ما به غرب بدهکاریم!

گروه بین الملل«خبرگزاری دانشجو»- سجاد مصطفی پور؛ دور چهارم مذاکرات ایران و 1+5 در وین اگر چه با دستور کار«نگارش پیش نویس توافق نامه جامع» آغاز شد ولی «بدون نتیجه» و هیچ پیشرفت خاصی در مسیر مذاکرات تمام شد، نه تنها کار نگارش توافق نامه جامع آغاز نشد بلکه، طرفین بر این باور رسیدند که اختلاف ها بسیار است و رسیدن به یک توافق جامع بسیار مشکل.

 

درباره تعداد عددی اختلاف ها بین ایران و 1+5 در روند پرونده هسته ای صحبت های زیادی مطرح شد ولی آنچه روشن بود تقابل «خواسته های 10 ساله غرب» و «خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران» بود، امری که باعث شد، مذاکرات هسته ای در دشوارترین مرحله خود ـ به گفته مذاکره کنندگان ـ بی نتیجه بماند . ولی رفتار غرب با ایران به گونه ای بود که گویی ما به غرب بدهکاریم! دلایلش را بخوانیم؛

 

 

*دستاوردهای ـ هسته ای و غیر هسته ای ـ ایران همچون تاسیسات هسته ای، توان دفاعی و از همه مهم تر جایگاهی که با مقابله با «زیاده خواهی» غرب به دست آورده است.

 

*توقف سیر رشد و پیشرفت علمی ایران.

 

*عزت ملی ایران؛ چرا که تعهداتی چون بازرسی از تاسیسات هسته ای که حتی فراتر از پروتکل الحاقی است یک خواسته غیر معقول و نشئت گرفته از تخاصم آشکار غرب با ایران بود، در حالیکه برخی کشورها هنوز عضو ان پی تی هم نیستند.

 

ولی خواسته های غرب در میز مذاکره خلاصه نمی شد، تهدید به تحریم و افزایش فشار علیه جمهوری اسلامی ایران در صورت شکست مذاکرات، امری بود که مرتب با جریان رسانه ای و اظهارات مقامات کشورهایشان، به منظور تحمیل خواسته ها انجام می دادند تا شاید بتوانند ایران را به پذیرش آنچه می خواهند مجاب کنند. برای نمونه بخوانید؛

 

«روزنامه «واشنگتن پست» در روز دوم مذاکرات دور چهارم ایران و 1+5، در مقاله‌ای به برشمردن تعهدات ایران در ذیل قرارداد ژنو پرداخت و با ادعای اینکه ایران تاکنون به مفاد این قرارداد عمل نکرده، خواستار تشدید تحریم‌ها و کمک به اسرائیل برای هرگونه اقدامی علیه جمهوری اسلامی ایران شد».

 

البته این جریان سازی رسانه ای به اشکال مختلف قبل و حین مذاکرات توسط رویترز، آسوشیتدپرس، واشنگتن پست، جروزالم پست، بی بی سی، العربیه دنبال می شد، دلیل این رفتار هم مشخص بود چون 1+5 با فهرست بلند بالایی از خواسته ها ـ بخوانید غیر معقول ـ به میز مذاکره آمده بود که به هیچ وجه نمی توانست از سوی ایران مورد پذیرش قرار بگیرد پس لازم بود طوری القا شود که مسئول به نتیجه نرسیدن ـ شکست ـ مذاکرات ایران است.

 

یک نکته اساسی که به نظر می رسد یک اشتباه دیپلماتیک برای هئیت دیپلماسی کشورمان است امید به نگاه واقع بینانه طرف مقابل در پرونده هسته ای است در حالیکه، آنان به هیچ وجه خواستار پذیرش حق خودمان نیستند. با اطمینان می توانم بگویم روند بیش از سه و نیم دهه برخورد غرب با ایران نشان می دهد که هیچ وقت نه حق ما را می پذیرند و نه ماهیت وجودی ما را، چه برسد که دستاود های هسته ای ما را بپذیرند. فعالیت های هسته ای بهانه برای فشار به ایران است.

 

 

غرب برای نشان دادن «ژست دموکراتیک» خود حاضر است سال ها با ایران مذاکره کند بدون آنکه بخواهد به نتیجه خاصی دست پیدا کند، ابزارهای مختلفی همچون جنگ، تحریم، تهدید، طرح ریزی بحران داخلی در ایران را آزموده است، ولی هیچ یک از اینها به اندازه مذاکره نتوانسته در رسیدن به آنچه می خواهند مناسب باشد. چرا؟ چون از طریق میز مذاکره، سعی کردند از خود یک چهره کاملا موکراتیک و حافظ صلح و حقوق دیگران در جهان نشان دهند ـ فراموش نکنید توجیه افکار عمومی در دنیای امروز مهم ترین موضوع برای پیشبرد هر هدفی است ـ و از سوی دیگر ایران را ناقض حقوق بشر معرفی کنند، تروریسم بخوانند، تحریم های سنگین علیه اش اعمال کنند و ... حتی در دوره کنونی و در میز مذاکرات توانستند روند پیشرفت فعالیت هسته ای مان را متاسفانه متوقف کنند.

 

 

*در دوره های گذشته، طرف مقابل پایاپای و بدون پیش شرط وارد مذاکره شده بود و خواسته های خود را صرفا در دور چهارم و هنگام نگارش پیش نویس توافق جامع بیان کرد. در حالیکه باید دانست در جهان پیچیده دیپلماسی، مذاکره و رایزنی باید چارچوب زمانی و قواعد مشخص داشته باشد و تا زمانی ادامه پیدا کند که هر یک از طرفین قواعد بازی را با رعایت توالی دوران مذاکره انجام دهد و اینطور نیست در 3 دور از مذاکرات طرف مقابل اصولی را بپذیرد ولی در دور چهارم، با خواسته هایی متفاوت وارد میز مذاکره شود، در این صورت به نظر نمی رسد بتوان در این مذاکره به نتیجه خاصی دست پیدا کرد.

 

* این احتمال هم وجود دارد که 3 دوره قبل در برابر خواسته های طرف مقابل موضع سختی و محکمی نگرفتیم و این فرض برای آنان بوجود آمده است که ایران حاضر به پذیرش مفاد پیشنهادی در دور چهارم خواهد بود در حالیکه این اصول جزو «خطوط قرمز جمهوری اسلامی ایران» بود و پذیرش این موارد از سوی ایران امری غیرممکن است.

 

*طرف مقابل علاقه ای به توافق با ایران ندارد و با طرح خواسته هایی غیر معقول در مرحله نگارش ـ که تعهداتی را به همراه دارد ـ به دنبال این بود تا مذاکره را بدون نتیجه به پایان رساند، چرا منفعت توافق نکردن با ایران بیش تر از توافق است.

 

اگرچه هنوز به بازه تعیین شده 6 ماهه برای رسیدن به توافق جامع در پرونده ایران حدود 2 ماه وقت باقی است ولی، اینکه می توان در شرایط کنونی به توافق جامع نه تنها در بازه زمانی تعیین شده بلکه بعد از آن رسید موضوعی است که بعید به نظر می رسد. واقع بینی که از طرف مقابل انتظار داریم، دست نیاقتنی است چون تعریف طرف مقابل از «واقع بینی»، حرکت در مسیر دست یابی به یک توافق با در نظر گرفتن شرایط دو طرف یا به اصطلاح ختم شدن به بازی«برد - برد» نیست بلکه واقع بینی از نگاه آنان اینگونه تعریف می شود که به خواسته های خودشان به هر صورتی  جامه عمل بپوشانند. نکته قابل توجه اینکه، آنان تا هر زمانی بخواهیم به میز مذاکره خواهند آمد چون خواسته هایشان فقط با «مذاکره» و آن هم «بی نتیجه» دست یافتنی است! به گفته خودشان« آنان به دیپلماسی و مذاکره با ایران همیشه فرصت می دهند» ولی اصل لایتغییر همیشه این است که گویی ما به غرب بدهکاریم.