اولويت سرمايه خيرين مدرسه‌ساز؛ مناطق محروم يا پايتخت‌نشين‌ها؟

در بخش دیگری شاهد هستیم که دانش‌آموزان روستاهای مختلف به دلیل عدم برخورداری از مدرسه در روستای خود باید از مسیرهای دشواری برای رسیدن به مدرسه عبور کنند و یا به صورت تجمعی از چند روستا به یک شهر عزیمت کنند تا بتوانند از خدمات آموزشی بهره‌مند شوند. این در حالی است که آموزش و پرورش همواره یکی از افتخارات خود را وجود مدارس تک نفره عنوان کرده است.

عادلانه نیست که اقدامات صورت گرفته در زمینه مدرسه سازی و حذف مدارس سه نوبته و کاهش تعداد مدارس دو نوبته را نادیده بگیریم چرا که مدرسه سازی پس از وقوع انقلاب اسلامی با کمک خیرین مدرسه ساز شدت و قوت خوبی یافت و ما شاهد ساخت مدارس متعددی در سراسر کشور و تجهیز و بازسازی مدارس موجود بودیم.

اما سوالی که در این میان وجود دارد مرتبط با مقوله عدالت آموزشی و نحوه تحقق آن است. در این میان هدایت کمک‌های خیران به مناطق محروم و نیازمند از اهمیت به سزایی برخوردار است، با این وجود شاهد آن هستیم که در برخی مناطق مدارسی با هزینه‌های میلیاردی ایجاد می‌شود و در همسایگی آن شهر و روستا دانش‌آموزان از بلوک‌های سیمانی، کانکس و یا سایه درختان به عنوان کلاس درس استفاده می‌کنند.

در شرایطی که گروه‌های جهادی توانسته‌اند با اختصاص هزینه پنج میلیون تومان برای یک کلاس درس دانش‌آموزان را از سرما و گرما در امان نگاه دارند شاهد آن هستیم که در برخی موارد کمک‌های خیران به موضوعاتی اختصاص می‌یابد که ضروریت چندانی ندارد و یا در مقایسه با مناطق محروم از اولویت برخوردار نیست. به عنوان مثال چندی پیش مدرسه علوی در تهران با هزینه دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان به بهره برداری رسید که ۶۰۰ میلیون تومان آن توسط خیر مدرسه ساز تأمین شده بود.

در این راستا به سراغ یکی از افرادی که با حضور در گروه‌های جهادی از نزدیک در جریان مدرسه سازی و وجود مدارس کپری در مناطق محروم قرار دارد رفتیم، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدرضا فراهانی، مسئول گروه جهادی تبلیغی فدائیان عدالت در گفت‌وگویی با ایکنا، با اشاره به سخن اميرالمومنين علی(ع) در نهج‌البلاغه که فرمودند: «فَاِنَّ لِلاَقصي مِنهُم مِثلَ الَّذي لِلاَدني؛ برای دورترین نقطۀ حکومت اسلامی، همانند نزدیک ترین آنان سهم و حقوقی مساوی وجود دارد.» اظهار کرد: این بدان معناست که سرانۀ آموزشی، علمی، تفریحی، بهداشتی در شهرستان محرومی همچون رودبار جنوب و سایر نقاط محروم کشور باید با سهم و سرانۀ پایتخت جمهوری اسلامی ایران مساوی باشد.

وجود ۲۵ مدرسه کپری در شهرستان رودبار جنوب

وی به وجود ۲۵ مدرسه کپری در شهرستان رودبار جنوب استان کرمان اشاره و عنوان کرد: طی سالیان گذشته جشن کشوری با محوریت کپرزدایی برگزار و با افتخار اعلام شد که از این پس مدارس کپری در کشور وجود ندارد اما هنوز شاهد آن هستیم که در روستاهای دور افتاده دانش‌آموزان ایران اسلامی بر روی خاک‌ها پای درس معلم نشسته‌اند.

وی با اشاره به پیگیری‌های متعددی که برای ساخت مدرسه در این شهرستان و سایر شهرستان‌های محروم استان کرمان همچون عنبر‌آباد صورت گرفته است تصریح کرد: متاسفانه همواره کمبود بودجه مشکل اصلی محسوب می‌شود. در این میان مخاطب ما متولیان آموزش و پرورش نیستند بلکه ما از متولیان برنامه و بودجه تقاضا داریم تا بودجه کافی و وافی را در اختیار این نهاد مهم قرار دهند.

مسئول گروه جهادی تبلیغی فدائیان عدالت به وجود مدرسه‌ای در روستای چاهبید شهرستان رودبار اشاره و عنوان کرد: پنج سال پیش یک ماشین حامل آجر و مقداری میل گرد به این مدرسه کپری که ۶۰ دانش‌آموز دارد اعزام شد اما هنوز پس از گذشت پنج سال هیچ اقدامی برای ساخت آن صورت نگرفته است. کلاس‌های درس در این مدارس کپری موقعیت خود را با آفتاب و سایه هماهنگ می‌کنند و دانش‌آ‌‌موزان از گزند مارها و سرما و گرما در امان نیستند.

به سراغ رئیسی، رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور رفتیم تا در مورد چگونگی انتخاب و تخصیص کمک‌های خیران به ساخت مدرسه در مناطق مختلف کشور گفت‌وگو کنیم.

رئیسی ملاک برای ساخت مدرسه را ایمنی دانست و اظهار کرد: تفاوتی از نظر این سازمان در زمینه ساخت مدرسه بین مناطق محروم و برخوردار کشور وجود ندارد و رعایت دستورالعمل‌های فنی و مهندسی مختص به منطقه خاصی نیست.

ملاک اختصاص زیربنا و هزینه تعداد دانش‌آموزان است

وی ملاک میزان اختصاص زیربنا و هزینه به ساخت مدرسه را نیز تعداد دانش‌آموزان دانست و اظهار کرد: بیشترین سمت و سوی اختصاص اعتبارات دولتی برای ساخت مدرسه و همچنین کمک‌های خیریه به سمت مناطق محروم است به نحوی که طی چند سال گذشته بیشترین تعداد مدارس در مناطق محرومی همچون سیستان و بلوچستان ساخته شده است و امسال ۱۷۰ میلیارد تومان به منظور تعادل بخشی فضای آموزشی به این استان اختصاص داده شد.

بیشترین مدارسی که نیاز به بازسازی دارند متعلق به تهران است

رئیسی توصیه‌ای که سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور نسبت به خیرین دارد را انتخاب مناطق محروم برای مدرسه سازی عنوان کرد و گفت: امروز سرانه فضای آموزشی در روستاها بیشتر از شهرها است و بیشترین مدارس تخریبی که نیاز به بازسازی دارند به تهران اختصاص دارد.

رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور منکر برگزاری جشن کپرزدایی شد و تصریح کرد: موضوع کلاس‌های کپری صرفا زاییده افزایش جمعیت نیست و بسیاری از این مدارس به سبب جابجایی جمعیت و خشکسالی شکل گرفته است به نحوی که روستاییان اقدام به مهاجرت می‌کنند و مدارس پیش ساخته در برخی مناطق خالی می‌ماند و جمعیت مهاجرت کرده به روستایی دیگر مجبورند از مدارس کپری استفاده کنند.

اولویت مدرسه سازی؛ مناطق محروم

وی اولویت مدرسه سازی در کشور را مناطق محروم خواند و اظهار کرد: امروز از لحاظ سرانه فضای آموزشی بهترین شرایط را نسبت به تاریخ کشور داریم به نحوی که به ازای هر دانش‌آموز ۵,۲ متر مربع زیربنا وجود دارد و شاهد فعالیت کمترین میزان مدارس دو نوبته در تاریخ کشور هستیم.

وی با بیان اینکه نباید به خاطر وجود چند کلاس کپری در کشور ۱۳۰ هزار کلاس درس را نادیده گرفت تصریح کرد: دستور اکید داده شده است که با ایجاد مدارس پیش ساخته به مقابله با پدیده مدارس کپری به واسطه مهاجرت بپردازند.

رئیسی وجود ۲۵ کلاس درس کپری در رودبار جنوب را تکذیب کرد و گفت: این آمار قابل قبول نیستند. اگر به ما اطلاع داده شود که منطقه‌ای با خلأ وجود مدرسه روبرو است سریعا اقدام به ایجاد مدرسه پیش ساخته می‌کنیم. برای هر یک دانش‌آموز نیز جمهوری اسلامی ایران یک مدرسه و معلم در نظر گرفته شده است و ما شاهد فعالیت ۱۱۰ مدرسه تک نفره هستیم.

بنابر این گزارش، حجت‌الاسلام فراهانی، مسئول گروه جهادی تبلیغی فدائیان عدالت که از نزدیک در جریان مدرسه سازی در روستاهای کرمان و به ویژه رودبار جنوب است نسبت به اظهارات رئیس سازمان نوسازی، توسعه و تجهیز مدارس کشور گفت: مهاجرت تنها بخشی از علت استفاده دانش‌آ‌‌موزان از مدارس کپری است، اما در بسیاری موارد روستاییان تابستان مهاجرت می‌کنند و در فصل پاییز مجددا به روستای خود باز می‌گردند و در واقع ۹ ماه سال تحصیلی را همواره در روستای خود ساکن هستند اما روستا به مدرسه مجهز نیست.

وی با بیان اینکه در برخی روستاهای کرمان از کانکس به عنوان کلاس درس استفاده می‌شود گفت: در این مناطق نمی‌توان از کانکس به صورت عملی بجای کلاس درس استفاده کرد چرا که هوا در این مناطق بسیار گرم است و هیچ امکاناتی برای تهویه هوا در این کانکس‌ها وجود ندارد، بنابراین کانکس بی استفاده می‌ماند و دا‌نش‌آموزان مجبور هستند از سایه درختان به عنوان کلاس درس استفاده کنند.

از دیگر افرادی که می‌توانست در این زمینه پاسخ گوی سوالات ما باشد حافظی، رئيس جامعه خيرين مدرسه ساز كشور بود. وی نیز به تبیین چگونگی نحوه اختصاص کمک‌های خیران به ساخت مدارس مختلف در کشور پرداخت و گفت: مکان یابی مدارس بر عهده آموزش و پرورش است و ما جز در موارد محدودی که خیران به سبب زادگاه خود و یا تمایلات شخصی علاقه دارند در منطقه خاصی اقدام به مدرسه سازی کنند، انتخاب شهر یا روستا برای تخصیص کمک‌های خیران به منظور مدرسه سازی بر عهده سازمان نوسازی و آموز ش و پرورش قرار می‌گیرد.

وی با بیان اینکه کانکس‌های مجللی امسال در ۳۰ روستای شیراز که بسیار صعب العبور بود به عنوان کلاس درس ایجاد شد گفت: اما متاسفانه در برخی موارد مهاجرت سبب می‌شود این کانکس‌ها در سال تحصیلی آینده بدون دانش‌آموز باقی بماند و دانش‌اموزان نیز در روستایی دیگر از کلاس درس محروم باشند.

رئيس جامعه خيرين مدرسه ساز كشور تأکید کرد: آموزش و پرورش باید ضرورت‌ها را با توجه به تعداد دانش‌آموز و نبود امکانات اعلام کند تا ما بتوانیم اهداف خیران را سمت و سویی مناسب دهیم.

وی به ایجاد مدارسی با بلوک‌های سیمانی که بسیار مجهز هستند اشاره و عنوان کرد: با توجه به گستردگی کشور در حال حاضر به هزاران میلیارد تومان اعتبار برای مدرسه سازی کامل نیاز داریم و این در حالی است که صندوق دولت نیز تهی است و توان سرمایه گذاری ندارد.

تکمیل پروژه مدرسه علوی از سوی خیران

حافظی در پاسخ به این پرسش که چه عاملی باعث می‌شود که یک مدرسه علوی با هزینه دو میلیارد و ۶۰۰ میلیون تومان ساخته شود و از محل کمک‌های خیران ۶۰۰ میلیون تومان به این مدرسه تعلق یابد در صورتی که مدارس علوی توسط خانواده‌هایی استفاده می‌شود که از استطاعت مالی برخودار هستند گفت: در داخل شهر تهران نیاز به چنین ساختمان‌ها و مدارس مجللی وجود دارد ولی کمک‌های خیران باید به سمت مناطق محروم برود، اما متاسفانه کمبود اعتبارات دولتی سبب شده است خیران در این زمینه ورود پیدا کنند و کارهای برزمین مانده را به اتمام برسانند.

رئيس جامعه خيرين مدرسه ساز كشور بر ضرورت ایجاد توازن در تخصیص اعتبارات و کمک‌های خیران تأکید و تصریح کرد: سازمان نوسازی و آموزش و پرورش باید در زمینه انتخاب مناطق نیازمند به مدرسه توجه و دقت بیشتری داشته باشد.

این گزارش می‌افزاید: حال که خیران در صحنه آمده‌اند و دل دردمندشان برای کودکان ایرانی می‌تپد عزمی جدی و مدیریتی راسخ‌تر نیاز است تا با وجود تمانم تلاش‌ها و خدمات ارائه شده به مناطق محروم شاهد ارائه خدماتی بیشتر و بهتر به فرزندانی باشیم که مسلما همچون کودکان پایتخت نشین از امکانات و سرمایه‌های این کشور سهم دارند.

همواره این نکته را در یاد داشته باشیم که عدالت ارائه یکسان خدمات نیست بلکه نیاز اصلی اساسی در این میان است که باید مبنای تخصیص خدمات و تسهیلات قرار گیرد. در این راستا شایسته است که کمک‌های خیران دلسوز و نیکوکار مدرسه ساز پیش از آنکه صرف مدارسی شود که دانش‌آموزانی از خانواده‌های مرفه در آن تحصیل می‌کنند ابتدا به مناطق محروم و کودکان بر خاک نسشته در کلاس درس تعلق یابد و این مهم مدیریتی جدی در بخش هدایت کمک‌های خیران را می‌طلبد.