چه کسی نخستین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی را تصاحب کرد؟

گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی عصر دیروز با اهدای اولین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به دو اندیشمند ایرانی و یک اندیشمند خارجی فعال در این حوزه به پایان رسید و حجت الاسلام دکتر سید عباس موسویان از جمله کسانی بود که این جایزه بین المللی را دریافت کرد. در این گزارش بنا داریم با این استاد حوزه و دانشگاه بیشتر آشنا شویم.

 

 

دکتر سید عباس موسویان در 1339شمسی در عجب‏شیر از بخش های آذربایجان شرقى متولد شد. تحصیلات خود را در عجب شیر پی گرفت و از دوره دبیرستان به شهر تبریز آمد و در هنرستان صنعتی در رشته برق به تحصیل خود ادامه داد. در 1358شمسی، در رشته برق وارد دانشگاه شد اما پس از انقلاب فرهنگی و تعطیلی دانشگاه ها، از 1360شمسی، به حوزه علمیه قم رفت و به تحصیل علوم دینی پرداخت، وی همزمان در رشته اقتصاد نظری در دانشگاه مفید به تحصیل پرداخت و از 1368شمسی، به مدت ده سال به درس خارج فقه و اصول مشغول شد. در 1373شمسی، برای اخذ مدرک کارشناسی ارشد در رشته اقتصاد نظری وارد دانشگاه شهید بهشتی تهران شد و بعد از آن به تحصیل در دوره دکترای تخصصی تفسیر و علوم قرآن در همین دانشگاه مشغول شد.

این اندیشمند اسلامی در 1382شمسی، دکترای تخصصی تفسیر و علوم قرآنی خود را گرفت و موفق شد در سال 1384، مدرک دکترای فقه اقتصادی را از حوزه علمیه قم نیز دریافت کند.

 

 

رئیس پژوهشکده نظام های اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال های 1377تا 1388، مسئول دفتر قم پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی در سال 79،  مدیر گروه مدیریت مالی دانشگاه امام صادق(ع) از تیرماه 1391 تا کنون، مدیر گروه اقتصاد پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی از سال 83 تاکنون، مدیر گروه فقه اقتصادی  مرکز جهانی علوم اسلامی از سال 1383 تا کنون و جانشین مدیرمسئول فصلنامه اقتصاد اسلامی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی تا به امروز از جمله فعالیت های اجرایی این پژوهشگر حوزه اقتصاد به شمار می روند.

 

از جمله آثار علمی او می توان به کتاب پس انداز و سرمایه گذارى در اقتصاد اسلامى در سال 1376، بانکدارى اسلامى در سال  1378 که در چهار نوبت چاپ و در چندین جشنواره حائز رتبه شده است، کلیات نظام اقتصادى اسلام در سال 79، ربا و مسائل عصر حاضر (کار گروهی) در سال1380، پول و نظام هاى پولى در سال 1375، فلسفه اقتصاد اسلامى در سال 1378 و  بهره یا ربا (کار مشترک با دکتر موسی غنی نژاد) در سال 1384 اشاره کرد.

 

 

 

 

 

 

1) عقود با بازدهی ثابت، مشکل اساسی بانکداری بدون ربا تالیف همایش بانکداری اسلامی 1376

 

2) سپرده‌های انتقال‌پذیر در بانکداری بدون ربا تالیف همایش بانکداری اسلامی 1377 تهران

 

3) بررسی فقهی ـ اقتصادی ساختار بانکداری بدون ربا تالیف همایش بانکداری اسلامی 1378

 

4)  بهره بانک‌های دولتی تالیف مجله نامه مفید شماره 12 مجله علمی پژوهشی

 

5) بهره بانکی همان رباست تالیف مجله نقد و نظر 1376 شماره13-14

 

6) توجیهات حقوقی و اقتصادی بهره تالیف مجله کتاب نقد 1378 شماره 11

 

7) بررسی فقهی ـ اقتصادی اوراق مشارکت جایگزین اوراق قرضه تالیف کنفرانس سیاست‌های پولی و ارزی 1378 تهران

 

8) نظریه‌های ربا و بهره تألیف فصلنامة تخصصی اقتصاد اسلامی 1387 شماره 27 مجله علمی پژوهشی

 

9) فروش استقراضی سهام تألیف (مشترک) فصلنامة تخصصی اقتصاد اسلامی 1387 شماره 27 مجله علمی پژوهشی

 

10) طراحی ‌کارت‌های ‌اعتباری ‌در بانکداری ‌بدون‌ربا تألیف فصلنامة تخصصی اقتصاد اسلامی 1387 شماره 28 مجله علمی پژوهشی

 

11) تبدیل به اوراق بهادار کردن دارایی‌ها در بانکداری بدون ربا تالیف کنفرانس سیاست‌های پولی و ارزی 1389 تهران بیستمین‌کنفرانس

 

بی شک این رزومه پرمحتوا که در این گزارش بدان اشاره شده، تنها بخشی از فعالیت های ایشان در حوزه اقتصاد اسلامی است و 20 سال پژوهش تاثیرگذار در این زمینه باعث شده که اولین جایزه جهانی علوم انسانی اسلامی به این پژوهشگر حوزه اقتصاد اختصاص پیدا کند.

 

 

دکتر عطاالله رفیعی آتانی، دبیر علمی دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی که بارها اشاره کرده بود این جایزه به نوآوران و نظریه پردازان حوزه علوم انسانی اهدا می شود، در خصوص معیارهای انتخاب ایشان برای دریافت جایزه گفت: حوزه بانکداری اسلامی، حوزه مهمی در اقتصاد اسلامی است و امروزه حتی کشورهای اروپایی نیز به مقوله بانکداری اسلامی توجه می کنند.

 

وی ادامه داد: دکتر موسویان تجربه بیست ساله ای در حوزه بانکداری اسلامی دارند و تمرکز پژوهشی ایشان نیز دقیقا بر همین موضوع است و آثار زیادی در رابطه با اقتصاد و بانکداری اسلامی با پیگیری ها و ابتکار این دانشمند ایرانی به ثبت رسیده است.

 

رفیعی آتانی اظهار داشت: حجت الاسلام موسویان در طی این سال ها هم نظریه پردازی را جلو برد، هم نواوری داشت و هم در فرآیند سیستم بانکی کشور مشارکت خوبی از خود نشان داد.

 

عضو هیئت علمی جامعةالمصطفی خاطرنشان کرد: ایشان علاوه بر اینکه نظریه بانکداری اسلامی را جلوتر بردند، خودشان در طراحی سیستم بانکی و برنامه های ریزی های بانک مرکزی دخیل بوده و به طور قطع می توان گفت آثار ایشان منحصر به فرد است.

 

 

حجت الاسلام دکتر سید حسین میرمعزی، عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی و پژوهشگر حوزه اقتصاد اسلامی که دکتر موسویان را جزو استادان برتر ایران در حوزه اقتصاد می داند نیز گفت: سیدعباس موسویان از سال 59 وارد حوزه علمیه شد و در همان سال های ابتدایی علاوه بر تحصیل، به تدریس نیز پرداختند و جز اساتید موفق بودند.

 

وی ادامه داد: ایشان که فعالیت در زمینه اقتصاد را از سال 67 شروع کردند، هم مسلط به بحث های اقتصادی و هم مسلط به دانش حوزوی هستند و در سال 72 کتابی را تحت عنوان "ربا" به رشته تحریر درآوردند و جامعه مدرسین آن را چاپ کرد و عنوان جایزه کتاب سال را به خود اختصاص داد.

 

حجت الاسلام میرمعزی تصریح کرد: در این کتاب بحث های فقهی و اقتصادی ربا با توجه به آیات و روایات مورد بررسی قرار گرفته بود.

 

این پژوهشگر حوزه اقتصاد عنوان کرد: پس از آن کتاب «سرمایه گذاری و پس انداز در اقتصاد اسلامی» را که توسط پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی به چاپ رسید را نوشتند و از همان جا وارد بحث بانکداری اسلامی شده و تا به امروز به صورت مداوم و مستمر در راستای مباحث بانکداری اسلامی مشغول به تحصیل و تحقیق هستند.

 

وی با بیان اینکه اولین کتاب ایشان در زمینه بانکداری اسلامی چندین بار به چاپ مجدد رسیده است، اظهار داشت: این کتاب به عنوان منبع درسی در دانشگاه های کشور تدریس می شود.

 

 

حجت الاسلام میرمعزی افزود: دکتر موسویان پس از آن وارد بحث بازارهای مالی شد و ابزارهای مالی را از منظر اسلام مورد بررسی قرار داد و از همین رو در حال حاضر به عنوان عضو شورای فقهی بانک مرکزی مشعول به فعالیت هستند.

 

عضو هیئت علمی پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی پشتکار و وقت زیاد برای کسب علم، نوآوری و نظریه پردازی را از ویژگی های حجت الاسلام موسویان عنوان کرد و افزود: ایشان ابزارهای زیادی را به بازار معرفی و ایجاد کرده و بسیاری از این ابزارها در کشور اجرا شد.

 

وی با اشاره به مورد نقد و بررسی قرار دادن بانکداری بدون ربا توسط این اندیشمند، ادامه داد: سیدعباس موسویان طرحی را برای بانکداری اسلامی ارائه کرد و حتی قانون آن را تدوین نمود و به مجلس ارسال کرد و این قانون با اصلاحاتی در مجلس تصویب شد.

 

حجت الاسلام میرمعزی خاطرنشان کرد: دکتر موسویان در رابطه با بازارها و ابزارهای مالی نظریات زیادی را ارائه کردند و به اعتقاد من مرجع پاسخ به پرسش های کارشناسان در حوزه اقتصاد اسلامی به شمار می روند. 

 

 

دکتر محمدعلی متفکر آزاد، اقتصاددان و رئیس کمیسیون اقتصادی دومین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی نیز در خصوص ویژگی های شخصیتی دکتر موسویان گفت: ایشان فردی بسیار متین، آرام، موقر، باحوصله، خوش رفتار و خوش خلقی هستند و به اعتقاد من انتخاب دکتر موسویان برای دریافت جایزه بین المللی علوم انسانی اسلامی، انتخابی شایسته است.

 

وی تصریح کرد: ایشان در حوزه اقتصاد اسلامی و بانکداری اسلامی دارای تحصیلات و تحقیقات زیادی است و در حوزه بانکداری اسلامی به عنوان یکی از صاحب نظران شناخته می شوند و بسیاری از طرح های ارائه شده از سوی ایشان در کشور به اجرا درآمده است.

 

متفکرآزاد بیان داشت: حجت الاسلام موسویان نظریات جدیدی را در حوزه اقتصاد و بانکداری اسلامی به جهان عرضه نموده اند و فعالیت ایشان در نوآوری و نظریه پردازی اقتصاد اسلامی همچنان ادامه دارد.