توافق پنهان؟!

موضوع ابعاد احتمالی نظامی یا همان PMD یکی از محورهای اصلی مورد نظر آمریکایی‌ها در مذاکرات هسته‌ای بوده است. برای اجرای PMD طرف آمریکایی خواستار تصویب پروتکل الحاقی در مجلس ایران است البته تیم مذاکره‌کننده ایران که دست خود را در این زمینه باز دیده بود، به طرف مقابل تعهد داد تا زمان تصویب پروتکل در مجلس، ایران به صورت داوطلبانه آن را به اجرا خواهد گذاشت.

به گزارش «وطن امروز»، درباره بازرسی‌های نظامی به عنوان یکی از خطوط قرمز ایران بارها اعلام و تاکید شد که توافق احتمالی باید متضمن این خط قرمز باشد. پس از اعلام خبر توافق طرفین برای رونمایی از متن جمع‌بندی برجام، موضوع PMD به عنوان یکی از خطوط قرمز ایران مورد توجه کارشناسان قرار گرفته است.

طرف آمریکایی پس از جمع‌بندی وین، اعلام کرده است اجرای پروتکل الحاقی و بازرسی‌های نظامی بویژه موضوع پارچین از مفاد توافق است و آنگونه که جان کری در نشست روز پنجشنبه در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا گفته، ایران در توافق وین متعهد شده است پروتکل الحاقی را از روز اول اجرای توافق اجرا کند.

همزمان با اظهارات کری در کمیته روابط خارجی سنا، جاش ارنست سخنگوی کاخ سفید نیز موضع مشابهی گرفت. او در یک نشست خبری گفت: پیش از آنکه هر گونه کاهش در تحریم‌های ایران ایجاد شود، آنان باید اطلاعات و دسترسی لازم را برای تکمیل گزارش در اختیار آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ابعاد نظامی احتمالی (پی‌ام‌دی) برنامه اتمی این کشور قرار دهند.

ارنست افزود: این توافق بدون ارائه این اطلاعات و دسترسی‌ها به کارشناسان هسته‌ای در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قابل اجرا نیست. جدای از آن، آژانس نهادی بین‌المللی است که مسؤولیتش اجرای چنین بازرسی‌هایی است؛ یک نهاد بی‌طرف که کارشناسان لازم برای اجرای این دست بازرسی‌ها، ارزیابی اطلاعات و اختیار ارائه گزارش را دارد.

این اظهارات ارنست به معنای آن است که آغاز تخفیف در قبال تحریم‌های ایران، مشروط به اجرای پروتکل الحاقی و حل و فصل موضوع PMD است! سخنگوی کاخ سفید در ادامه به موضوع مهمی اشاره کرد که از یک توافق دوم میان ایران و آژانس برای حل شدن موضوع PMD خبر می‌دهد! جاش ارنست در این‌باره گفت: تیم مذاکره‌کننده ما از توافقی که بین آژانس و ایرانیان به دست آمده است اطلاع دارد و حتی اطلاع دارید که در روزهای آخر مذاکره، برخی مقامات ارشد آژانس به تهران رفتند تا درباره این مسائل مذاکره کنند. اشاره ارنست به سفر یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران است.

آمانو 11 تیرماه به ایران آمد و با حسن روحانی و علی شمخانی دیدار کرد. او 2 روز بعد به وین رفت و در آستانه ورود به مذاکرات هسته‌ای به میان خبرنگاران آمد و گفت توافق مشروط به حل و فصل شدن موضوعPMD است و او تا پایان سال میلادی گزارشی در این‌باره منتشر خواهد کرد! آمانو گفت: در سفر به تهران پیشرفت‌هایی صورت گرفت، با این حال باید کارهای بیشتری صورت بگیرد.

آمانو افزود: با همکاری ایران فکر می‌کنم می‌توانیم تا پایان سال یک گزارش درباره PMD و راستی‌آزمایی ابعاد احتمالی نظامی داشته باشیم. او در ادامه تاکید کرد که آمریکایی‌ها برداشتن تحریم‌ها را مشروط به حل شدن موضوع PMD می‌دانند. در واقع اشاره جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید نیز به همین موضوع بوده است. سخنگوی کاخ سفید در ادامه اظهارات خود در نشست خبری پنجشنبه افزود: رئیس‌جمهور[اوباما] بر سختگیرانه‌ترین بازرسی‌هایی که از تاسیسات یک کشور شده است، (در این توافق) تاکید کرده است و این بدان معناست که آژانس به برنامه اتمی ایران دسترسی‌هایی خواهد داشت که بی‌سابقه است.

به گزارش تسنیم، سخنگوی کاخ سفید افزود: این دسترسی‌های آژانس درباره هیچ کشور دیگری صورت نگرفته است. آژانس به معادن اورانیوم، سایت‌های اعلام شده و مراکز تولید سانتریفیوژ دسترسی خواهد داشت و بر مراکز هسته‌ای ایران نظارت دارد تا اطمینان حاصل شود سانتریفیوژهای جدا شده به صورتی مناسب، مهر و موم شوند. این دسترسی‌ها را آژانس پیش‌تر در برنامه اتمی هیچ کشوری نداشت و برای همین ما همچنان اطمینان داریم که این توافق از رسیدن ایران به سلاح اتمی جلوگیری می‌کند و همه راه‌های منتهی به ساخت سلاح اتمی را برای ایران مسدود می‌کند.

ارنست درباره نمونه‌برداری از پارچین و برخی دیگر از مراکز نظامی گفت: درباره جزئیات این مساله، من شما را به آژانس ارجاع می‌دهم. مساله این‌طور نیست که با زور، از ورود آژانس به پارچین جلوگیری شود. مدت زمان زیادی درباره اصرار جامعه جهانی برای حل و فصل ابعاد احتمالی نظامی برنامه اتمی ایران صرف شده است. بسیاری از جمهوری‌خواهان نیز تاکید کردند که این موضوع باید بخشی از توافق باشد و ما نیز دقیقا در این توافق، همین را لحاظ کردیم. این مقام کاخ سفید درباره اینکه اگر آژانس در مواردی مانند لیبی، سوریه و عراق ناکام بود چرا باید درباره ایران موفق باشد، گفت: علت این است که در این کشورها، دسترسی به شکلی که در ایران وجود دارد، وجود نداشت. ارنست درباره محرمانه بودن توافق بین آژانس و ایران گفت ما از توافق آنها خبر داریم ولی این چیزی نیست که بتوانیم در اینجا درباره‌اش بحث کنیم ولی می‌توان آن را در نشست محرمانه با حضور مقامات ارشد دولت و اعضای کنگره به بحث گذاشت.

آمریکا و شرکای ما در 1+5 از این توافق خبر دارند؛ مقامات دولت آماده‌اند که در این باره به کنگره در نشستی محرمانه درباره هماهنگی‌های موجود، گزارش بدهند. وی درباره ناخرسندی مقامات کنگره از تصویب قطعنامه رفع تحریم‌های ایران پیش از تایید توافق در کنگره گفت اولین چیزی که باید بگویم این است که تحریم‌ها تا زمانی که ایران ذخایر خود را تا 98 درصد کاهش ندهد، 13 هزار سانتریفیوژ خود را جدا نکند، رآکتور آب سنگین خود را در اراک به شکلی بی‌آسیب نرساند و درخواست‌های آژانس را برای دسترسی و اطلاعات درباره تعیین ابعاد احتمالی نظامی عملی نکند، برداشته نمی‌شود.

از این رو، ملزومات توافق برای اجرا همین‌ها هستند. در واقع، اطلاعات و دسترسی درباره ابعاد احتمالی نظامی در 90 روز آماده می‌شود. همچنین اقدامات راستی‌آزمایی نیز به اجرا گذاشته می‌شود تا اطمینان یابیم آنان به شروط این توافق پایبند هستند. در صورتی که اینگونه نباشد، توافق اجرا نمی‌شود.