«دانشگاه شدن» بزرگ‌ترین خطر حوزه‌های علمیه است / سطح معیشت طلاب زیر خط فقر است

به گزارش خبرنگار اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ آیین آغاز سال تحصیلی حوزه استان تهران صبح امروز در حرم عبدالعظیم با حضور تنی چند از علما و دانشمندان حوزه برگزار شد و حجت الاسلام علی اکبر رشاد، رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران سخنانی ایراد نمود.

رشاد با اشاره به نقاط ضعف برنامه‌های درسی، سازمانی و رویکردهای جاری در حوزه علمیه گفت: گفتن نکات ضعف به معنای بی توجهی به پیشرفت های حوزه نیست حوزه علمیه بعد از پیروزی انقلاب به صورت جهشی متحول شده و چیزی که در این سی سال رخ داده قابل مقایسه با اتفاقاتی است که در دوره های گذشته طی چند قرن واقع می شد.

وی افزود: بنا نیست ما خود را تبرئه کنیم و حتما از ما سوال می شود که خود شما چه کرده اید برخی از گفته های من اذعان به قصور و تقصیرهای ماست، اما ما باید خود را برای چاره جویی، نقادی و آسیب شناسی کنیم.

رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران با بیان اینکه حوزه از یک نظام آموزشی، علمی، معرفتی و معیشتی اصیل برخوردار است که در طی هزار سال جریان داشته گفت: حوزه منشأ تربیت و هدایت نسل های طولانی تاریخ و اثرگذار بر سرنوشت بشر بوده است. ری یکی از حوزه های کهنسال جهان اسلام را در خود داشته که راه آن باید تداوم یابد، اما احساس می شود ما از مبدأ خود فاصله می گیریم و از اصل خود جدا می شویم.

وی افزود: حوزه یک نظام آموزشی اصیل دارد، اما اکنون سراغ نظام های آموزشی دیگر رفته ایم ما نظام آموزشی حوزه و نقاط ضعف و قوت آن را تدوین نکرده ایم و از دانشگاه تقلید می کنیم در حالی که دانشگاه شدن بزرگ ترین خطری است که حوزه های علمیه را تهدید می کند.

وی با اشاره به تفاوت های حوزه و دانشگاه گفت: نظام آموزشی حوزه پرورش مدار، اخلاق محور و معنویت بنیاد است، اما سیستم دانشگاهی سیستم کاغذ و اداره است و نظام آموزشی آن حافظه محور می باشد نه پرورش مدار، به طوری که دانشجو درس را حفظ می‌کند و امتحان می دهد و فردای امتحان آن را فراموش می کند و عالم نمی شود. متأسفانه اکنون حوزه به این سمت پیش می رود.
 

رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران خاطرنشان کرد: من مدافع و مسر بر امتحان هستم، اما امتحان اصل نیست، بلکه یکی از شاخص هاست اکنون سنت های اصیل حوزه درحال فراموشی است و حلقه های مباحثات کمتر از گذشته شده است بسیاری از سنت‌های حوزه در حال منسوخ شدن است و گاهی یک مدرسه علمیه را می توان با یک دبیرستان مقایسه کرد.

رشاد با اشاره به ضرورت توجه به مباحث اخلاقی بیان داشت: اخلاق شاخص اول یک عالم دینی است، اما ما آنچنان که باید و شاید به اخلاق اهتمام نداشته ایم یک عالم دینی مانند آیت الله مجتهدی منشی داشت که بر روی شاگردان مدرسه او تأثیر می گذاشت و بسیاری از بزرگان امروز شاگردان مدرسه ایشان هستند چون ایشان مدیر، مدبر و متخلق به اخلاق بود.
 

وی با بیان اینکه طلبه‌ها باید متون پیچیده را بخوانند گفت: قراردادن متون پیچیده در برنامه های درسی طلاب به این دلیل است که بزرگان می خواستند ذهن طلبه آماده شود و علم در فکر او ملکه شود و پرورش پیدا کند، اما اگر طلبه متون فارسی و ترجمه شده را بخواند نمی تواند چندان تأثیرگذار باشد. چون باید متن اصلی را مطالعه و با آن ارتباط برقرار کند.

رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران بیان داشت: تقاضای من از مراجع و سایر فقها این است که بپذیرند به علاوه درس های معمول خود یک جلسه درس اخلاق را هم تدریس کنند؛ زیرا بسیار کارساز خواهد بود و باعث می شود درحوزه و جامعه انقلابی اخلاقی اتفاق بیفتد؛ زیرا شاگردان اخلاقی بار می آیند. فاجعه اخلاقی جامعه ما به دلیل قصور ما طلبه هاست و اگر روحانیون اخلاقی بار بیایند جامعه اخلاقی خواهد شد.

رشاد مسئله بعدی را کاهش تنوع علمی در حوزه دانست و اظهار داشت: در کتاب هایی که از علما وجود دارد لیست رشته های تحصیلی حوزه به 60 رشته می رسد، اما اکنون درحوزه سه یا چهار رشته بیشتر نداریم این در حالی است که در دنیای امروز به رشته های بیشتری نیازمند هستیم. مثلا آیت الله سبحانی در حوزه اصول، فقه، کلام، حکمت، تاریخ و حوزه های دیگر مفسر هستند؛ اما اکنون این نمونه ها در حوزه کمیاب شدند، ما باید افرادی در حوزه مانند آیت الله سبحانی داشته باشیم که صدرالمتکلمین عصر است و نام او پشت بهائیت را می لرزاند.

وی با اشاره به فن خطابه و تدریس گفت: مدرسان باید برای این کار دوره ببینند از سوی دیگر بصیرت زمانه و شناخت تفکرات معارض نیز در این عصر بسیار مهم است و ما باید این تفکرات را بشناسیم تا بتوانیم آنها را نقد کنیم. امروز شیعه جهانی شده و جهان از ما توقع دارد که وقتی در این حوزه ها درس می خوانیم اهداف جهانی داشته باشیم و جهانی بیاندیشیم.

رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران اشکال دیگر حوزه ها را کثرت تعطیلات دانست و یادآور شد: طلبه‌ها مجموعا در سال 4 ماه درس می خوانند در قیامت از ما مدیران حوزه ها سوال خواهد شد که با جوانی جوان ها چه کرده اید؟ چرا باید سه ماه و اندی در تابستان حوزه ها تعطیل باشد چه اشکالی دارد این تعطیلات کمتر شود در وقف نامه بعضی حوزه ها آمده که حوزه بیشتر از 40 روز نباید تعطیل باشد با این تعطیلات فرصت های تاریخی از دست می رود.

وی افزود: اکنون طبل جنگ نواخته شده و عالم جلوی ما ایستاده است. اوباما در امریکا چیزی می گوید و ما در اعتراض به او درس ها را تعطیل می کنیم که اتفاقا این کار باعث خوشحالی آنها می شود. برای اعتراض طلبه ها باید در درس جمع شوند و راجع به آن اتفاق روشن گری صورت گیرد. از طرف دیگر در مناسبت های مانند شهادت ها هم حوزه ها تعطیل می شود اما باید جرئت داشته باشیم و این رویه های نادرست را تصحیح کنیم.

تجمل قاتل زی طلبگی است

رشاد با اشاره به وضیعت معیشت طلاب حوزه تصریح کرد: مردم باید بدانند که سطح معیشت طلاب حوزه های علمی زیر خط فقر است البته طلبه ها شاکر هستند، اما ما در این خصوص وظیفه داریم از سوی دیگر حوزه های علمیه مجهز نیستند و مجموع مساحت حوزه های علمیه کل کشور معادل یکی از دانشگاه های درجه دو کشور است باید تجهیزات و امکانات مناسبی برای حوزه ها تدارک دیده شود البته عرض من ساختن ساختمان های مجلل نیست، چون تجمل قاتل زی طلبگی است، اما طلبه ها باید شرایطی داشته باشند که به راحتی بتوانند درس بخوانند.

رئیس شورای عالی حوزه علمیه استان تهران بیان داشت: اخیرا خدمت مقام معظم رهبری مشرف شدم و برخی مشکلات را عرضه کردم و به ایشان گفتم اگر هیئتی از اروپا برای بازدید از حوزه علمیه تهران بیاید من خجالت می کشم این حوزه را به آنها نشان دهم؛ زیرا در ذهن آنها دانشگاه بیرمنگام وجود دارد که قبلا حوزه و موقوفه بوده و یا دانشگاه الاطهر را دیده اند که 700 هزار طلبه را سرویس می دهند.
 

وی افزود: البته ما از دولت هیچ توقعی نداریم و حوزه نباید دولتی شود اما امکاناتی که برای حوزه است؛ چرا نباید در اختیار آن قرار گیرد؟ چرا باید حوزه ای در تهران با کمک هفت میلیون تومانی رهبری اداره شود و موقوفات در اختیار حوزه ها قرار نگیرد؟

رشاد در پایان گفت: سیاست امساکی و انقباضی که شورای عالی حوزه ها به خصوص در حوزه تهران اعمال می کند مانع رشد و توسعه حوزه هاست شما به ما اعتماد کنید چون حوزه تهران جزو سه یا چهار حوزه بزرگ تهران قلمداد می شود. 46 وظیفه به ما ابلاغ شده اما هیچ کدام وظیفه و اختیار نیست و دست ما بسته است ما باید این رویه را اصلاح کنیم اگر اختیارات مرکز مدیریت حوزه های تهران را با اختیارات یک دبستان مقایسه کنیم می بینیم اختیارات آن مدیر دبستان بیشتر است؛ زیرا ما در جزئی‌ترین مسائل هم تصمیم گیر نیستیم.