در گفت‌وگو با «خبرگزاری دانشجو» مطرح شد
گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ کنفرانس مدیریت فناوری 19 و 20 آذرماه جاری در جزیره کیش و با موضوع نقش شرکت‌های بزرگ در مدیریت فناوری و با حضور شرکت‌های بزرگ داخلی در حوزه‌های خودرو، ارتباطات و فناوری اطلاعات، صنایع هوایی، نیرو و نفت و گاز برگزار می‌شود.
به همین منظور با دکتر محمدعلی شفیعا، استاد دانشگاه علم و صنعت و یکی از دبیران علمی کنفرانس مدیریت فناوری درباره نقش بنگاه‌های بزرگ در توسعه و مدیریت فناوری مصاحبه‌ای انجام داده‌ایم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید.
«خبرگزاری دانشجو» - به نظر شما شرکت‌های بزرگ در توسعه فناوری کشور چه نقشی دارند و این کنفرانس چه کمکی به این موضوع می کند؟
شفیعا: در ابتدا باید تعریف دقیقی از بنگاه بزرگ کنیم، بنگاه بزرگ دارای نیروی کار زیاد، تبادلات مالی بالا و حجم کار بزرگ و زیاد و ارائه‌دهنده خدمات به تعداد زیادی از افراد است.
به نظر من سیاستگذار که با نگاه کلان به مسائل توجه می‌کند، هم باید به نظام ملی نوآوری نگاهی داشته باشد تا این نظام ارزش‌های معنوی انسان‌هایی که فکر نو می‌دهند را تأمین کند و هم به نظام اجرایی ما توجه کند؛ نهادهای زیادی در کشور داریم که چون از نظر مقیاس بنگاه، بزرگ نیستند، توانایی آموزش نیروهایشان را نداشته و حضور موثری در کشور ندارند.
حدود 3000 کارخانه ما بخش تحقیق و توسعه دارند که نمی‌توانند رسالت خود را انجام دهند، دلیل اصلی آن هم این است که هسته کلانی که بخواهد از اینها حمایت کند، وجود ندارد، این هسته کلان باید روی سه ستون تحقیق و توسعه، انسان‌های خلاق و کارآفرینی استوار شود و اینها را خط دهی کند.
«خبرگزاری دانشجو» - این خط دهی باید توسط شرکت‌های بزرگ اتفاق بیفتد؟
شفیعا: بله؛ چون شرکت های بزرگ فرصت استفاده از اطلاعات را برای دیگران به وجود می‌آورند، برای نمونه وقتی در صنایع هوایی قدمی برداشته می‌شود، اثر روحی و روانی در جامعه ایجاد می‌کند که می‌تواند پژوهش‌ها و افراد را جهت‌دهی کند.
وقتی ماهواره‌ای بالا می‌رود، متوجه می‌شویم که ساخت داخل شکل گرفته است؛ چرا که چند هزار قطعه برای ساخت این ماهواره تولید می‌شود، اگر این اتفاق جهت مشخصی داشته باشد که سمت و سوی آن با اهداف کشور مطابق باشد، حرکت ادامه می‌یابد.
وقتی کشور ژاپن را در دهه 60 در نظر می‌گیریم، می‌بینیم که این کشور سعی می‌کند از همه جای دنیا دانش فنی وارد کند، در آنجا در ابتدا هسته‌ای تشکیل دادند که این هسته با هدف سرویس‌دهی به بخش خصوصی تشکیل شد و به آن‌ها اعلام کرد که می‌تواند در یک دوره زمانی مشخصی، هر تقاضای فناوری را برایشان تأمین کند، با یک شرط و آن هم اینکه بهبودی در آن ایجاد کند و خروجی این توسعه و نوآوری را در اختیار این مرکز قرار دهد.
این بخش خصوصی که یک سازمان بوده و هست، برای اینکه بتواند دانش فنی جدیدی پدید آورد، به سمت دانشگاه‌ها رفت تا فکر نو ایجاد کند، بنابراین به دانشگاه متصل شد، به طوری که ما شاهد بودیم این مرکز روزبه‌روز غنی‌تر شد؛ چرا که افکار داخلی کشور در این مرکز جمع‌آوری می‌شد، البته این چرخه، چرخه‌ای پیوسته بود و این‌گونه تحقیق و توسعه (R&D) در آنجا شکل گرفت.
«خبرگزاری دانشجو» - در مثالی که زدید این مرکز یک شرکت بزرگ نبود، بلکه یک سازمان بود، درست است؟
شفیعا: این مرکز کم‌کم به یک بنگاه بزرگ تبدیل شد، به طوری که الآن تمام کشور ژاپن را سرویس‌دهی می‌کند.
«خبرگزاری دانشجو» - شما گفتید که اگر از منظر سیاستگذار بخواهیم این بحث را مطرح کنیم، بهتر است تمرکز را روی شرکت‌های بزرگ بگذاریم؛ چرا که دغدغه سیاستگذار توسعه فناوری است، به این معنی که شرکت‌های بزرگی همانند یک لکوموتیو، توسعه فناوری را به همراه دارند، آیا منظور شما این است که سیاستگذار فقط به شرکت‌های بزرگ توجه کند؟ برای مثال اگر در کشور مسئله فناوری در شرکت ایران‌خودرو را حل کنیم این جریان اتفاق می‌افتد یا خیر؟
شفیعا: اشتباه نشود، منظور بنده اصلاً این نیست که دولت مسئول حل مسائل شرکت‌های بزرگ شود، بلکه باید سیاست‌ها به گونه‌ای باشد که از این نهادها و شرکت‌های بزرگ حمایت کند.
در اینجا می‌خواهم اصلی را برای شما یادآوری کنم، این اصل می‌گوید اگر شما در یک وزارتخانه مثلاً وزارت راه پولی تزریق کردید، فراموش نکنید که این پول به وزارتخانه‌های دیگر شما هم سرایت می‌کند هرچند به آن‌ها به طور مستقیم پولی وارد نشده، ولی اثرگذار بوده است، بنابراین در هر وزارتخانه ای اثر بیشتری بگذارد آن وزارتخانه بزرگ‌تر می شود.
در کشور ما آموزش و پرورش وزارتخانه بزرگی است، طبق همان تعریفی که از بزرگ بودن در ابتدای بحث کردیم، در نتیجه روی دیگران تأثیر بیشتری می‌گذارد و حرکت زودتر اتفاق می‌افتد.
«خبرگزاری دانشجو»- در نگاه شما لزوماً یک بنگاه اقتصادی مد نظر نیست و می‌تواند نهاد اجتماعی دیگری هم باشد؟
شفیعا: بله می‌تواند نهاد اجتماعی هم باشد، ژاپنی‌ها که در ابتدا این کار را شروع کردند، اندیشه را مرجع قرار دادند، برزیل هم این کار را شروع کرده و دارد این خط را طی می‌کند.
«خبرگزاری دانشجو»- به نظر شما در کشور ما چه نهادی می‌تواند این مسئولیت را به عهده بگیرد؟
شفیعا: در کشور ما سازمان پژوهش‌های علمی می‌تواند این کار را انجام دهد، پیش از این هم نقش خود را این‌گونه ایفا کرده است، ولی آن حمایتی که لازم بود، از آن نشد، البته منظورم حمایت مالی نیست.
این سازمان سال‌ها پیش یک سلسله حرکت‌هایی را برای ایجاد درک مدیریت فناوری آغاز کرد و این یک چرخه مقطعی بود که پس از مدتی این چرخه کنار رفت و این سازمان به کارهای دیگر مشغول شد تا اینکه یک روزی چنین انجمنی شکل گرفت و مجدداً این فعالیت‌ها را در زمینه مدیریت فناوری دنبال کرد.
دولتی یا خصوصی بودن این نهاد مهم نیست، بلکه باید هسته‌ای باشد بزرگ‌تر از همه که بتواند سازمان‌های بزرگ را حمایت بکند، در کشور ما طی سال گذشته سیاست‌گذاری بر نهادهای کوچک و متوسط متمرکز بود، به دلیل اینکه بخش فراوانی از ظرفیت صنایع ما را این نهادها تشکیل می‌دهند که اثرگذاری پایینی دارند، اما اثرگذاری آن هسته بزرگ بسیار بیشتر است.
مانند این است که حرفی را توسط یک انسان بزرگ و معروفی بخواهید به جامعه منتقل بکنید، این در مقایسه با اینکه فرد عادی آن حرف را بیان کند، مطمئناً اثرگذاری بیشتری دارد.
ارسال نظرات