ابن ملجم یا معاویه کدامیک قاتل علی(ع) است؟/ وقتی معاویه سوار بر جهل مردم می‌شود

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»- حامد صارم، شهوت قدرت و حکومت بزرگ‌ترین دره هلاکت و نابودی است. هر کسی غیر از معصومین یا کسانی که مأذون از جانب معصومین هستند به سمت قدرت و حکومت رفته است وادی هلاکت را درک کرده است؛ چراکه حب قدرت آن چنان شدید است که صاحبان قدرت کر و کور و لال می‌شنوند چیزی را نمی بینند و نمی‌شنوند و نمی‌گویند، الا برای رسیدن به قدرت و یا حفظ حکومت تشنگان قدرت اثری از رحم در وجودشان نیست و اثری از دین و ایمان به خداوند را در میان ایشان نمی‌توان یافت.

برای حفظ قدرت هرکسی که مخالف است باید کشته شود ولو اینکه برادر یا مادر باشد برای رسیدن به قدرت به هر مذهب و آیینی می‌توان درآمد؛ چرا که چیزی که مهم است حکومت است و قدرت است و خلافت نه چیز دیگر. آتش شهوت قدرت آن‌چنان داغ و پر حرارت است که همه چیز را در خودش ذوب و نابود می‌کند هر چند که دین باشد و جان انسان‌ها در برابر قدرت هیچ ‌چیز ارزش و اهمیت ندارد حتی جان شریف‌ترین و پاک‌ترین انسان‌ها.

حاکمان ظالم بهترین انسان‌ها!

همیشه صاحبان قدرت از تمام توان خویش استفاده می‌کنند که خویشتن را صالح‌ترین فرد برای حکومت و خلافت معرفی کنند. جهل مردم نیز همواره بهترین ابزار برای رسیدن به این هدف است آری معاویه سوار بر جهل مردم و با شهوت قدرت و حکومت برای رسیدن به قدرت نه تنها به خونریزی و پایمال کردن حقوق مسلمانان پرداخت، بلکه او به صراحت به جنگ خداوند رفت، اما با این وجود امروز بسیاری از کسانی که خود را اهل توحید می‌دانند و بر طبل دیانت می‌کوبند معاویه را از بزرگان دین می‌دانند و با تأسی به او اصرار بر کشتار مسلمانان و ریختن خون ایشان دارند، اما غافل از اینکه معاویه از خون‌خوارترین و شیطان‌ترین حاکمان ظالم بر روی این کره خاکی است. در معاویه عقل وجود نداشت؛ او به جای عقل «نکراء» و شیطنت را قرار داده بود. (1)

معاویه قاتل عثمان

معاویه که ریزه‌خوار سقیفه و ثمره خلافت سه زمامدار گذشته بود با تمام توان خویش برای رسیدن به خلافت تلاش کرد او حتی به حکومت شام نیز راضی نبود آتش شهوت قدرت او آنچنان شعله ور بود که حتی به هم حزبی خویش عثمان بن عفان که از ابنی امیه بود نیز رحم نکرد و تعمدا وی را به کام مرگ فرستاد امیرالمومنین علیه السلام در نامه‌ای خطاب به او فرمود: «فو الله ما قتل ابن عمک غیرک»(2) به خدا سوگند ابن عم تو را کسی جز تو نکشت.

معاویه در یاری عثمان کوتاهی کرد تا او کشته شد بلاذری در انساب می‌نویسد: «معاویه این کار را انجام داد تا اینکه عثمان کشته شود و او مردم را به سمت خود فراخواند». (3) معاویه برای حفظ و رسیدن به قدرت عثمان را به قتل رساند. عثمان که سد راه به حکومت رسیدن او بود با این ترفند از میان برداشته شد، اما به خلاف میل او که متوقع بود بعد از خلافت عثمان خودش زمام امور مسلمانان را به عهده بگیرد مردم با امیر المومنین علی بن ابی طالب (ع) بیعت کردند وخلافت ظاهری حضرت علی علیه السلام آغاز شد.

آیا معاویه قاتل حضرت علی علیه السلام است؟

بیعت با امیر المومنین علی علیه السلام بر خلاف میل معاویه بود او که به وسیله کشتن عثمان آرزوی خلافت را در سر داشت این بار با مکر و نیرنگ خونخواهی از عثمان وارد میدان سیاست شد و دو جنگ بزرگ را برای خونخواهی عثمان به راه انداخت.

سرانجام امیرالمومنین علی بن ابیطالب در محراب مسجد به دست «اشقی الاخرین» به شهادت رسید. آنچه که مشهور است ابن ملجم قاتل حضرت علی علیه السلام از باقی مانده خوارج بوده است؛ و در انتقام نهروان و در پی تئوری و شعار «ان الحکم الا لله» حضرت علی علیه السلام را به شهادت رساند؛ اما با کمی تامل؛ به نظر می‌رسد متهم اصلی و پشت پرده شهادت حضرت علی علیه السلام معاویه و عمر عاص باشد. این دو متهم اصلی شهادت حضرت علی علیه السلام هستند.

توجه به این نکات ضروری است که:
1. معاویه قطعا درصدد قتل حضرت علی علیه السلام بوده است؛ چرا که شهوت قدرت وآرزوی خلافت او را به کشتن عثمان واداشت با اینکه عثمان هم حزبی او بود.
2. معاویه همیشه از جنگ مستقیم با حضرت علی علیه السلام فرار می‌کرد درصفین برای فرار از جنگ قرآن‌ها را بر سر نیزه زد و ماجرای حکمیت را پیش کشید. این نکته زمانی حائز اهمیت است که بدانیم حضرت علی علیه السلام در حالی به شهادت رسید که در تدارک جنگی بر علیه معاویه بود از این رو تنها راه حل معاویه در برخورد با امام علی علیه السلام ترور است.
3. ترورهای مخفیانه سیره بنی امیه بود. ایشان در ترورهای پیچیده و اسرار آمیز بسیار زبردست و چیره دست بودند و معاویه و حزب بنی امیه همواره تکیه بر سیاست ترور داشتند و این جمله از او معروف است بعد از ترور مالک اشتر گفت: «و لله جنود من العسل» برای خداوند لشکریانی از عسل است.

ترورهای مخفیانه سیره بنی امیه است

تنها راه معاویه برای رسیدن به آرزوی خویش ترور امیرالمومنین است و او هیچ راهی جز این پیش رو ندارد، از اینکه او و طایفه او در ترورهای مختلف موفق بوده‌اند و افراد بسیاری که در مقاطع مختلف با سیاست‌های ایشان همراه نبودند را به وسیله ترور حذف فیزیکی می‌کردند. برخی از کسانی که مخفیانه و ناجوانمردانه ترور شدند عبارتند از:

1- کعب بن ابی و عبد الرحمن عوف که این دو توسط عثمان مسموم و مقتول شدند
2-  سعد بن ابی وقاص و زیاد بن ابیه که توسط سم معاویه کشته شدند
3- مالک اشتر که توسط سم معاویه به شهادت رسید
4- امام حسن مجتبی علیه السلام که توسط توطئه معاویه مسموم و به شهادت رسید

ترورهای مخفیانه از سیاست‌های همیشگی بنی امیه از قبل از اسلام تا زمان معاویه بوده است از طرف دیگر هنگامی به شخصیت ابن ملجم نگاه می‌شود این نظریه که ابن ملجم عامل و مجری فرمان معاویه در به شهادت رساندن حضرت علی علیه السلام بوده است تقویت می‌شود.

 
ابن ملجم نه از اهل کوفه بود نه از خوارج

گزارشات تاریخی خبری مبنی بر اینکه ابن ملجم خانه ای در کوفه داشته باشد را حکایت نمی‌کنند حتی برای ابن ملجم اهل و همسر یا فرزندی را در میان کوفه گزارش نداده‌اند نه قبل از به درک رفتن ابن ملجم نه بعد ازآن او در بیت قطام یا اشعث بوده است.

 
خوارج به عبادت بسیار مشهور و معروف هستند، عباد و زاهدانی بی بصیرت؛ اما اثری از زهد و عبادت در ابن ملجم دیده نمی‌شود و رفتارهایی که تاریخ از او ثبت کرده است او را بیشتر شبیه به امویان گزارش داده است تا خوارج.  ابن ملجم در خانه قطام در شب قدر همراه با قطام شرب خمر کرد(4) و در لحظه ای که امام علیه السلام را مورد حمله قرار داد لباس حریر (ابریشم) بر تن داشت (5) و در شب ماه مبارک رمضان با قطام مرتکب زنا شد. چیزی که از خوارج مشهور و معروف است شدت زهد خوارج می‌باشد. ایشان مرتکب گناه کبیره را حرام و در صورت عدم توبه قتل او را واجب می‌دانند.

چگونه می‌شود شخصی معتقد باشد که مرتکب کبیره کافر و از دین خارج است و خود با بی پروایی در ماه مبارک رمضان شرب خمر کند و مرتکب زنا شود و لباس ابریشم که بر مردان حرام است را بر تن کند؟ ابن ملجم در شبی که با قطام مرتکب زنا شد به او صد هزار درهم نقره عطا می‌کند (6) از این خبر واضح می‌شود که اموال بسیاری دردست ابن ملجم بوده است و او بدون هیچ ملاحظه‌ای این اموال را در یک شب خرج می‌کند این در حالی است که در جنگ جمل که امیر المومنین علیه السلام بیت المال بصره را بین مسلمین تقسیم می‌کند به هر نفر پانصد درهم نقره می‌رسد.

ابن ملجم یهودی

واضح است که انگیزه ابن ملجم از این جنایت بزرگ رسیدن به مقامات اخروی و بهشت نبوده است و او کاملا به دنبال مطامع دنیوی بوده است کسی که به دنبال حیات آخرت است، دست به این جنایت می‌زند علی القاعده باید در شب این جنایت بیش‌ترین زهد و تضرع را داشته باشد واضح است که ابن ملجم طمع در به دست آوردن اموال بسیاری از راه به شهادت رساندن حضرت علی علیه السلام داشته است از این رو باید گفت او از خوارج نبوده است و کلام امیر المومنین دلیل بر این مدعا است؛ چراکه هنگامی که شمشیر بر سر مبارک حضرت فرود آمد فرمود: «قَتَلَنِی ابْنُ الْیَهُودِیَّةِ عَبْدُ الرَّحْمَنِ بْنُ مُلْجَمٍ الْمُرَادِی‏»(7) من را فرزند زن یهودی به قتل رساند و در روایتی پیامبر خطاب به حضرت علی علیه السلام می‌فرماید: «إِنَّ قَاتِلَکَ شِبْهُ الْیَهُودِیِّ بَلْ هُوَ یَهُودِیٌّ»(8) به درستیکه قاتل تو شبه یهودی بلکه یهودی است.

ارتباط بنی امیه و یهود

دو سوال مهم در پیش روی ما خواهد بود:
1- ارتباط ابن ملجم و بنی امیه با یهود به چه صورت بوده است؟
2- ابن ملجم از چه اشخاصی متوقع جایزه بوده و این همه مال زیاد را چگونه به دست آورده است؟

اگر سوال دوم پاسخ داده شود سوال دوم نیز واضح خواهد شد. وقتی ارتباط عمیق امویان با یهود را قبل از اسلام و در زمان پیامبر و بعد از شهادت پیامبر بدانیم و همکاری این دو گروه معاند در توطئه‌ها و قتل‌ها را به یاد بیاوریم واضح خواهد شد که ابن ملجم مأموری از طرف بنی امیه و یهود بوده است.

رسول الله (ص) دعوت می‌کرد به قرائت قرآن و تمسک به آن و ترک تورات و انجیل و عمر (9) همواره در پی خواندن تورات بود به خاطر اینکه زبان عبری را می‌دانست و پیامبر او را از خواندن تورات نهی می‌کرد. ابی هریره می‌گوید اهل کتاب تورات را به عبرانی می‌خواندند و به عربی برای اهل اسلام تفسیر می‌کردند و پیامبر فرمود: اهل کتاب را تصدیق نکنید و تکذیب نکنید و بگویید «آمنا بالله و ما انزل الینا و ما انزل الیکم»(10) با قطع نظر از اینکه این روایت در منبع معتبر شیعی نیست، اما ارتباط زیاد یهود با برخی از مسلمانان از آن به خوبی واضح است یا عمر می‌گوید از پیامبر سوال کردم درباره تعلم تورات (11) یا در جایی دیگر می‌گوید: «ای رسول خدا اهل کتاب احادیثی را می گویند که قلب های مارا می گیرد و ما اهتمام به نوشتن آنها کردیم» بسیار حائز اهمیت است شخصی که از کتابت احادیث نبوی منع می‌کند اهتمام به نوشتن احادیث یهود دارد و سیوطی می‌نویسد عمر به سوی یهود می‌رفت و از ایشان تورات را می‌شنید (12) بررسی ارتباط بنی امیه با یهود مجالی دیگر و مستقل را می‌طلبد، اما این مقدار کفایت می‌کند که ارتباط با یهود از زمان پیامبر در میان بنی امیه و متحدانشان رسوخ داشته است تا آنجا که عمر در آخرین ساعات عمرش درباره جانشینی خویش با کعب الاحبار مشورت می‌کند و او عثمان یا معاویه را برای تصدی خلافت بعد از عمر معرفی می‌کند (13)

کینه دیرینه یهود و بنی امیه با امیر المونین

یهود و بنی امیه با امیرالمومنین کینه‌ای دیرینه دارند امیر المومنین کسی است که شجاعان  قریش و گردن کشان بنی امیه را که در مقابل پیامبر ایستاده بودند به درک فرستاد و شجاعت علوی و قدرت الهی او بود که قلعه‌های یهود یکی پس از دیگری توسط پیامبر فتح شد و بزرگان یهود به دست امیر المومنین به خاک ذلت نشسته و کشته شدند از این رو تبانی این دو گروه برای به شهادت رساندن آن حضرت امری دور از واقعیت نخواهد بود.

با توجه به اینکه ابن ملجم اهل مصر بوده است ارتباط وثیق و محکم او با عمرعاص واضح است تا آنجا که عمرعاص او را معلم بچه‌های مصر قرار می‌دهد این فرضیه به طور جدی مطرح می‌شود که ابن ملجم یهودی از مصر با ماموریتی ویژه از سوی عمرعاص و معاویه به سمت کوفه می‌آید و این در زمانی است که مصر به دست عمر عاص افتاده است و در کوفه حضرت علی علیه السلام برای جنگ با معاویه دستور جهاد صادر کرده است.

با توجه به قرائنی که از حد این نوشته بیشتر است می‌توان گفت که متهم اصلی این بزرگ‌ترین جنایت شخص معاویه است در قرائنی که در این نوشته بحث شد واضح شد که جریان همسو با ابن ملجم جریان بنی امیه و معاویه است و شاید نسبت دادن او به خوارج از این جهت باشد که هر ناصبی را خارجی می‌گویند.

پی نوشت ها:
**برگرفته از کتاب هل قتل معاویه علیا ،نجاح طائی
1- اصول کافی ج 1 ح 3
2- الغدیر ج 9 ص 149
3- شرح ابن ابی الحدید به نقل از الغدیر ج 9 ص 150
4- المناقب، ابن شهر آشوب ج 2 ص 195
5- بحار ج 42 ص 229
6- التذکره، سبط ابن جوزی ص 185 والمناقب، ابن شهر آشوب ج 3 ص 95
7- بحارالأنوار ج 42 ص 283 باب 127- کیفیة شهادته ع و وصیته
8-  بحارالأنوار ج 42 ص 197 باب 126- إخبار الرسول ص بشهادته
9- هرچند عمر از بنی امیه نبوده است اما از هم پیمانان بنی امیه بوده است تا جایی که شام را در اختیار بنی امیه می‌گذارد و عثمان را به جانشینی خویش انتخاب می‌کند
10- بخاری ج 5 ص 150
11- کنز العمال ج 1 ص 370 حدیث 1626
12- اسباب النزول للسیوطی ج 1 ص 21
13- شرح نهج‌البلاغه، ابن ابی الحدید ج 3 ص 115