به گزارش گروه فضای مجازی« خبرگزاری دانشجو»؛ تاچند سال پیش اهدای عضو برای خیلی‌ها تابو بود. تصور اغلبمان از کسی که عضوش را اهدا می‌کند، فرد مریضی بود که یک کلیه‌اش را ازدست داده و با حال مریض و زار و نزار و در اوج فداکاری همه زندگیش شده غم و غصه و انتظار برای مرگ. یا وقتی می‌پرسیدی بعد از مرگ مایلی اعضای خودت یا خانواده‌ات اهدا شود، خیلی‌ها می‌گفتند دوست ندارند، جسم عزیزشان بعد از مرگ چندپاره شود و دوست دارند در آخرین لحظات عزیزشان را با همان ظاهر خوب ببینند.
مرگ مغزی و اهدای عضو شاید بعد از سال 77 و فیلم «بودن یا نبودن» کیانوش عیاری به عباراتی آشنا برای عموم تبدیل شد، فیلمی که عسل بدیعی در آن نقش دختری را بازی می‌کرد که زندگیش بستگی به پیوند قلب داشت. بعد از آن هم سریال حلقه سبز حاتمی کیا با بازی متفاوت حمید فرخ‌نژاد و سیما تیرانداز، یک بار دیگر موضوع پیوند اعضا را سر زبان‌ها انداخت. اگرچه پزشکان به این فیلم اعتراض کردند و گفتند افراد بعد از مرگ مغزی برگشتی ندارند، اما این سریال، باعث از بین رفتن ترس خیلی‌ها نسبت به اهدای عضو شد. حالا یک بار دیگر بعد از مرگ عسل بدیعی، توجه مردم به سمت «اهدای عضو» سوق پیدا کرده است. طوری که طبق آمار سازمان اهدای عضو، درخواست برای دریافت کارت اهدای عضو پس از فوت این بازیگر و انتشار خبر اهدای اعضایش پنج برابر شده است.
از آن طرف مرگ آتش نشانی که با نجات جان یک دختر از میان شعله‌های آتش و پس از آن اهدای اعضایش به بیماران نیازمند، اوج فداکاری را نشان داد، بر این موج اشتیاق برای اهدای عضو تاثیری دوچندان گذاشت. سازمان اهدای عضو هم به دلیل کثرت تقاضا اطلاعیه‌ای منتشر کرده که می‌گوید پروسه صدور کارت اهدای عضو از یک ماه به سه ماه افزایش پیدا کرده است. اما پروسه اهدای عضو به چه صورت است و چطور می‌توانیم با صرف وقت کم برای خودمان یک کارت اهدای عضو تهیه کنیم؟
روزانه سه تا پنج هزار نفر، متقاضی شده‌اند!
در اطلاعیه جدید سازمان اهدای عضو آمده است که؛ به دلیل افزایش درخواست کارت اهدای عضو در سال جدید، مدت زمان صدور کارت درخواست کنندگان از یک ماه به سه ماه تغییر یافته است. دکتر کتایون نجفی‌زاده؛ رئیس واحد فراهم آوری اعضای پیوند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره می‌گوید: پیش از انتشار خبر اهدای اعضای عسل بدیعی روزانه 700 تا 1000 درخواست اهدای عضو به دست ما می‌رسید، اما با لطف غیر مستقیم خانم بدیعی بعد از انتشار خبر تاسف‌آور مرگ مغزی ایشان و لطفشان برای اهدای اعضا ما بیش از 15هزار درخواست داشتیم؛ یعنی متوسط آمار روزانه ما پنج برابر شد.
در همین رابطه دکتر قبادی؛ معاون فرهنگی مرکز پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی می‌گوید: در حال حاضر، روزانه نزدیک به سه تا 5هزار نفر، متقاضی صدور کارت اهدای عضو می‌شوند. او در ادامه می‌گوید که این آمار در مقایسه با آمار سال پیش، تفاوت چهار برابری تقاضا را نشان می‌دهد.
دکتر قبادی درباره دلیل این افزایش تقاضا برای گرفتن کارت اهدای عضو می‌گوید: حوادثی مثل حادثه مرگ عسل بدیعی و امید عباسی (آتش نشان فداکار)، همیشه روی آمار متقاضیان تاثیر گذار بوده است. از طرف دیگر آگاهی مردم نسبت به سال گذشته، بالا‌تر رفته و تبلیغاتی که انجام داده‌ایم باعث شده تا ترس مردم نسبت به اهدای عضو از بین برود.
چطور کارت اهدای عضو بگیریم؟
خیلی‌ها نگران این هستند که با پر کردن کارت اهدای عضو اگر حادثه‌ای برایشان پیش بیاید، تلاش لازم برای نجاتشان انجام نشود و سریع به بخش پیوند اعضا منتقل شوند. سازمان اهدای عضو برای رفع دغدغه این دسته از افراد در اطلاعیه‌ای اعلام کرده که پس از هر حادثه، همه نوع تلاش و اقدامات طبی برای حفظ سلامت و احیاء شما صورت می‌گیرد و تنها پس از بررسی‌های همه جانبه و موشکافانه توسط گروههای پزشکی، مرگ مغزی شما اعلام می‌شود، در عین حال هیچگونه ارتباط مالی هم بین اهداء کننده و گیرنده وجود ندارد.
کارت اهدای عضو فقط نشان دهنده رضایت شخصی شما از اهدای عضو بوده و جنبه قانونی نخواهد داشت و در صورت وقوع مرگ مغزی رضایت اولیای دم لازم خواهد بود. برای همین بهتر است، بعد از تکمیل فرم و دریافت کارت این موضوع را با خانواده خود در میان بگذارید. برای آنکه بدانید چطور می‌شود صاحب یک کارت اهدای اعضا بعد از مرگ شد، این راهنمای گام به گام را بخوانید.
از دوطریق می‌شود، برای کارت «اهدای عضو پس از مرگ» تقاضا داد. راه اول تماس گرفتن با بیمارستان دکتر مسیح دانشوری و بعد از آن وصل شدن به واحد فراهم آوری اعضای پیوندی بیمارستان است. می‌توانید با تماس با شماره 26103500-9 و27123000-8 و26105050 با مسئولان بخش پیوند اعضا برای صدور کارت صحبت کنید.
راه دوم هم مراجعه به پایگاه اینترنتی است.
-می توانید به پایگاه اینترنتی اهدا، مراجعه و در صفحه اول روی گزینه کارت اهدای عضو کلیک کنید و یا اینکه از ابتدا این آدرس را وارد کنید و به قسمت کارت اهدای عضو وارد شوید.
- بعد از باز شدن صفحه جدید و کلیک کردن رو گزینه عضو جدید، وارد صفحه فرم اهدای عضو شده و آن را تکمیل کنید.
-بعد از تکمیل فرم و تائید نهایی آن توسط شما در صورت صحت اطلاعات و کامل بودن مشخصات اطلاعات شما تائید شده و کارتی برای شما صادر خواهد شد.
-کارت صادر شده به آدرسی که در فرم تکمیل می‌کنید ارسال شده و بعد از چند ماه به دست شما خواهد رسید.
- برای تکمیل فرم همراه داشتن مشخصات شخصی کافی بوده و احتیاجی به عکس نمی‌باشد. نمونه کارت اهدای عضو را می‌توانید در ادامه گزارش ببینید.
آماری مرگ مغزی در ایران
آمار رسمی نشان می‌دهد که در ایران سالانه بین 3 تا 6 هزار مرگ مغزی داریم، البته آمار غیر رسمی تا 12 هزار مرگ مغزی در سال را هم نشان می‌دهد. از این میان تنها حدود 400 اهدای عضو در سال داریم، در حالی‌که متوسط اهدای عضو در جهان 50 درصد مرگ‌های مغزی است. اما مهم‌ترین علت‌های مرگ مغزی در کشور ما کدام موارد است؟ دکتر کتایون نجفی‌زاده؛ رئیس واحد فراهم آوری اعضای پیوند دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در این باره به می‌گوید: «بیشترین علت مرگ مغزی، ضربه مغزی است که در اثر عواملی چون تصادف، سقوط از ارتفاع و غیره اتفاق می‌افتد و 50 درصد از مرگ‌های مغزی را شامل می‌شود. خون‌ریزی مغزی عامل 17 درصد و سکته‌های مغزی عامل 13درصد از مرگ‌های مغزی است. پس از آن تومور‌ها با 6 درصدو مسمومیت دارویی با 5 درصد در رتبه‌های بعدی قرار دارند و 9 درصد مرگ‌های مغزی در اثر سایر عوامل هستند.»
با وجود تلاش‌ها برای فرهنگ‌سازی هنوز تنها 37 درصد از خانواده‌هایی که عزیزانشان مرگ مغزی می‌شوند به پیوند رضایت می‌دهند. البته این میانگین کشوری است و به‌طور مثال در حوزه دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی این رقم 90 درصد است. علت اصلی این موضوع، کامل نبودن سیستم و نبودِ وجود پوشش کشوری با وجود تلاش‌های وزارت بهداشت در این زمینه است. دکتر کتایون نجف‌زاده در این باره می‌گوید: «در کشور 15 واحد فراهم‌آوری اعضا و 40 واحد شناسایی داریم که خودشان امکان پیوند ندارند اما موارد مرگ مغزی را شناسایی می‌کنند و به نزدیک‌ترین مرکز فراهم‌آوری معرفی می‌کنند. اما بعضی از این واحدهای فراهم‌آوری بسیار کم فعالیت می‌کنند و سیستم بازرسی هم کامل نیست. ضمن اینکه بعضی مواقع هم مراقبت خوبی از مرگ مغزی صورت نمی‌گیرد و با وجود رضایت خانواده، فرصت مناسب برای پیوند از بین می‌رود چون در بحث پیوند اعضاء زمان یک فاکتور حیاتی است و مراقبت‌های خاصی لازم است تا اعضاء قابل پیوند باشند.»
اهدای عضو هیچ هزینه‌ای ندارد
اهدا کنندگان عضو معمولاً افرادی هستند که دچار مرگ مغزی شده‌اند. مرگ مغزی توسط متخصصین و پزشکانی که عضو گروه پیوند نیستند اعلام می‌شود؛ اهداء عضو هم در صورت تائید مرگ مغزی و رضایت متوفی در زمان حیات، به شرط وصیت، داشتن کارت اهدای اعضا یا رضایت بستگان انجام می‌گیرد. پس از مرگ در صورت وجودشرایطی که گفته شد، بررسی‌های لازم در ارتباط با سلامت اعضای اهدایی صورت می‌گیرد. اهدای عضوهیچ هزینه‌ای برای اهداء کننده ایجاد نمی‌کند و هیچ تغییر ظاهری در جسد، پس از اهدای اعضاء ایجاد نمی‌شود. همینطور، اکثر مراجع عظام تقلید، اهدای عضو و پیوند به بیماران نیازمند را جایز شمرده‌اند. از لحاظ قانونی هم طبق مصوبه سال 79 مجلس شورای اسلامی، اهدای عضو بر اساس قانون پیوند اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی که مرگ مغزی آنان مسلم است، امری قانونی است.
معتادان و سابقه داران از لیست حذف می‌شوند
پس از اینکه مرگ مغزی شخصی اثبات شد و خانواده هم رضایت خود را اعلام کردند، شرح حال کاملی از فرد متوفی را از اعضای خانواده و دوستانش می‌گیریم. اگر شخص بعضی دارو‌ها را مصرف کرده باشد یا رفتارهای پرخطر داشته باشد و به اصطلاح ریسک‌فاکتورهای نامناسب داشته باشد، کلا از فرایند حذف می‌شود. دکتر نجف‌زاده در این راه می‌گوید: «ما اصلا سراغ معتادان تزریقی یا کسانی که سابقه زندان داشته باشند نمی‌رویم. اگر فرد از نظر این ریسک‌فاکتور‌ها مشکلی نداشت، با انجام آزمایش مطمئن می‌شویم که عفونت قابل انتقال مانند ایدز و هپاتیت نداشته باشد و بعد هم با انجام آزمایش‌هایی سلامت و عملکرد اعضاء و ارگان‌ها را می‌سنجیم و اعضای سالم و بدون مشکل در لیست پیوند قرار می‌گیرند.»
چه اعضاء و بافت‌هایی قابل اهداست؟
اعضای قابل اهدا قلب، ریه‌ها، کبد، روده‌ها، لوزالمعده و کلیه‌ها هستند. علاوه بر این اعضا، برخی از بافت‌های بدن هم قابل پیوند‌اند. با اهدای قرنیه می‌شود بینایی رابه فردی که دچار صدمه شدید به چشم شده باز گرداند. تاندون و غضروف باعث باز سازی اعضای آسیب دیدهٔ مربوطه می‌شوند. پیوند استخوان می‌تواند مانع قطع عضو در سرطان استخوان شود. دریچه قلب برای کودکان با بیماری مادرزادی دریچه‌ای و بزرگسالان با دریچه آسیب دیده به کار می‌رود. پیوند پوست نجاتبخش بیماران با سوختگی شدید می‌باشد. پیوند مغز استخوان تنها درمان ممکن در بعضی از سرطان‌های خون می‌باشد. برخلاف عضو، بافت می‌تواند تا 24 و یا حتی 48 ساعت بعد از مرگ فرد اهدای شود و حتی می‌توان آن را برای مدتهای طولانی ذخیره کرد. اما آیا فرد زنده هم می‌تواند اهداء کننده باشد؟ دکتر نجف‌زاده در این باره می‌گوید: «در بعضی شرایط این موضوع شدنی است. کلیه یکی از معمول‌ترین اعضای اهدائی افراد زنده می‌باشد، زیرا یک فرد سالم با یک کلیه هم قادر است به زندگی طبیعی خود ادامه دهد. قسمتی از کبد یا ریه و در موارد نادر قسمتی از روده کوچک نیز قابل اهدا می‌باشد.»
معافیت به شرط کلیه!
در بین خبرهای مربوط به اهدای عضو، چندماه پیش خبر جالبی آمد که مربوط به معافیت‌های سربازی می‌شد. جانشین اداره منابع انسانی ستادکل نیروهای مسلح از معافیت سربازان اهداکننده عضو از انجام خدمت سربازی خبرداده و گفته بود در صورتی که فرد اهداکننده عضو به موجب این کار از کارایی بیفتد، ما او را از خدمت سربازی معاف می‌کنیم. خبری که البته همین چند روز پیش دوباره تایید شد و سردار کمالی خیال سربازان را از این بابت راحت کرد. براین اساس، افرادی که به طور مثال یک کلیه خود را اهدا کنند در شمول معافیت‌های پزشکی قرارمی گیرند و از خدمت سربازی معاف می‌شوند.
سردار موسی کمالی البته این را هم اضافه می‌کند که صرف‌داشتن کارت اهدای عضو، دلیلی بر معافیت از خدمت سربازی نخواهد بود. البته از آن طرف کسانی هم که عضو بدن خود را اهدا کنند، حتی در حین خدمت از خدمت سربازی معاف می‌شوند. حالا باید دید آیا این نوع معافیت سربازی هم به سرنوشت معافیت‌هایی نظیر کفالت مادر دچار می‌شود و یا اینبار باعث فرهنگ سازی در زمینه اهدای عضو خواهد شد؟ در واقع فارغ از وجه مثبت این تصمیم گیری که باعث تشویق افراد به اهدای عضو می‌شود، این موضوع را هم نباید نادیده گرفت که خیلی از مشمولان جوان و کم سن و سال فقط برای گرفتن معافیت و بدون هیچ تحقیقی و در شرایط هیجانی برای اهدای عضو خود اقدام می‌کنند و بعد‌ها ممکن است از این کار خود پشیمان شوند.
منبع: افکار
ارسال نظرات