افزایش قیمت گوشت و ناتوانی اقشار متوسط و کم‌درآمد جامعه در تامین و تهیه این ماده غذایی از یک‌سو و بی‌توجهی دولت به تنظیم بازار و سیاستگذاری برای کاهش قیمت گوشت از سوی دیگر مدتی است که بازار گوشت قرمز را با چالش مواجه کرده است. براساس آمار ارائه‌شده از سوی شرکت پشتیبانی امور دام کشور، نیاز مصرفی روزانه تهران به گوشت قرمز ۲۰۰ تن گوشت گوسفندی و ۲۰۰ تن گوشت گوساله است که از این روزانه میزان 100 تا 150 تن گوشت وارداتی، نیاز بازار را به این ماده غذایی تامین می‌کند. افزایش بی‌سابقه قیمت گوشت و رد شدن آن از مرز صدهزار تومان، بی‌تردید دستاورد بی‌تدبیری دولت در تنظیم بازار و عدم نظارت بر روند تولید و قیمت‌گذاری گوشت قرمز در کشور است. هفته گذشته در گزارشی که در همین صفحه به چاپ رسید، مراحل تولید گوشت قرمز و قیمت‌گذاری آن به‌طور مفصل تشریح شد که براساس آن گوشت قرمز گوسفندی باید به قیمت 67 هزار تومان به‌ازای یک کیلوگرم به دست مصرف‌کننده برسد، در حالی که اکنون یک کیلوگرم گوشت گوسفندی با قیمت 110هزار تومان در بازار به دست مصرف‌کننده می‌رسد.
نرخ ارز به گوشت قرمز تولید داخل چه ارتباطی دارد؟
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور درباره قیمت‌گذاری گوشت قرمز تولید داخل گفته است: «به‌دلیل نوسان نرخ ارز و افزایش هزینه‌های تمام‌شده تولید نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم گوشت تولید داخل با قیمت وارداتی در بازار عرضه شود، اما معتقدم اکنون قیمت لاشه گوسفندی داخلی ۷۵ هزار تومان است و نباید بیش از این قیمت عرضه شود. گوشت وارداتی با یارانه دولتی و ارز ۴۲۰۰ تومانی به کشور وارد می‌شود، بنابراین فاصله قیمت گوشت وارداتی و گوشت تولید داخل موجب افزایش تقاضای مردم و طولانی‌شدن صف‌ها شده است.» اظهارنظر حمید ورناصری در حالی بیان می‌شود که نه‌تنها در حال حاضر گوشت قرمز در بازار حتی به قیمت هر کیلوگرم 75 هزار تومان عرضه نمی‌شود بلکه طبق اظهارنظرهای تولیدکنندگان گوشت قرمز، مراحل قیمت‌گذاری گوشت تولید داخل، هیچ رابطه مستقیم و غیرمستقیمی با نوسانات قیمت ارز در بازار ندارد بلکه موضوع نوسان بازار ارز، تنها موجب افزایش میزان قاچاق دام زنده و در نتیجه کمبود آن در بازار داخلی شده است.
قاچاق؛ مقصر اصلی افزایش قیمت گوشت قرمز
روند صعودی قیمت گوشت از ابتدای دی‌ماه سال جاری آغاز شد و اگرچه به گفته کارشناسان، دولت موظف بود بلافاصله با اجرای برنامه‌های تنظیم بازار، از افزایش بیش از حد قیمت گوشت جلوگیری کند، اما متاسفانه دولت برنامه‌ای برای کنترل بازار در اختیار نداشت و بعید نیست حتی درصورت داشتن برنامه‌ریزی نیز، قابلیت اجرایی آن را داشته باشد. کارشناسان بازار بارها بر این موضوع تاکید کردند که دولت باید هرچه سریع‌تر راهکار دقیقی برای کاهش قیمت گوشت قرمز بیندیشد. با توجه به اینکه آمار ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز نشان می‌دهد در 9 ماهه سال 97 قاچاق دام زنده با رشد 457 درصدی به 926 هزار و 477 رأس دام رسیده است، در نتیجه به‌خوبی می‌توان بی‌برنامگی دولت در تنظیم بازار گوشت قرمز را مشاهده کرد.
حجم واردات یک‌هفته معادل دوماه!
مدیرعامل شرکت پشتیبانی امور دام کشور اعلام کرده است برای تنظیم بازار گوشت قرمز به‌دنبال افزایش حجم، دفعات و زمان عرضه در مراکز و فروشگاه‌های عرضه گوشت‌های وارداتی هستیم تا مردم زمان کمتری را در صف‌ها سپری کنند. در این صورت با افزایش حجم واردات و عرضه گوشت گرم گوسفندی، گوشت منجمد گوسفندی، گوشت گرم گوساله و گوشت منجمد گوساله و ورود دام زنده سبک گوسفندی، برنامه متعادل‌سازی گوشت قرمز را برای شب عید داریم.
این مقام مسئول در حالی وعده متعادل‌شدن بازار گوشت قرمز را داده که به‌رغم واردات یک محموله ۴۰ تنی گوشت قرمز از قزاقستان به کشور در یازدهم بهمن‌ماه سال جاری و عرضه آن در بازار، همچنان قیمت گوشت قرمز مرز صد هزار تومان را رد کرده است.
واردات 210 میلیون دلار گوشت قرمز
براساس آمار گمرک، در 9 ماهه سال جاری حدود 30 هزار تن گوشت قرمز شامل لاشه و شقه بره تازه و سردکرده و لاشه و شقه گوسفند تازه یا سردکرده به ارزش 210 میلیون دلار وارد بازار کشور شده است. مضاف بر اینکه براساس اعلام شرکت پشتیبانی امور دام کشور، این شرکت اقدام به واردات دام زنده (گوسفند) رومانیایی کرده و قرار است پس از طی مراحل قرنطینه‌ای در کشور مبدا به‌زودی در اولین محموله دوهزار راس دام سبک وارد کشور شود. همچنین قرار است هفتگی ۵۰ هزار راس دام زنده گوسفندی از رومانی با هواپیما وارد کشور شود.
مدیرکل پشتیبانی امور دام استان تهران نیز از انعقاد دو قرارداد ۲۰۰ هزار رأسی واردات دام زنده به کشور خبر داده و گفته است هر کیلوگرم لاشه گوسفندی وارداتی نیز در بازار به قیمت ۴۰ تا ۴۳ هزار تومان عرضه خواهد شد.
احتکار و ما ادراک احتکار
کارشناسان بازار می‌گویند میزان واردات گوشت قرمز در هفته اخیر یکی از بی‌سابقه‌ترین حجم واردات این ماده غذایی در طول تاریخ واردات گوشت قرمز کشور بوده است. ورود یک محموله 40 هزار تنی گوشت قرمز در یک هفته، معادل واردات کل گوشت قرمز طی دوماه آبان و آذر سال جاری بوده است و بی‌تردید این میزان واردات باید تاثیر قابل‌توجهی بر کاهش قیمت گوشت در بازار داشته باشد. از سوی دیگر گفته می‌شود شواهد نشان می‌دهد تا پایان سال 97 میزان واردات گوشت قرمز سه‌‌برابر و واردات دام زنده، دو برابر 9 ماه گذشته خواهد شد. عدم تغییر قیمت گوشت قرمز به‌رغم اجرای سیاست‌های تنظیم بازار از سوی دولت نشان از کم‌کاری دولت در بخش نظارت بر بازار دارد و در این میان رویکرد منفعلانه سازمان حمایت مصرف‌کننده نیز نابسامانی بازار گوشت قرمز را آرام نکرده است.
شواهد نشان می‌دهد یکی از دلایل عدم کاهش قیمت گوشت قرمز رانت‌خواری عده‌ای از سودجویان در بخش توزیع گوشت گرم وارداتی است. به‌عبارت دیگر، عده‌ای از دلالان گوشت وارداتی را که با ارز 4200 تومان خریداری و به کشور وارد می‌شود، احتکار کرده و در فرصت مناسبی با چند برابر قیمت واقعی آن در بازار عرضه می‌کنند. در این راستا، هفته گذشته در یک فروشگاه تعاونی که بخشی از فعالیت آن توزیع گوشت‌های گرم تنظیم بازار بود، بیش از ۱۰۰ کیلوگرم گوشت گرم تنظیم بازاری عرضه‌نشده و چندین باکس مرغ منجمد عرضه‌نشده کشف کند. بررسی کارنامه اقدامات انجام‌شده از سوی اتاق اصناف، سازمان حمایت مصرف‌کننده و سازمان تعزیرات طی این سال‌ها و به‌ویژه در چند ماه اخیر این نکته را یادآوری می‌کند که مسئولان بازار یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند بازار را تنظیم کنند. رئیس شورای تامین دام کشور به‌تازگی در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها بر ضرورت تشکیل «پلیس بازار» برای نظارت و برخورد با گرانفروشی به‌ویژه گوشت تاکید کرده است؛ چراکه به گفته وی، فروش کالاهای اساسی برخوردار از ارز دولتی به قیمت‌های گزاف امری متداول در بازار شده و لازم است قبل از آنکه فشار بر مردم بیش از توان تحمل آنها شود، اقدامی عاجل صورت گیرد.
منبع: فرهیختگان