هماهنگی آمریکا و عربستان‌سعودی در ماجرای کاهش قیمت نفت ماهانه یک میلیارد دلار به ایران زیان می‌رساند
به گزارش گروه فضای مجازی«خبرگزاری دانشجو»، اظهارات جدید هیلاری کلینتون در مرکز سابان، نگرانی‌ها درباره ارزش‌گذاری مذاکرات هسته‌ای را افزایش داده است. به گزارش خبرگزاری‌ها هیلاری کلینتون جمعه شب در مرکز سابان در اندیشکده بروکینگز درباره موضوع کاهش قیمت نفت و ارتباط آن با مذاکرات هسته‌ای با ایران گفت: پایین آمدن قیمت نفت می‌تواند به ما برای دستیابی به موفقیت در مذاکرات هسته‌ای با ایران کمک کند.
پس از افت شدید قیمت نفت اوپک در بازارهای جهانی سران اوپک در نشستی فوق‌العاده به دنبال کاهش تولید بودند تا بتوانند مانع این کاهش قیمت شوند اما مقاومت سرسختانه سعودی‌ها مانع آن شد که کاهش تولید به تصویب برسد. اینکه عربستان سعودی با این اقدام زیانی چند صد میلیارد دلاری به اقتصاد خود وارد کرده موضوعی است که در عربستان هم به آن اشاره شد اما تحلیلگران سناریوهای مختلفی برای این اقدام سعودی‌ها مطرح کردند. از یک سو در بعد فنی، عده‌ای این اقدام سعودی‌ها را مقابله با تغییر راهبرد غرب برای جایگزینی نفت صخره‌ای به جای نفت سنتی دانستند. برخی اما این اقدام سعودی‌ها را یک «جنگ نفتی» تمام‌عیار علیه ایران می‌دانند. آنچه طی روزهای اخیر در محافل رسمی و غیررسمی درباره اثرات این اقدام پادشاهی سعودی بر منافع ایران مطرح شده را می‌توان در 3 حوزه بررسی کرد.
1- عربستان سعودی تنها مانع برای تحقق اهداف خود در سوریه و عراق را جمهوری اسلامی ایران می‌داند. آنان ایران را رقیب سنتی خود می‌دانند. چه در حوزه اعتقادی و چه در حوزه سیاسی ایران طی چند دهه اخیر برای رژیم پادشاهی سعودی به عنوان یک تهدید تلقی شده است. آنچه در سوریه و عراق می‌گذرد نیز در واقع جنگ نیابتی عربستان علیه دوستان جمهوری اسلامی و در واقع جریان مقاومت است. به همین دلیل کاهش قیمت نفت به عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی برای جمهوری اسلامی آن هم در شرایط تحریم، یک هدف مهم برای سعودی‌ها است. حکام سعودی معتقدند اثر این افت شدید قیمت نفت در نحوه حمایت‌های ایران از جریان مقاومت دیده خواهد شد. بر همین اساس یکی از اهداف سعودی‌ها در کاهش قیمت نفت، اثرگذاری این اقدام بر تحولات منطقه‌ای است. ضمن اینکه کاهش قیمت نفت قطعا دولت مرکزی عراق را که روابط بسیار نزدیکی با ایران دارد و این روزها درگیر مبارزه با تروریست‌های وابسته به عربستان است؛ با مشکلات جدی مواجه می‌کند.
2- افت شدید قیمت نفت دولت جمهوری اسلامی ایران را نیز با مشکلاتی مواجه می‌کند. ایران در نتیجه تحریم‌های ایالات متحده آمریکا با محدودیت فروش نفت مواجه شده است. دولت‌ها در ایران تقریبا مهم‌ترین منبع درآمد خود را فروش نفت می‌دانند. اما به‌رغم این محدودیت جدید، دولت مستقر در ایران تاکنون اراده‌ای جدی برای جایگزینی نسخه‌های اقتصادی دیگر نشان نداده است. به همین دلیل اثرگذاری افت قیمت نفت بر معادلات اقتصادی و معیشتی در ایران جدی است. قطعا عربستان سعودی از این موضوع استقبال می‌کند. ایران در شرایط فعلی روزانه حدود یک میلیون بشکه نفت می‌فروشد. اکنون و طی یک سال اخیر بیشتر از 40 درصد قیمت نفت نیز کاهش یافته است. به عبارتی دولت ایران در شرایط فعلی و نسبت به یک سال گذشته، درآمدهایش از محل فروش نفت بیش از 40 درصد کاهش یافته است. به عنوان مثال در ابتدای آذرماه سال 1392 ایران هر بشکه نفت خود را به قیمت 106 دلار می‌فروخت و روز گذشته این رقم به 66 دلار رسید! قطعا آل‌سعود از این بحران نفتی برای دولت ایران خشنود خواهد بود.
3- از ابتدای مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 تاکنون عربستان سعودی همواره به دنبال اثرگذاری در این مذاکرات بوده است. اگرچه از عربستان به عنوان یکی از مخالفان توافق ایران و 1+5 یاد می‌شود اما در واقع، به نظر می‌رسد عربستان سعودی بیشتر به دنبال نقش‌آفرینی برای اثرگذاری در مذاکرات هسته‌ای و توافق احتمالی است. در واقع نقشی که سعودی‌ها در مذاکرات هسته‌ای ایفا می‌کنند شبیه همان نقشی است که بنیامین نتانیاهو در سرزمین‌های اشغالی دنبال می‌کند. آنها با توجه به واقعیات موجود خواهان یک «توافق دلخواه» هستند. کاهش شدید قیمت نفت نیز می‌تواند در این حوزه ارزیابی شود چراکه آنان معتقدند کاهش 40 درصدی درآمدهای ایران از محل فروش نفت، این کشور را ناچار به پذیرش شروط و مطالبات بیشتری در مذاکرات می‌کند. در واقع صحبت‌های هیلاری کلینتون در مرکز سابان نیز ناظر بر همین نگاه است. یک بار دیگر جمله کلینتون را مرور کنیم: «پایین آمدن قیمت نفت می‌تواند به ما برای دستیابی به موفقیت در مذاکرات هسته‌ای با ایران کمک کند.» کاملا مشخص است آنها به کاهش قیمت نفت به عنوان ابزار فشار به ایران نگاه می‌کنند.
ایران چقدر ضرر کرده است؟
تاکنون آمار دقیقی از زیان ایران بر اثر کاهش قیمت نفت منتشر نشده است. کاهش تدریجی قیمت نفت مانع از محاسبه زیان ایران براساس یک فرمول ثابت می‌شود. با این حال اما می‌توان با در نظر گرفتن بازه‌های زمانی مشخص، این هزینه‌ها را محاسبه کرد. به عنوان مثال با در نظر گرفتن بازه‌های توافقات هسته‌ای، تاثیر کاهش قیمت نفت محاسبه می‌شود. براساس جدول فوق کاملا مشهود است که زمان تمدید 7 ماهه توافق ژنو، از اساس با زمان تمدید 4 ماهه این توافق بشدت متفاوت است. براساس توافق ژنو ایران ماهانه 700 میلیون دلار از دارایی‌های خود از محل فروش نفت را که بلوکه شده در اختیار می‌گیرد. در آن زمان و با احتساب نفت 106 دلاری، و با احتساب فروش روزانه یک میلیون بشکه، ایران روزانه 106 میلیون دلار و ماهانه 3 میلیارد و 160 میلیون دلار نفت فروخته است. اما در زمان تمدید 7 ماهه توافق ژنو و با احتساب فروش روزانه یک میلیون بشکه نفت 74 دلاری، این رقم به 2 میلیارد و 200 میلیون دلار رسیده است. در واقع می‌توان گفت براساس کاهش قیمت نفت و نسبت به زمان توافق ژنو، حداقل ماهانه یک میلیارد دلار به ایران ضرر وارد می‌شود. البته این محاسبه قطعا متغیر است. کما اینکه با بشکه 74 دلاری محاسبه شده است درحالی که روز گذشته هر بشکه نفت اوپک در بازارهای جهانی به قیمت 66 دلار و 27 سنت فروخته شد. ولی با این حال به صورت متوسط ایران در حالی گام در تمدید 7 ماهه توافق ژنو گذاشته است که نسبت به مدت زمان مشابه در سال گذشته روزانه یک میلیارد دلار از محل فروش نفت زیان دیده است؛ زیانی که با محوریت عربستان سعودی اعمال شد و با اظهارات اخیر هیلاری کلینتون، مشخص شد مورد پسند آمریکایی‌ها نیز بوده است!
منبع: وطن امروز
ارسال نظرات