گروه علمی «خبرگزاری دانشجو»؛ یکی از معروفترین سیستمهای پول الکترونیکی «بیتکوین» نام دارد. این سیستم در سال ۲۰۰۸ یعنی سال سقوط بزرگ مالی، توسط یک هکر ژاپنی که «ساتوشی ناکاموتو» نامیده میشد، طراحی و در سال ۲۰۰۹ بهصورت رسمی به جهان معرفی شد.
انتقالات مالی در این سیستم براساس یک سیستم کدگذاری انجام میگیرد و توسط هیچ قدرت مرکزی اداره نمیشود. در سیستم «بیتکوین»، معاملات بهصورت ناشناس صورت میگیرد زیرا هر کاربر میتواند چندین آدرس برای انجام معاملات داشته باشد و بسیار دشوار میتوان تشخیص داد که هر آدرس مربوط به چه کسی است.
«بیتکوین» در حال حاضر بر روی شبکه، قابل تبدیل به هر نوع پول رایج دیگر است؛ همان طور که میتوان یورو، دلار یا هر ارز دیگری را بر روی شبکه خریداری کرد، میتوان «بیتکوین» را نیز بر روی شبکه خریداری کرد.
از آنجایی که سیستم «بیتکوین» ناشناس بوده و منبع آن مشخص نیست، از همین رو نگرانیهای استفاده از این سیستم افزایش یافته است. مثلا از این سیستم میتوان برای اهداف پولشویی استفاده کرد. این سیستم اکنون توسط شبکههای زیرزمینی پذیرفته شده است که این کار باعث می شود که کاربران وارد فهرستهای آنلاین ناشناس شوند.
رواج «پول مجازی» در کشورهای جهان
شمار زیادی از کاربران اینترنت در حال حاضر در حال تبدیل پول خود به پول مجازی «بیت کوین» هستند. در اسپانیا چندین برنامه کاربردی برای گوشیهای هوشمند از طریق پرداخت با با «بیت کوین» به کاربران ارائه میشوند.
ارزش بیت کوین در ماه های اخیر به بالاترین سطوح خود رسیده است و بسیاری از سایتها برای دریافت پول خود «بیتکوین» را میپذیرند و اروپاییها در دوره بحرانی کنونی این پول را به عنوان ارزشی مطمئن پذیرفتهاند.
چگونگی استفاده از «پول مجازی»
بیت کوین به جای اینکه در انتشار خود مانند دیگر پول های دنیا وابسته به اعتبار بانک مرکزی یک کشور باشد، به الگوریتم های رمزنگاری رایانه ای وابسته است و به هیچ نهاد متمرکزی وابسته نیست.
هر بیت کوین در واقع جوابی برای حل یک مساله پیچیده ریاضی است که تعداد زیادی کامپیوتر با هم برای پیدا کردن جواب آن رقابت می کنند. اولین کسی که بتواند جواب مساله را پیدا کند، صاحب آن بیت کوین خواهد بود.
نکته جالب در مورد انتشار بیت کوین آن است که با افزایش تعداد کامپیوترهایی که به حل مسائل می پردازند حجم بیت کوین های منتشر شده و به عبارت دیگر پایه پولی بیت کوین به شکل فزاینده افزایش نمییابد.
شبکه بیت کوین به گونهای طراحی شده که اگر تعداد کامپیوترهایی که برای حل این مسائل استفاده می شوند افزایش یابد، مساله با استفاده از فرمول های ریاضی کمی پیچیده تر می شود و پیچیدگی مسائل به صورتی تغییر می کند که میزان بیت کوین ها به طور مستمر طوری کاهش یابد که هر چهار سال یک بار میزان بیت کوین های جدید نصف شود.
به عنوان مثال در سال ۲۰۱۳ هر ۱۰ دقیقه ۲۵ مساله جدید در شبکه مطرح می شود که حل هر یک معادل یک بیت کوین است. در شبکه بیت کوین بدون دخالت هیچ نهاد متمرکزی، تعداد این مسائل به صورت خودکار در سال ۲۰۱۷ به ۵.۱۲ مساله در هر ۱۰ دقیقه کاهش مییابد.
بدین معنا که اگر امسال هر ۱۰ دقیقه ۲۵ بیت کوین جدید و در چهار سال آینده در هر ۱۰ دقیقه ۵.۱۲ بیت کوین ایجاد میشود. بدین صورت تعداد بیت کوینها تا سال ۲۰۳۳ در مرز ۲۱ میلیون ثابت خواهد شد.
چالشهای رواج «پول مجازی» در کشورها
با توجه به رواج «پول مجازی» در کشورهای جهان کارشناسان و اقتصاددانان معتقدند که برخلاف شدت افزایش ارزشی که این پول در سالهایاخیر در سطح جهان داشتهاست اما به دلیل مجازی بودن موجب شده است تا موصوع مالکیت پولی را پنهان نگه داشته و دریافت مالیات و تامین مالی دولتها را با بحران مواجه کند.
همچنین این کارشناسان اعتقاد دارند که رواج بیرویه این پول سیستمهای مالی را با رواج ایجاد نقدینگی بدون پشتوانه مواجه کرده است و ادامه این روند در سالهای آتی مشکلات بحران اقتصادی در جهان را دوچندان خواهد کرد؛ چرا که این پولها ثبات حجمی نداشته و دولتها کنترلی در گردش آنها نخواهند داشت.
بر همین اساس کمیته امنیت و امور حاکمیتی سنای امریکا در مطالعهای به بررسی وضعیت معاملات بیت کوین و قوانین مربوط به آن در بیش از ۴۰ کشور پرداخته است. از بین کشورهای مورد بررسی، تنها چند کشور از جمله چین و برزیل مقررات مشخصی در مورد استفاده از بیت کوین دارند و سایر کشورها یا معاملات بیت کوین را غیرقانونی اعلام و یا مسکوت گذاشته اند که همین موضوع نشان از آشفتگی این فضا دارد.
ورود نامحسوس «بیتکوین» به بازار زیرزمینی ایران
با توجه به ناشناس بودن منبع سیستم «بیت کوین» و افزایش نگرانیهای استفاده از این سیستم در ایران و جهان، سعید مهدیون، معاونت تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی آبان ماه امسال سیاستها و برنامههای راهبردی کشور را در خصوص مواجهه با پولهای مجازی را در دست بررسی قرار داد.
اکنون و پس از گذشت ۴ ماه از تشکیل کمیته بررسی چگونگی مواجهه با پولهای مجازی، وی از تصویب مقررات حاکم بر رواج پول مجازی در کشور در کمیسیون عالی تنظیم مقررات این مرکز خبر داد و گفت: این مقررات در صف تصویب شورایعالی فضای مجازی قرار دارد.
مهدیون با اشاره به لزوم فرهنگسازی، تدوین و تصویب قانون و مباحث فنی و اجرایی به عنوان نمونه تکالیف دستگاههای مرتبط در این مقوله، گفت: براین اساس در کمیسبون عالی تصویب شد که کمیته ای به صورت دائمی تشکیل شود تا بتواند موضوع را رصد کند و یا چنانچه تغییری در تصمیم گیری لازم است ارائه کند.
وی با بیان اینکه اصول حاکم بر پول مجازی در اولویت صف مصوبات شورایعالی فضای مجازی برای تصویب قرار گرفته است ادامه داد: در صورت تصویب این موضوع در شورایعالی فضای مجازی، ظرف مدت ۶ ماه مقررات استفاده از پول مجازی در کشور به مرحله اجرا درخواهد آمد.
معاون مرکز ملی فضای مجازی با تاکید براینکه تکالیف دستگاهها در مواجهه با پول مجازی شناسایی شده است و پس از نهایی شدن مقررات کلان در شورایعالی فضای مجازی، همگرایی این تکالیف آغاز می شود، گفت: رواج پول مجازی تاثیر کشوری و ملی دارد و از نوع سیاست های کلی نظام است که لازم است در شورایعالی مطرح شود و در چارچوب مصوبات این شورایعالی شکل اجرایی به خود بگیرد.