۷۶ سال پس از نشست رهبران روسیه، آمریکا و انگلیس برای توافق درباره چهره جهان پس از جنگ جهانی دوم فاتحان نبرد سوریه نقشه منطقه بدون حضور آمریکا را ترسیم کردند.
به گزارش گروه دیگر رسانه های خبرگزاری دانشجو، دقایقی پس از اینکه چرخهای یک هواپیمای سوری، باند فرودگاه دمشق را لمس کرد، کیلومترها آنسوتر در تهران، یک خبر روی خروجی خبرگزاریها قرار گرفت و به سرعت در رسانههای منطقه و جهان بازتاب پیدا کرد. خبر این بود که بشار اسد، رئیسجمهور سوریه صبح روز دوشنبه با هواپیمایی که مشخصاتش نامعلوم است به تهران سفر کرده است. او در جریان این سفر کوتاه با حضرت آیتالله العظمی خامنهای رهبر معظم انقلاب و حسن روحانی رئیسجمهور دیدار و گفتگو کرده است. شامگاه دوشنبه و پس از بازگشت رئیسجمهور سوریه به دمشق، پایگاه اطلاعرسانی دفتر مقام معظم رهبری این خبر را منتشر کرد. جدا از تدابیر ویژه امنیتی دمشق برای عدم افشای این سفر، محتوای مذاکرات و حاشیههای آن حاوی نکات بسیار مهمی بود که از دید رسانههای داخلی و خارجی پنهان نماند.
این نخستین سفر بشار اسد به تهران پس از آغاز بحران سوریه است. آخرین سفر اسد به تهران به سال ۲۰۱۰ (۱۰ مهر ۸۹) باز میگردد. در جریان این سفر رهبر معظم انقلاب، با اشاره به روابط بیمثال دو کشور در منطقه و لزوم استفاده از این تجربه، آمریکا را مخالف اصلی محور مقاومت در منطقه خواندند و با اشاره به تلاشهای مقامات آمریکایی برای از بین بردن محور مقاومت، سرنوشت این تلاشها را مانند گذشته بدون نتیجه خواندند. کمتر از یکسال بعد از این هشدار، سوریه درگیر بحرانی گسترده شد و به دنبال آن گروهکهای تروریستی تحت حمایت آمریکا و متحدانش یکی پس از دیگری در گوشهگوشه سوریه تشکیل شدند تا حکومت بشار اسد را ساقط کنند. اما همانگونه که رهبر انقلاب پیشبینی کرده بودند، سوریه توانست نقشه آمریکا برای نابودی محور مقاومت را ناکام بگذارد. دوشنبه بشار اسد به ایران آمد تا از حمایتهای ایران از دولت و مردم سوریه در برابر نقشه آمریکا و متحدانش تشکر کند.
در جریان سفر اسد به ایران، او دو دیدار مهم و چندین دیدار محرمانه داشت. اصلیترین برنامه کاری رئیسجمهور سوریه، دیدار با رهبر انقلاب بود. او صبح دوشنبه به خیابان فلسطین رفت. ویدئویی که از ابتدای این دیدار و احوالپرسی گرم رهبر انقلاب در رسانههای ایرانی منتشر شد، نشان از ارتباط ویژه بین دو کشور داشت. انجام این سفر آن هم در شرایط کنونی از چندین جهت قابل بررسی است که در ادامه به آن پرداخته شده است:
«به جز دو سفری که رئیسجمهور سوریه به روسیه داشته است، بشار اسد طی سالهای گذشته هیچ سفر خارجیای نداشته است. انتخاب ایران آن هم در شرایط فعلی از چندین جهت قابل بررسی است. او درست در زمانی به ایران سفر کرد که کشورهای عربی به دنبال از سرگیری روابط با سوریه هستند، اما احیای این روابط یک «خط قرمز» دارد و آن هم «ایران» است. دو ماه پیش یک منبع رسمی مصری اعلام کرد که کشورهای چهارگانه عربی یعنی عربستان، امارات، بحرین و مصر به بشار اسد گفتهاند برای بازگشت سوریه به اتحادیه عرب و شرکت در اجلاس ماه مارس این اتحادیه، دمشق باید موضعی علنی در رابطه با پایان دادن به نفوذ ایران در این کشور اتخاذ کند و تضمینهایی در این رابطه بدهد. پاسخ به این پیشنهاد چهار کشور عربی را دوشنبه بشار اسد در سفر به تهران به سران کشورهای عربی داده و صراحتا نشان داد که حاضر به فاصله گرفتن از ایران نیست.»
موضوع مهم دیگر محور سخنان رد و بدل شده در این دیدار است. اصلیترین نکته در این دیدار، مخالفت با تداوم حضور آمریکا در سوریه بود. رهبر انقلاب به صراحت به نقشه آمریکا برای توطئههای جدید پرداختند و یکی از این توطئهها را «حضور موثر در مرز عراق و سوریه» خواندند، ولی با این حال تاکید کردند که دشمنان نخواهند توانست نقشههای خود را عملیاتی کنند. «مساله منطقه حائل در سوریه» موضوع دیگری بود که رهبری بهشدت با آن مخالفت کردند و از رد کردن آن با قاطعیت سخن گفتند. اما جالبترین بخش این دیدار اشاره رهبر انقلاب به بشار اسد بهعنوان «قهرمان جهان عرب» بود. ایشان که پیش از این بارها سران برخی کشورهای عربی را مایه شرمساری امت اسلامی خوانده بود، بشار اسد را عامل «قدرت» و «آبروی» مقاومت در منطقه خواندند.
رهبر انقلاب تلویحا به تلاشهای آمریکا و رژیم صهیونیستی برای خروج ایران از سوریه نیز اشاره کردند و با بیان اینکه «جمهوری اسلامی ایران همچون گذشته در کنار ملت سوریه خواهد بود» این پیام را به مخالفان حضور ایران ارسال کردند که ایران تا زمان نامعلوم در سوریه خواهد ماند. سفر اسد به ایران، برنامه سفر بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی به مسکو را نیز به هم ریخت و نتانیاهو قرار بود روز چهارشنبه به مسکو سفر کند تا درباره حضور ایران در سوریه با پوتین گفتگو کند. اسد، اما این نقشه را پیش از طرح، ناکام گذاشت و نشان داد که فشارهای آمریکا و رژیم صهیونیستی نمیتواند ائتلاف قانونی و عمق استراتژیک میان ایران و سوریه را شکست دهد.
شکست هژمونی آمریکا
شاید در میان تمام کشورهای عربی، کمتر مقامی توان ایستادگی در برابر آمریکا را داشته باشد. بشار اسد، اما نهتنها با کمک ایران و روسیه در برابر آمریکا ایستاد بلکه اکنون از پایان عصر هژمونی آمریکا میگوید. او تسلیم شدن در برابر آمریکا را خسارتبار خواند و بیان کرد بسیاری از کشورها تصور میکردند این آمریکاست که سرنوشت و آینده جهان را تعیین میکند، اما در اثر ایستادگی ملتهای مقاوم، این تصور غلط در حال فروپاشی است.
کنفرانس در تهران
اتفاقی که در آذر سال ۱۳۳۲ در تهران رخ داد، دیگر هیچوقت تکرار نخواهد شد. آذر سال ۱۳۲۲ وینستون چرچیل، فرانکلین دلانو روزولت، و ژوزف استالین بدون اطلاع به حکومت مرکزی و به صورت سرّی و محرمانه در سفارت شوروی در تهران، کنفرانسی برگزار کردند. هدف کلی این کنفرانس توافق درباره چهره جهان پس از پایان جنگ جهانی دوم بود. از آن روز پاییزی بیش از ۷۰ سال گذشته است. حالا در همان کشوری که شوروی، آمریکا و انگلیس بدون اطلاع به حکومت وقت، کنفرانس برگزار کردند، نشستی برای پایان دادن به حضور آمریکا حداقل در سوریه برگزار شد. دیگر این قدرتمندان نیستند که نقشه منطقه و جهان را ترسیم میکنند؛ حداقل در غرب آسیا چنین نیست و این ایران و محور مقاومتند که تعیین میکنند چه کشوری در منطقه حضور داشته باشد.
تحلیل رسانههای بینالمللی از سفر اسد
عبدالباری عطوان، سردبیر روزنامه فرامنطقهای «رایالیوم» در سایت این روزنامه نوشت: «اسد در این سفر کوتاه با «حسن روحانی» دیدار و وی، اسد را در جریان فحوای نشست سهجانبه؛ ایران، ترکیه و روسیه در سوچی قرار داد. این نشست از نشستهای دیگر اهمیت بیشتری داشت و رخدادهای پس از آن این مساله را تایید میکند، بهخصوص حمله سخت و بیسابقهای که رئیسجمهوری سوریه به «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهوری ترکیه داشت و بیشک از مهمترین اختلافها درباره منطقه امن در شمال سوریه و آینده ادلب بود.»
روزنامه «الاخبار» لبنان نیز در گزارشی تحت عنوان «اسد در تهران؛ اول ائتلافمان» نوشت: «اشاره رهبری ایران به «مزدوران آمریکا در منطقه» با توجه به شرایط کنونی منطقه و سوریه، بعد مهمی را دربردارد، زیرا برخی کشورهای عربی منطقه تلاش کردهاند با از سرگیری روابط با دمشق این کشور را از تهران دور کنند، اما این سفر اسد به تهران بر این مساله تاکید داشت که دمشق برای از سرگیری روابط خود با کشورهای عربی حاضر نیست از ائتلافش با کشورهای دوست از جمله ایران دست بردارد.»
روزنامه لبنانی «البناء» نیز در یادداشتی با عنوان «اسد قهرمان جهان عرب» که آن را از بخشی از سخنان مقام معظم رهبری به عاریه گرفته بود این دیدار را پیام مهمی برای رژیم صهیونیستی دانست. شبکه تلویزیونی روسی «رن. ت. و» نیز در تحلیلی نوشت: «چنین به نظر میرسد انزوای آمریکایی که در مورد ایران و سوریه اعمال شده موثر نیست و سفر رئیسجمهوری سوریه به ایران این مهم را نشان میدهد.» «رن. ت. و» نوشت: «بشار اسد در دیدار با رهبر انقلاب اسلامی و رئیسجمهوری ایران درباره توطئههایی که ثبات خاورمیانه را برهم میزند و چگونگی مقابله با آنها تبادلنظر کرد.»
تارنمای روسی «کراسنایا وسنا» در گزارشی با عنوان «رهبر عالی ایران به رئیسجمهوری سوریه درباره اقدامات متقابل آمریکا هشدار داد»، نوشت: «سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از روزهای نخست جنگ داخلی در سوریه به رئیسجمهوری این کشور کمک کرد و این اقدامات با توجه به منافع ژئوپلیتیکی، ایدئولوژیکی و مذهبی توجیه میشود.»