یک کارشناس برنامه ریزی شهری و محیط زیست گفت: لازمه موفقیت در این عرصه، همان مدیریت راهبردی و همکاری همه جانبه دستگاههای متولی مدیریت شهری و الزام به اجرای کامل مفاد قانون هوای پاک است که با مشارکت مردم و گروههای مردم نهاد و نظارت مستمر بر آن سبب ارایه راهبردهایی در بهبود کیفیت هوا در کلانشهرها میشود.
عماد مطالبی کارشناس برنامه ریزی شهری و محیط زیست در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو، با طرح این موضوع که یکی از چالشها در حوزه محیط زیست شهری مدیریت آلودگی هوا است تاکید کرد: مسئله آلودگی هوا یکی از مهمترین مسائل زیست محیطی و بهداشتی در کلانشهرها محسوب میشود. تردد بسیار بالای خودروهای فرسوده و غیر استاندارد، موقعیت اقلیمی و توپوگرافی خاص و استقرار صنایع بی شمار در مسیر باد غالب از دلایل عمده آلودگی هوا در کلانشهرها است.
وی افزود: در مورد منابع آلودگی و آلایندههای هوا میتوان گفت تناژ بالای آلودگی، میزان، تراکم و پراکنش فضایی منابع آلاینده هوا در شهر و جابجایی هوا و باد به عنوان عواملی هستند که به طور عمومی بر کیفیت هوا و میزان آلایندهها در هوای شهرها تاثیر گذارند.
این پژوهشگر برتر با بیان اینکه منابع آلودگی هوا در کلانشهرها به دو گروه عمده تقسیم میشوند ساکن و متحرک و عامل اصلی تولید آلودگی در این دو نوع منبع را احتراق سوختهای فسیلی عنوان کرد: منابع متحرک شامل ناوگانهای خودروهای سواری، تاکسی، موتورسیکلت، وانت مینی بوس و اتوبوس و کامیون و منابع ساکن شامل صنایع آلاینده، بخش خانگی و تجاری، تبدیل انرژی، پایانههای اتوبوسهای درون شهری و جایگاههای بنزین هستند.
وی افزود: باتوجه به سهم آلایندههای محرک در تولید آلودگی هوا در کلانشهرها، کمبود زیرساختهای مناسب حمل و نقل عمومی و فرسودگی ناوگان موجود حمل و نقل عمومی، کمبود یا نبود زیرساختهای مناسب و ایمن برای ترغیب شهروندان به استفاده از حمل و نقل پاک (مسیرهای دوچرخه سواری و پیاده روی)، عدم مدیریت تقاضای سفر در کلانشهرها، و تردد خودروهای فرسوده و سنگین آلاینده در داخل شهرها از جمله چالشهایی هستند که کلانشهرها در این حوزه با آنها روبرو ست
این دانشجوی دکترای تخصصی استعدادهای درخشان، خواستار همکاری سازمانها و مراجع مرتیط در اجرای کامل مفاد قانون هوای پاک شد و نبود ضمانت سخت گیرانه در اجرای قوانین مرتبط موجود را در حوزه صنایع و تولید خودروهای غیر مرتبط با استانداردهای بین المللی و تردد آنها در سطح شهر و فاصله میان استانداردهای موجود معاینه فنی خودروها از استانداردهای جهانی را مهمترین چالش در این حوزه دانست.
این کارشناس برنامه ریزی شهری بیان کرد: در حوزه صنعت ساخت و ساز نیز هیچ گونه نظارتی بر چگونگی تولید مصالح ساختمانی و میزان آلاینده تولید شده آنها وجود ندارد؛ و همچنین میزان مصرف سالانه انرژی در ساختمانهای کشور ۵/۲ برابر میانگین جهانی است.
وی خاطر نشان کرد: لازمه موفقیت در این عرصه، همان مدیریت راهبردی و همکاری همه جانبه دستگاههای متولی مدیریت شهری و الزام به اجرای کامل مفاد قانون هوای پاک است که با مشارکت مردم و گروههای مردم نهاد و نظارت مستمر بر آن سبب ارایه راهبردهایی در بهبود کیفیت هوا در کلانشهرها میشود.
این کارشناس محیط زیست افزود: که باید با توسعه حمل ونقل عمومی پاک و افزایش سهم آن در سفرهای شهری و تهیه زیر ساختهای آن مانند توسعه خط مترو، خرید و ساخت واگن برای مترو و جلب مشارکت بخش خصوصی در سیستم حمل و نقل اتوبوس رانی سبب گسترش حمل و نقل پاک شد.
مطالبی در پایان تاکید کرد: جلوگیری از تردد وسایل نقلیه آلاینده از طریق اعمال نظارت و سازو کارهای بازدارنده، تجهیز و گسترش مراکز معاینه فنی و توقف استفاده از وسایل و کامیونهای آلاینده پیمانکاران خصوصا پیمانکاران شهرداری و انجام اقدامات لازم برای جایگزینی خودروهای فرسوده حمل و نقل عمومی از مجموع برنامههای بازدارنده در این حوزه است و هچنین هم پیوندی حمل و نقل و کاربری اراضی شهری و اصلاح تراکنش مشاغل و فعالیتها در کلانشهرها را میتوان به عنوان الزامی برای مطالعات حمل و نقل برای پروژههای شهری جاذب سفر در نظر گرفت که سبب همپوشانی همزمان طرحهای جامع شهرسازی و طرحهای جامع ترافیک میشود. هچنین استقرار نظام سازمانی شهر الکترونیک و هوشمند سازی شهری را مانند اخذ عوارض استفاده از معابر شهری با راه اندازی سیستمهای هوشمند، اخذ عوارض از خودروهای فرسوده در مناطق مرکزی و پرجمعیت شهر را از جمله موارد در عرصه مدیریت هوشمند آلودگی هوا دانست. پایش آلایندههای هوا و منابع مولد آن به همراه برنامههایی مانند تهیه و بروز رسانی فهرست منابع انتشار آلودگی هوا، پایش و پیش بینی روزانه کیفیت هوا و اطلاع رسانی به همراه ترویج احداث ساختمان سبز برای کاهش آلایندگی منابع خانگی مانند الزام به رعایت استاندارد ساختمانهای سبز و فرهنگ سازی عمومی مانند تشویق هوشمندانه شهروندان به استفاده از حمل و نقل عمومی و تشویق به استفاده کمتر از خودروهای تک سرنشین و آموزش و اطلاع رسانی اهمیت اثرات آلودگی هوا بر سلامت را از فرآیندهای مهم در برنامه ریزی شهری در ارایه راهبردهای موثر بهبود کیفیت هوا عنوان کرد.