باقی می ماند که او را داخل بهشت می کند».

از حضرت امام جعفر صادق (ع) مروی است که فرمودند: «هرکه یقین او سست و اعتقاد او ضعیف باشد، خود را راضی می‌کند که متوسل به اسباب و وسایط شود و پیروی رسوم و عادات و گفتگو های مردم نماید و سعی در امور دنیا و جمع زخارف این عاریت سرا کند. به زبان اقرار می‌کند که هر عطا و منعی از خداست و نمی رسد به بنده مگر آنچه پروردگار قسمت بنده کرده ولی فعل او منافی قولش است و به دل انکار می‌کند آنچه را به زبان اقرار می نماید.

و نیز از آن حضرت مروی است که فرمودند: «هیچ چیز نیست مگر اینکه از برای او حدی است». بعضی عرض کردند حدّ توکل چیست؟ فرمودند: «یقین». عرض شد که حد یقین چیست؟ فرمود: «آن است که با وجود خدا از هیچ چیز نترسد».

وَ کَیْفَ تَرَی‌ لَیْلَی‌ بِعَیْنٍ تَرَی‌ بِها            
سِواها وَ ما طَهَّرْتَها بِالْمَدامِعِ
وَ تَلْتَذُّ مِنْها بِالْحَدیثِ وَ قَدْ جَرَی           ‌
حَدیثُ سِواها فی‌ خُروقِ الْمَسامِعِ