به گزارش گروه سیاست خارجی «خبرگزاری دانشجو»، نکته حائز اهمیت گزارشی که موسسه صلح آمریکا در رابطه با پیامدهای انجام شدن یا نشدن توافق جامع هستهای تهیه کرده، حمایت 31 تن از مقامات باسابقه امنیتی، نظامی و سیاست خارجی دولت آمریکا از این گزارش است. امضای این مقامات در ابتدای گزارش ایران پرایمر منتشر شده است. آنها ضمن اعلام حمایت از پیشنهادات مطرح در این گزارش، ضمن بیان این که هرچند ممکن است با برخی جزئیات این گزارش، مخالف باشند اما کلیت آن را قبول دارند و دولت اوباما را به پذیرش پیشنهادات مندرج در این گزارش، توصیه کردهاند.
از چهرههای مشهور حامی این گزارش میتوان به رایان کراکر، زبیگنیو برژینسکی، ریچارد مورفی، استفن چنی، جوزف نای، گری سیک و جان لیمبرت اشاره کرد.
فحوای کلام گزارش ایران پرایمر این است که توافق هستهای سبب افزایش قدرت و اهرم فشار آمریکا در خاورمیانه خواهد شد و شکست آن بیشتر به زیان آمریکا است. نویسندگان گزارش همچنین به واشنگتن هشدار دادهاند که برای جنگ با داعش و دیگر تهدیدهای منطقهای، چارهای جز پذیرش همکاری با تهران ندارد. البته آنها معتقدند چنین همکاریهایی با ایران، به احتمال زیاد سبب تقویت نقش محوری آمریکا در منطقه خواهد شد.
ایران پرایمر معتقد است که توافق جامع هستهای با ایران، کاتالیزوری برای ایجاد تغییر در خاورمیانه پر از آشوب است.
* پیشنهادات به دولت آمریکا
سایت ایران پرایمر پیشنهاداتی درباره روابط با ایران و توافق هستهای مطرح کرده است.
این گزارش به رابطه ذاتی میان توافق نهایی هستهای با ایران و همکاری آمریکا با ایران در حل مشکلات مهم منطقهای همچون گروهک تروریستی داعش، اشاره کرده است. نویسندگان معتقدند ناکامی در دستیابی به توافق جامع هستهای، احتمال همکاری میان ایران و آمریکا برای بهبود امنیت منطقه را تا حد بسیاری دشوار میسازد. اما در مقابل، یک توافق خوب هستهای، میتواند به اقدامات موازی یا حتی هماهنگ ایران و آمریکا منجر شود که احتمالا از مقابله با داعش شروع شده و به مسائل عراق، سوریه و افغانستان خواهد رسید.
ایران پرایمر درباره جزئیات توافق جامع هستهای با ایران نیز چند شرط مطرح کرده است: محدود ساختن توان غنیسازی ایران - محدود ساختن تولید و جداسازی پلوتونیوم از اهداف غیرنظامی - فراهم ساختن بازرسیها و نظارت جامع بر برنامه هستهای ایران.
ایران پرایمر توصیه کرده که در صورت موفقیت مذاکرات جامع هستهای، آمریکا باید یک راهبرد جامع برای تعامل با ایران در موضوعات مختلف منطقهای در پیش گیرد. این موسسه در توضیح این پیشنهاد خود اعلام کرده که آمریکا و متحدانش باید یک رویکرد دو بُعدی فشار و مشوق را در پیش گیرند: به دقت میزان پایبندی ایران به توافق را تحت نظر قرار دهند و در مواقع لزوم، از ابزار فشار یا از مشوقهای تجاری، سرمایهگذاری و موارد مشابه در جهت ترغیب ایران به پایبندی به تعهداتش بهره جویند.
ایران پرایمر همچنین تصریح کرده که پس از حصول توافق جامع هستهای، آمریکا باید همکاریهای نظامی مستحکم خود با رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی خلیج فارس را ادامه دهد. همچنین به آمریکا توصیه شده مذاکرات با ایران را در سایر مسائل مورد مناقشه آغاز کند.
* تعامل با رژیم صهیونیستی پس از توافق جامع
ایران پرایمر درباره نحوه تعامل آمریکا با رژیم صهیونیستی پس از توافق جامع هستهای، بر ضرورت اقناع مسئولان این رژیم از سوی آمریکا درباره این که این توافق به سود امنیت ملی صهیونیستها است، تاکید کرده است. طبق این گزارش، مسئولان دولت آمریکا باید با همکاری حامیان رژیم صهیونیستی در کنگره، مقامات ارشد اسرائیلی را قانع کنند که این توافق سبب افزایش امنیت رژیم صهیونیستی خواهد شد. آمریکا همچنین باید به رژیم صهیونیستی نسبت به تامین تجهیزات دفاعی و سلاحهای پیشرفته اطمینان خاطر بدهد و البته نسبت به هرگونه حمله این رژیم به ایران در دوره اجرای توافق جامع، هشدار دهد که آمریکا با این کار مخالف است.
* شرایط عدم توافق
این گزارش درباره شرایط عدم حصول توافق جامع و تعویق آن برای مدت نامعلوم، نوشته است که در این شرایط، کنگره آمریکا با همراهی دولت اوباما تحریمها علیه ایران را تشدید خواهد کرد. با این وجود، نویسندگان اعتراف کردهاند که تجدید سازماندهی تحریمهای بینالمللی علیه ایران و جلب حمایت قدرتهای بزرگ از آن، در آن شرایط دشوار خواهد بود. همچنین ادعای محتمل ایران درباره این که لجاجت آمریکا سبب شکست مذاکرات شده، مورد پذیرش اکثر کشورها قرار خواهد گرفت و آنها به همین دلیل از پیوستن به تحریمهای جدید علیه ایران، خودداری خواهند کرد؛ بدین ترتیب تحریمهای آمریکا دیگر مورد حمایت بینالمللی نخواهد بود. با این وجود، از آنجا که قدرتهای بزرگ همچنان از تحریمهای آمریکا پیروی خواهند کرد، ایران در شکستن تحریمها چندان موفق نخواهد بود.
ایران پرایمر پیشنهاد دیگری که درباره دوران پس از شکست مذاکرات داده، مربوط به تشدید تلاشها برای منزوی ساختن ایران از جامعه جهانی است. با این حال، نویسندگان در این مورد هم اذعان داشتهاند که تحقق این امر نیز با توجه به نقش موثر ایران در عراق و افغانستان -که برای آمریکا و سایر قدرتها از اهمیت بالایی برخوردارند- دشوار است و حتی در آن شرایط نیز احتمالا آمریکا همکاری با ایران در این دو کشور را مفیدتر از قطع همکاری بداند.
از سوی دیگر، در صورت وضع تحریمهای جدید از جانب آمریکا، ایران احتمالا برنامه غنیسازی خود را از سر خواهد گرفت و شاید نظارتهای آژانس را کاهش دهد یا حتی روابط با آن را قطع کند. حتی ممکن است ایران با هدف مقابله با دشمنیهای آمریکا به سمت ساخت بمب هستهای نیز برود. در آن صورت، اگر آمریکا و رژیم صهیونیستی به این نتیجه برسند که فشارها و تحریمهای جدید تاثیری بر رفتار ایران ندارند، احتمال تهاجم نظامی به ایران نیز وجود دارد.
ایران پرایمر همچنین پیشبینی کرده که یکی از خطرات شکست مذاکرات هستهای، تضعیف دولت روحانی و بازگشت اصولگرایان به قدرت در ایران است.
در انتها ایران پرایمر هشدار داده که شکست مذاکرات هستهای، تبعات بسیار منفی برای آمریکا به دنبال خواهد داشت و توان آمریکا برای پیشبرد برنامههایش را در خاورمیانه طی حداقل یک دهه آینده به مخاطره خواهد کشاند.