چرا پرچم ايران «سبز» نشد؟
به گزارش گروه پاتوق شيشه اي «شبکه خبر دانشجو»، سايت مرکز اسناد انقلاب اسلامي طي گزارشي به قلم "دارا رادين"، با بازخواني تصويب رنگ پرچم ايران در مجلس خبرگان رهبري در سالهاي اول انقلاب و رد طرح سبزرنگ شدن اين پرچم، نوشت:
در مجلس خبرگان قانون اساسي جمهوري اسلامي، بحث بر سر سه رنگ ماندن پرچم ايران و يا تبديل آن به رنگ سبز يك دست، جريان داشت. در اين مقاله به اين بحث‌ها پرداخته مي‌شود.
1رنگ پرچم در قانون اساسي
رنگ پرچم ايران همواره در قانون اساسي مورد توجه بوده است در اصل پنجم قانون اساسي مشروطه آمده است:
«الوان رسمي بيرق ايران سبز و سفيد و سرخ و علامت شيرو خورشيد است.»
پس از سقوط نظام شاهنشاهي قانون اساسي شاهنشاهي منسوخ شد و قانون اساسي جديد به تصويب رسيد. در اصل هجدهم قانون اساسي جمهوري اسلامي آمده است:
«پرچم رسمي ايران به رنگهاي سبز و سفيد و سرخ با علامت مخصوص جمهوري اسلامي و شعار «الله اكبر» است.»
2 دور اول مذاكرات مجلس خبرگان در مورد رنگ پرچم
مجلس خبرگان قانون اساسي در جلسه‌ي 27 شهريور بحث در مورد پرچم را آغاز كرد. اصل 24 قانون اساسي (در بازنگري قانون اساسي اصل 18) در مورد پرچم جمهوري اسلامي به صورت كلي بيان مي‌داشت: «پرچم رسمي ايران به رنگهاي سبز و سفيد و سرخ با علامت مخصوص جمهوري اسلامي»
در اين زمان هنوز هيچ طرحي براي پرچم جمهوري اسلامي پيشنهاد نشده بود و هنوز آرم شير و خورشيد رسميت داشت. پس از شروع به بحث در مورد اين اصل آشكار شد كه اختلاف نظرها زياد است و حتي در مورد رنگ پرچم هم اشتراك نظر وجود ندارد.
«آيت‌الله رباني شيرازي» نماينده‌ي مردم فارس در مجلس خبرگان پيشنهاد كرد كه رنگ پرچم ايران به صورت سبز يك‌دست درآيد. استدلال ايشان اين بود كه اين رنگ در طول تاريخ، رنگ شيعه بوده است و مي‌تواند نماد جمهوري اسلامي به عنوان تنها حكومت شيعه‌ي جهان قرار گيرد.[1]
به دليل وجود اختلاف نظرهاي فراوان و ابهام موضوع در نهايت تصميم بر اين قرار گرفت كه اين اصل موقتا مسكوت گذارده شود تا در جلسه‌ي مشترك گروه‌ها بيشتر بررسي شود و در اواخر بررسي قانون اساسي دوباره به بحث گذارده شود.
3 دور دوم مذاكرات مجلس خبرگان در مورد رنگ پرچم
در جلسه‌ي 20 آبان 1358 دوباره اين اصل در صحن علني مجلس خبرگان مطرح شد. مناقشه‌ي اصلي بر سر تغيير آرم شير و خورشيد نبود بلكه بحث بر سر تغيير رنگ پرچم بود. بسياري از انقلابيون خواهان تغيير رنگ پرچم ايران بودند تا هيچ نشاني از نظام شاهنشاهي باقي نماند.
ابتدا حجت‌الاسلام حجتي كرماني پيشنهاد كرد كه رنگ و طرح پرچم ايران از اساس تغيير كند تا نشان دهد كه «ما به طور كلي از نظام گذشته بريديم و به يك نظام انقلابي رسيديم.»[2]
اين سخن با اعتراض آيت‌الله ضيائي قرار گرفت كه پرچم را نه متعلق به پهلوي، كه نماد كشور دانست. با اين توضيح، نمايندگان به دو دسته تقسيم شدند:
برخي مانند شهيد هاشمي‌نژاد، عضدي، مقدم مراغه‌اي(علاوه بر رنگ از طرح شير و خورشيد هم دفاع كرد)، ضيائي و قرشي از پرچم سه رنگ دفاع مي‌كردند. در مقابل كساني مثل حجتي كرماني و كياوش مخالف حفظ پرچم سه رنگ بودند.
حجتي كرماني به نمايندگي از مخالفان اين اصل سخنراني كرد. او اين پرچم سه رنگ را يادآور نظام مستبد شاهنشاهي دانست و هشدار داد كه اگر در آينده كسي به اين پرچم سه رنگ احترام بگذارد به سلطنت احترام گذارده است. بنابراين پيشنهاد مي‌كند پرچم ايران به رنگ سبز باشد. [3]
سپس هاشمي‌نژاد به عنوان موافق پرچم سه‌رنگ سخنراني كرد و از انتساب يك رنگ خاص به اسلام انتقاد نمود. وي افزود: اگر مردم به پرچم احترام نمي‌گذاشتند به دليل نفرت از پهلوي بود و اصولا قدمت اين سه رنگ به پيش از دوران مشروطيت بازمي‌گردد و نمي‌توان آن را ميراث پهلوي دانست. هاشمي‌نژاد به روش پيامبر صلي‌الله عليه و آله وسلم استناد كرد كه پس از حاكميت، در صدد محو تمام سنتهاي گذشته برنيامدند و فقط آدابي را تغيير دادند كه با اسلام منافات داشت.[4]
سخنان هاشمي‌نژاد با همراهي و تأييد برخي ديگر از خبرگان مانند آيت‌الله مكارم شيرازي همراه شد.
درست پيش از رأي‌گيري نهايي، موبد «رستم شهرزادي» نماينده‌ي زرتشتيان ايران در مجلس خبرگان، دفاع جالبي از پرچم سه رنگ انجام داد. او با ربط دادن سه رنگ پرچم به عقايد مذهبي شيعيان گفت:«فرزندان حضرت علي بن ابيطالب عليه السلام كه امام حسن سبزپوش و امام حسين سرخ‌پوش و حضرت عباس سفيدپوش بودند و در تمام شمائل و احادث به اين سه رنگ مخصوص ظاهر مي‌شدند و آنچه در اذهان است سرخي، خبردهنده‌ي شهادت، سفيدي خبردهنده‌ي صلح و كبوتر سفيد پيك صلح بوده و هست. حتي مردگان را در اسلام با پارچه به اين رنگ ملبس مي‌كنند و سبز نمونه‌اي از نعمت و آباداني و بزرگي بوده است و فرزندان برحق حضرت رسول اكرم كه به نام سيد خوانده مي‌شدند شال سبز كه معرف بزرگواري اجدادشان است به كمر مي‌بستند.»[5] اين تعبير شيعي از پرچم در فضاي به شدت مذهبي مجلس خبرگان قانون اساسي توسط نماينده‌ي زرتشتيان انجام مي‌شود!
پس از پايان كلام موبد شهرزادي، رأي‌گيري انجام مي‌شود و پرچم سه‌رنگ با پنجاه و نه رأي موافق و دو رأي ممتنع و بدون مخالف به تصويب رسيد.[6]
[1] مشروح مذاكرات مجلس بررسي نهايي قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران، جلد اول، تهران: اداره‌ي كل امور فرهنگي و روابط عمومي مجلس شوراي اسلامي، 1364، صفحه 613
[2] همان، جلد سوم، صفحه 1762
[3] همان، صفحه 1763
[4] همان، صفحه 1765
[5] همان، صفحه1766
[6] همان.
/انتهاي پيام/