به گزارش گروه بین الملل «خبرگزاری دانشجو» ؛ پایگاه اینترنتی المانیتور نوشت گروه ۱+۵ خواستار مصاحبه با دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران شده است.
این پایگاه اینترنتی در گزارشی نوشت:روز 13 ماه مه ، وقتی که «یوکیا آمانو» مدیر کل آژانس بین المللی انرژی اتمی گفت این آژانس انتظار دارد ایران اجازه بازرسی از سایت های نظامی را در چارچوب یک توافق هسته ای جامع بدهد، رسانه های محافظه کار ایران واکنش تندی نشان دادند و اعلام کردند ایران اجازه چنین چیزی را نخواهد داد.
روز 20 ماه مه نیز آیت الله علی خامنه ای ، رهبر معظم ایران ، گفت ایران نه فقط اجازه بازرسی از سایت های نظامی را نخواهد داد، بلکه مهم تر از آن، به آژانس بین المللی انرژی اتمی اجازه نخواهد داد از دانشمندان هسته ای ایران «بازجویی» کند. وی گفت این درخواستی است که یک «یک دشمن گستاخ و بی شرم » مطرح کرده است.
پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به اضافه آلمان (گروه ۱+۵) طبق گزارش ها فهرستی از اسامی دانشمندان هسته ای را به ایران ارائه کرده اند تا آژانس بین المللی انرژی اتمی با آنها مصاحبه کند.
سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ایران روز 26 ماه مه گفت هرچند ایران «بازرسی های مدیریت شده» را در چارچوب پروتکل الحاقی خواهد پذیرفت، اما درخواست گروه ۱+۵ را برای مصاحبه با دانشمندان هسته ای ایران رد کرده است.
علی شمخانی ، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران روز 30 مه در یک مصاحبه تلویزیونی گفت نام وی نخستین نام در فهرستی است که گروه ۱+۵ برای مصاحبه با آنها درخواست داده است. این حرف بر پیچیدگی موضوع افزود. وی افزود :«معلوم نیست آنها چه سوالاتی دارند. 23 فرد در این فهرست است و مذاکره کنندگان ما این درخواست را رد کرده اند.
تا این زمان تصور می شد که تنها برای مصاحبه با دانشمندان هسته ای ایران درخواست داده شده است. اما اظهارات شمخانی حاکی است گروه ۱+۵ و آژانس بین المللی انرژی اتمی فهرست طولانی تری دارد که شامل مقامات نظامی نیز می شود. شمخانی سابقه ای طولانی در سمت های نظامی دارد. وی قبل از اینکه به دبیری شورای عالی امنیت ملی ایران منصوب شود در زمان جنگ ایران و عراق از فرماندهان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران و فرمانده نیروی دریایی ارتش بود. وی از سال 1997 تا 2005 نیز وزیر دفاع محمد خاتمی رئیس جمهور وقت ایران بود. او همچنین نماینده (آیت الله) خامنه ای در شورای عالی امنیت ملی ایران است.
مذاکرات هسته ای کنونی اکنون یکی از پربحث ترین و پرخبرترین موضوعات رسانه های ایران است و اظهارات شمخانی درباره وجود نام وی در راس فهرست درخواستی برای مصاحبه، خبر اول تعدادی از پایگاههای اینترنتی ایران بود. اظهارات علی اکبر ولایتی مشاور (آیت الله) خامنه ای در سیاست خارجی نیز جزو عناوین خبر اصلی رسانه های ایران بوده است.
ولایتی که معمولا از مذاکرات هسته ای حمایت می کند ، در مصاحبه تلویزیون ایران با وی گفت :«دلیل اینکه مذاکرات به نتیجه نرسیده است زیاده خواهی آمریکایی هاست. مثلا در لوزان توافق شد که در فردو 1000 سانتریفوژ باقی خواهد ماند و این در گزاره برگ (فکت شیت) خود آنها نیز قید شده بود، اما در دور بعدی مذاکرات آنها دبه کردند و گفتند فقط 350 سانتریفوژ باید باقی بماند.
این نخستین بار نیست که ولایتی به اختلافات بر سر فردو اشاره کرده و گفته است طرف های ایرانی و آمریکایی درک های متفاوتی دارند.
فکت شیت آمریکایی ها ، که پس از اعلان حصول چارچوب توافق دوم آوریل لوزان در پایگاه اینترنتی وزارت امور خارجه آمریکا منتشر شد، گفته شده است «تقریبا دو سوم سانتریفوژها و زیرساخت فردو برچیده خواهد شد.» ایران هم اکنون 3000 سانتریفوژ در فردو دارد و در این صورت آنگونه که ولایتی گفت 1000 سانتریفوژ باید در این مرکز باقی بماند.
جفری لوئیس ، مدیر برنامه منع تکثیر هسته ای شرق آسیا در مرکز مطالعات منع تکثیر جیمز مارتین در موسسه مطالعات بین المللی مونتری به المانیتور گفت در لوزان توافق شده بود که ایران حدود 1000 سانتریفوژ را در فردو نگه خواهد داشت اما فقط 350 عدد از آنها برای جداسازی ایزوتوپ پایدار فعال خواهد بود. وی معتقد است ولایتی تعداد سانتریفوژهای نصب شده در فردو و تعداد فعال در جداسازی ایزوتوپ پایدار را اشتباه کرده است.
ولایتی در خصوص بازرسی از سایت های نظامی نیز گفت :«بدون شک برخی بازرسان آژانس جاسوس هستند. ما به چه دلیل باید درهای مراکز نظامی خود را به روی آنها باز کنیم؟»