در مناظره تلویزیونی «تولید علم و نشاط سیاسی در دانشگاه‌ها» مطرح شد:
به گزارش خبرنگار سیاسی «خبرگزاری دانشجو »؛ چهارمین برنامه مناظره با موضوع «تولید علم و نشاط سیاسی در دانشگاه ها» برگزار شد و شش نفر از مسوولان دانشگاهی و کارشناسان آموزشی شامل روح‌الله ایزدخواه استاد دانشگاه، رضا ملک‌زاده وزیر اسبق بهداشت، محمد صادق کوشکی استاد دانشگاه تهران، احمد نادری استاد دانشگاه تهران، رضا روستا آزاد رئیس دانشگاه صنعتی شریف،محمود ملاباشی معاون وزیر علوم و رئیس سازمان امور دانشجویان در این رابطه با یکدیگر بحث و گفتگو کردند.
در ابتدای برنامه مستندی پخش شد که نشان می داد تولد دانشگاه در ایران بر اساس نیاز ادارات به دیوان سالاران شکل گرفته است. به گفته این مستند ترجمه محوری، بیگانگی دروس از متن و نیازهای جامعه، جزوه محوری و بروز نبودن اطلاعات اساتید از جمله انتقاداتی است که به عملکرد دانشگاه ها وارد می شود.
گوینده متن مستند ادامه داد: اما دانشگاه ها فقط کارکرد علم آموزی ندارند. کارکرد فرهنگی و سیاسی دانشگاه به همان اندازه تولید علم اهمیت دارد و دانشگاه باید به شهروند پروری در جامعه مدرن بپردازد. اینجاست که سیاست ورزی دانشگاهیان اهمیت پیدا می‌کند در این مستند بخش هایی از رهنمودهای مقام معظم رهبری درباره نیازهای اصلی کشور در حوزه علوم و فناوری گنجانده شده بود.
همچنین این سوال مطرح شد که آیا دانشگاه های کشور در ارائه راه های حل مشکلات کشور موفق بوده اند و ایران در سال 1404 به جایگاه اول علمی در منطقه خواهد رسید؟
واپسگرایی نظام آموزش عالی
مرتضی حیدری با طرح این سوال که نشاط سیاسی و تولید علم چگونه در کنار هم محقق می شود برنامه را آغاز کرد.
روح الله ایزد خواه، موسس کانون تفکر دانشگاه که خودش را نماینده جنبش دانشجویی معرفی کرد گفت: نظام آموزش عالی در کشور ما دچار واپسگرایی شدیدی شده است، سال 81 فردی حرف پرتی می‌زند و قاضی حکمی می‌دهد و بعد از آن تا یک هفته تمام دانشگاه ها قلمرو یکه تازی یک عده می‌شود که چرا فلان حکم داده شده است، در حالی که فضا برای عدالت خواهی در دانشگاه باز نمی‌شود. ما نمی‌توانیم در دانشگاه شریف کانون عدالت خواهی بزنیم و دوستان ما هم نشریه آنها با همین موضوع لغو مجوز می شود، ما درباره پرونده های خاک خورده و مفاسد اقتصادی حرف می زدیم ولی اجازه داده نشد. من اسم این کار را واپس گرایی می‌گذارم.
رضا روستا آزاد رییس دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به پرسش مرتضی حیدری گفت: انسان یک بعد ندارد و باستی به مسائل جسم و روح انسان توجه شود، علم برای علم مردود است و علم باید هدفمند باشد، علم برای این است که به عمل برسد، بایستی بدانیم که کشورمان در چه موقعیتی قرار دارد و علم باید در چه جهتی حرکت کند، الان صد در صد باید علم بصورت کاربردی در راستای ایجاد اقتدار و توان مقابله کشور در برابر فشارهای بین المللی باشد، دانشجوی ما باید اقتدار ملی ایجاد کند و علاوه بر این بصیرت هم پیدا کند.
وی با اشاره به پیچیدگی وسایل ارتباط جمعی گفت: دنیا تحمل شنیدن یک صدا از جمهوری اسلامی را ندارد و به همین خاطر شبکه العالم و پرس تی وی را حذف می کند، بنابراین در چنین فضایی کسی که علم آموز ماست باید بتواند با رصد کردن اخبار به عمق مسائل پی ببرد، این جاست که علم با سیاست در تضاد نیست. بلکه عین الزامی است که باید داشته باشد. دانشجو باید با بصیرت خودش محل استفاده علم را پیدا کند.
27 هزار مقاله علمی و رتبه پانزدهم ایران
محمود ملا باشی، معاون وزیر علوم و رییس سازمان امور دانشجویان کشور دانشگاه را سایه‌ای از جامعه خواند و گفت: همان‌طور که در جامعه نیاز به نشاط سیاسی داریم در دانشگاه هم نشاط سیاسی لازم است، این نشاط کمک فراوانی به تولید علم خواهد کرد. الان 5 ماه از سال میلادی گذشته و دولت ایران با انتشار 27 هزار مقاله علمی در جهان رتبه 15 را کسب کرده است و این بیانگر تولید علم است.
وی با بیان این که 800 نشریه علمی و پژوهشی در کشور منتشر می شود اظهار کرد: در حماسه سیاسی انتخابات 3 هزار و 300 سخنرانی تبلیغاتی در دانشگاه های کشور برگزار شد بدون این که یک ناامنی به وجود بیاید و این نشاندهنده نشاط سیاسی است.
رضا ملک زاده وزیر سابق علوم و معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی با اشاره به اهمیت دیدن همه دانشجویان گفت: در هشت سال گذشته حتی انجمن های اسلامی هم بعضا اجازه فعالیت پیدا نمی کردند. تشکیلات دانشگاه فقط بسیج نیست و ما یک جریان عظیم دانشجویی داریم.
وی با اشاره به تولید مقالات علمی گفت: دانشگاه های ما نقش بسیار تعیین کننده ای در پیشرفت های کشور داشته اند. اما متاسفانه هنوز بینشی که باید در مسوولان باشد وجود ندارد، سرمایه گذاری دنیا در تولید علم خیلی زیاد شده و ما هم باید با آنها رقابت کنیم. باید توجه کنیم که تولید علم فقط تولید مقاله آی اس آی نیست. اما تولید علم واقعی وقتی است که بتوانیم نوآوری و خلاقیت داشته باشیم و مثلا بتوانیم خودمان داروها را تولید کنیم.
ملک زاده افزود: باید فضای دانشگاه ها را بازتر کنیم و آن را از حالت امنیتی بیرون بیاوریم. همچنین باید نخبگانی را که مهاجرت می کنند در داخل کشور نگه داریم.
احمد نادری رییس جهاد دانشگاهی و عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به کارکردهای دانشگاه گفت: ما اصلا چرخه علمی نداریم. موضوعات اجتماعی سیری متفاوت از دانشگاه را طی می کنند و گویا با دانشگاه بیگانه اند. از آن طرف در دانشگاه مسابقه سرسام آوری برای تولید مقالات آی اس آی وجود دارد.
وی افزود: دانشگاه صنعتی شریف نخبگان را دستچین می کند و آن طرف آب می فرستد. همچنین فنی زدگی و پرشکی زدگی آفت دانشگاه های ماست که به علوم انسانی ضربه زده است.
تولید انبوه پایان نامه بدون سفارش
در بخش «بحث آزاد» روح الله ایزد خواه، موسس کانون تفکر دانشگاه امیرکبیر انتقاداتی درباره وضعیت فعلی دانشگاه ها مطرح کرد و گفت: در بخش کشاورزی 6 برابر تعداد دانشجو را افزایش داده ایم اما آیا کشاورزی ما دانش بنیان شده است؟ کجای دنیا اجازه می دهند چند سال عمر مفید دانشجو و استاد بدون سفارش هدر بشود؟ ما در این روش تولید انبوه پایان نامه می کنیم. اصلا مشکل دانشگاه بودجه نیست. چند درصد مشکل کشور با این بودجه حل شده که حالا آن را افزایش دهیم؟
رضا ملک زاده وزیر سابق علوم و معاون علمی فرهنگستان علوم پزشکی در ادامه برنامه گفت: یکی از دلایلی که دانشجوی ما را می برند بودجه کشورهای خارجی است. ما نمی توانیم بهترین دانشجویان فارغ التحصیل را به کار بگیریم. بودجه مساله بسیار مهمی است.
محمود ملا باشی معاون وزیر علوم و رییس سازمان امور دانشجویان کشور با بیان این که دانشگاه ها به شدت به سمت نیازهای جامعه در حرکت هستند گفت: وقتی مردم می خواهند که تحصیلات عالیه داشته باشند و ارشد و دکترا بگیرند دانشگاه ها چه وظیفه ای دارند؟ آیا باید بگویند چون تضمین کار آینده ات معلوم نیست نباید به دانشگاه بیایید؟ این جواب درستی نیست.
روح الله ایزد خواه، موسس کانون تفکر دانشگاه امیرکبیر گفت: چه الزامی است که بر طبل مدرک گرایی بکوبیم. یک سوم دانشجویان مهندسی ما به سمت برق و رایانه می روند اما در دولت الکترونیک جایگاه صدم دنیا را داریم.
محمدصادق کوشکی عضو هیات علمی دانشگاه تهران با اشاره به اختلاف نظرهای مهمانان مناظره گفت: آیا باید دولت بودجه دانشگاه را تامین کند؟ وقتی دولت بودجه می دهد نتیجه اش پژوهش هایی است که زینت کتابخانه هاست. الان دو سوم کشور ما مستعد برق خورشیدی است. هیچ دانشگاهی نیامده پروژه ای بگذارد و بگوید چگونه با استفاده از انرژی خورشید می توانیم خانه ها را خنک کنیم. چون دانشگاه ما جایی است که در آن مطلب ترجمه می شود.
وی افزود: تقاضا برای رفتن به دانشگاه زیاد است. ولی کسی عاشق علم نیست. چون دانشجوی دکترای من با اکراه سه تا کتاب می خواند. دوستدار مدرک زیاد است چون تلقی شان این است که زشت است من لیسانس نداشته باشم. دانشگاه جایی است که دانشجو باید مسائل مردمش را حل کند. در حوزه علوم انسانی دانشجوی ما در بحث سیاست خارجی راهکار می دهد اما کسی نیست که به راهکار او توجه کند. من باید نظریه ام را به چه کسی ارائه کنم. وزارت دفاع و بیمارستان ها با دانشگاه ها پیوند خورده اند و در حوزه علوم انسانی هم حوزه های تصمیم ساز باید سراغ دانشجویان بیاید.
رضا روستا آزاد، رییس دانشگاه صنعتی شریف در پاسخ به انتقادات مهمانان گفت: گفته شد که برخی انجمن های اسلامی را تعطیل کرده اند در حالی که در دانشگاه صنعتی شریف بیش از 20 مجموعه فعال است. این دوستان بعضا پرخاش می کنند و مدیران را مورد نقد قرار می دهند. ما دوست داریم دوستان رشد کنند و حرف هایشان را بزنند.
وی درباره مهاجرت دانشجویان دانشگاه شریف توضیح داد : از همه دانشگاه ها دانشجویانی برای ادامه تحصیل به خارج از کشور می روند. گلایه این است که چرا دوستان برنمی گردند و باید روی این مساله متمرکز شد.
فرار مغزها تقصیر رییس دانشگاه شریف نیست
احمد نادری، رییس جهاد دانشگاهی توضیحات روستا آزاد را قانع کننده ندانست و گفت: شما به عنوان متولی قضیه چه کرده اید که مغزها دارند می روند. من خواهش می کنم صورت مساله را پاک نکنید.
وی درباره فعالیت تشکل ها گفت: در سال 83 هیات نظارت مرکزی وزارت بهداشت و وزارت علوم انجمن اسلامی یک دانشگاه را غیر قانونی اعلام کردند. اما در هشت سال پیش به یاد نمی آورم که انجمن اسلامی را تعطیل کرده باشند. نباید بگوییم دولت قبلی فضا را امنیتی کرد. ما از انتخابات فاصله گرفته ایم و نیازی نیست این بحث ها مطرح بشود.
ملک زاده ضمن دفاع از گفته های قبلی اش اظهار کرد: باید به دانشجویان اجازه بدهیم فعالیت کنند. من وقتی خودم رییس دانشگاه بودم با انجمن اسلامی و تحکیم وحدت همیشه درگیری داشتم. اما هنر دانشگاه این است که این ها را تحمل کند.
وی درباره مساله فرار مغزها گفت: این مساله تقصیر رییس دانشگاه شریف نیست. دانشجویی که می رود به بهترین نحوی تربیت شده است. علت این که فارغ التحصیلان می روند این است که ما زیرساخت های فعالیت این ها را نداریم. ضمن این که هر چقدر مردم ایران احساس آزادی بیشتری بکنند بیشتر می مانند. مجموعه ای از دلایل در قضیه فرار مغزها موثر است.
روستا آزاد در پاسخ به این سوال که دانشگاه برای جلوگیری از مهاجرت این افراد چه کرده است گفت: ما در دانشگاه شریف ارتباطمان را با بخش صنعت افزایش دادیم و سال گذشته از طریق برند ها نیمی از هزینه های دانشگاه ها را تامین کردیم.
وی درباره مظلومیت علوم انسانی در دانشگاه ها افزود: واقعیت جامعه این است که برترین استعدادها به حوزه فنی و مهندسی و پزشکی ملحق می شوند. معمولا رتبه های پایین تر به حوزه های علوم انسانی می روند و به همین خاطر در این حوزه استعداد برجسته کم داریم.
کوشکی در ادامه مناظره درباره تعریف «نشاط سیاسی» توضیح داد: دانشگاه جای یارگیری احزاب سیاسی نیست. نشاط سیاسی یعنی این که دانشگاه سهم خودش را در اداره جامعه پیدا کند. سیاست یعنی خوب اداره کردن جامعه و نشاط سیاسی استاد پزشکی این است که یک گره از مشکلات کشور را باز کند.
روستا آزاد، رییس دانشگاه صنعتی شریف نیز در پاسخ به پرسشی درباره «فرار مغزها» گفت: آمار دقیقی در این رابطه وجود ندارد. اما من فکر می کنم نیمی از فارغ التحصیلان به خارج کشور می روند و البته تعدادی از آنها برمی گردند.
99 درصد سوال دانشجویان متوجه خود نظام آموزشی است
در بخش سوم برنامه مناظره دو نفره بین ملک زاده و ایزدخواه برگزار شد.
ملک زاده در پاسخ به این سوال که دانشگاه ها تا چه اندازه به موضوع نشاط سیاسی پرداخته اند اظهار کرد: دانشگاه ها تلاش کرده اند و موفقیت هایی هم داشته اند. اما هنوز تا وضعیت ایده آل فاصله زیادی داریم. ما احتیاج داریم که روی اساتید سرمایه گذاری کنیم. باید استادهایی را داشته باشیم که بروز باشند و وقتشان را تماما به دانشجویان بدهند.
وی افزود: فعالیت سیاسی اگر مخرب باشد فعالیت علمی را خدشه دار می کند. دانشجویان موفق دنیا خیلی سیاسی نیستند. اما جریان منضبط سیاسی باید وجود داشته باشد.
ایزدخواه با بیان این که تولید علم بحث فرمایشی نیست اظهار کرد: ما دانشجوی شجاعی می خواهیم که بگوید آقای استاد چه چیزی داری به من یاد می دهی. دانشجوی کشاورزی ما باید برود از یک روستایی چیزی یاد بگیرد. اتفاقا ما نیازمند نشاط سیاسی هستیم. الان 99 درصد سوال دانشجویان متوجه خود نظام آموزشی است. دانشجویان می خواهند نظام ارتقای استاد را اصلاح کنند. چرا عمر دانشجو باید تلف بشود که برای یک روزنامه نگار تحصن کند؟
وی افزود: نظام آموزشی دارد برعکس اعلام می کند. استاد آمار در دوره دکترا آمار را بصورت دیکته درس می دهد. اگر نظام آموزش عالی دنبال تولید علم و نشاط سیاسی باشد باید به این مسائل بپردازد.
ملک زاده گفت: این جوی که ایشان می گویند در محل کار من نیست. من لذت می برم که دانشجویانم از من انتقاد کنند. من با تعداد زیادی از دانشجویان ارتباط علمی دارم. این چیزها که شما می گویید جریان اصلی نیست. ما موسساتی داریم که از رویان موفق تر هستند؛ ولی شما اطلاع ندارید. رویان بودجه بسیار خوبی گرفته است.
ارسال نظرات