عبداللهی: هیچ نظارتی بر ترویج خودبیگانگی فرهنگی در آموزشگاه‌های زبان وجود ندارد/ صحرائی: رفع انحصار از زبان انگلیسی به توزیع زبان فارسی منجر می‌شود

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، میزگرد نقد و بررسی طرح رفع انحصار از زبان انگلیسی در نظام آموزش همگانی کشور با حضور رضا مراد صحرائی و موسی عبداللهی از اعضای هیئت علمی دانشگاه علامه طباطبائی و از سوی انجمن اسلامی دانشجویان مستقل این دانشگاه برگزار شد.

دکتر رضا مراد صحرائی عضو هیئت علمی زبان‌شناسی دانشگاه علامه طباطبائی در این میزگرد گفت: بنابر فرمایشات رهبر معظم انقلاب، رفع انحصار به معنی حذف زبان انگلیسی نیست.

وی با بیان اینکه بحث استفاده از زبان انگلیسی به امپریالیسم زبانی بر‌می‌گردد، افزود: اتفاقی که در امپریالیسم زبانی افتاده؛ این است که هر کدام از زبان‌های علمی برای جهانی شدن تبدیل به زبان دیگری می‌شوند؛ یعنی محتوا به زبان فارسی، عربی، روسی و ترکی است، اما به زبان انگلیسی بیان می‌شوند.

صحرائی با اشاره به اینکه زبان بیان‌کننده همچون زبان انگلیسی محتوای علمی را به استعمار می‌کشد به گونه‌ای که امروز شاهد استعمار فکری زبان انگلیسی در تمام دنیا هستیم، تصریح کرد: زبان محتوای علمی انگلیسی نیست؛ اما به دلیل استعمار و امپریالیسم زبانی زبان بیان ما انگلیسی شده است.

 

وی با بیان اینکه امپریالیسم یعنی یک نفر به جای همه حرف بزند و در حال حاضر انگلیسی در حوزه علم به جای همه زبان‌ها حرف می‌زند، افزود: زبان عربی و فارسی هم قابلیت محتوای علمی شدند را دارند؛ ولی ما، چون به این زبان‌ها علم تولید نمی‌کنیم، رفته رفته این زبان‌ها ویژگی‌های علمی خود را از دست می‌دهند.

صحرائی در ادامه افزود: اینکه رهبر معظم انقلاب می‌فرمایند: زبان فارسی به گونه‌ای پرورش یابد که ۵۰ سال دیگر کسی بخواهد علم جدید را بداند، مجبور شود زبان فارسی را بلد باشد؛ یعنی علمی که در ایران تولید می‌شود به زبان فارسی تولید شود.

رفع انحصار یک مساله راهبردی است

صحرائی با اشاره به اینکه زبان جزئی از زیست بوده و تفکر را تعیین می‌کند، گفت: جهان را آنگونه که می‌اندیشیم، می‌بینیم؛ لذا اگر به زبان انگلیسی بخوانیم، مبنای تفکر نیز انگلیسی و یا هر زبان دیگری خواهد بود.

وی با بیان اینکه ما ۳۴ کشور را مطالعه کردیم و جز در بعضی از کشور‌های خاص، هیچ کشوری یک زبان درس نمی‌دهد، افزود: بعضی افراد هستند که همه چیز را با عینک سیاست می‌بینند و این در حالی است که رفع انحصار یک مساله سیاسی نیست؛ یک مساله راهبردی است. مسئله آینده این مملکت است، مسئله پروش دادن جوانی است که در آینده بتواند کار‌های بزرگی انجام دهد.

صحرائی با اشاره به اینکه رفع انحصار دارای پنج بعد آموزش، فناوری و پیشرفت، اقتصادی، فرهنگی و حاکمیتی است، تصریح کرد: رفع انحصار زبان انگلیسی باید در نهایت به اصلاح آموزش انگلیسی منتهی شود. ما نباید عمر مردم را تلف کنیم؛ اگر برنامه‌ریزی نکنیم عمر ملت را هدر می‌دهیم؛ رفع انحصار یک نهضت کلی می‌خواهد که باید اصلاح شود.

رفع انحصار به توزیع زبان فارسی منجر می‌شود

وی در ادامه با طرح این سوال که آیا سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی برای آموزش زبان دیگر در مدارس منابعی را در نظر گرفته است؟ افزود: ما معتقدیم که آموزش زبان‌های غیر انگلیسی در مدارس اگر با یک دیپلماسی فعالِ فرهنگی در سطح ملی دنبال شود، زمینه حضور فارسی در کشور‌های دیگر را فراهم می‌کند؛ بنابراین رفع انحصار به توزیع زبان فارسی منتهی می‌شود؛ البته اگر یک موضوع برنامه‌ریزی شده باشد به همین دلیل است که در ایران بنیادی به نام سعدی تاسیس شده است.

قدرت سیاسی در زبان انگلیسی

صحرائی افزود: زبان انگلیسی از حیث ویژگی‌های ارتباطی، بهترین زبان برای ارتباطات جهانی نبود؛ ولی قدرت سیاسی، آن را به زبان بین‌المللی تبدیل کرد.

وی با بیان اینکه اگر رفع انحصار صورت بگیرد و از زبان انگلیسی سراغ زبان‌های ریشه لاتینی، مثل فرانسه و آلمانی برویم با خود ریشه علم نیز آشنا می‌شویم، اظهار داشت: فارسی به خوبی قابلیت انتقال جدیدترین مفاهیم علمی را دارد به شرط آنکه بیش از صدور یک واژه علمی، معادل فارسی آن را درست کنیم، نه بعد از آن که واژه بین مردم رواج می‌یابد.


ارتباط زبان و نیروی نرم

دکتر موسی عبداللهی عضو هیئت علمی زبان روسی دانشگاه علامه طباطبائی نیز در این میزگرد گفت: پدیده نیروی نرم، پدیده‌ی جدیدی نیست و ارتباط نزدیکی هم با زبان دارد. زمانی که انحصار در دست یک زبان باشد، تعداد کسانی که بتوانند به یک زبان دیگر صحبت کنند محدود است؛ در نتیجه دستیابی به اطلاعات در مورد کشور‌های دیگر محدود می‌شود.

 

وی با بیان اینکه اگر ما بتوانیم اطلاعات را دسته اول به مخاطب برسانیم، قطعا آن‌ها را از انحراف و برداشت‌های غلط نسبت به جامعه، کشور و ملت بر‌حذر می‌داریم، تصریح کرد: صحبت رفع انحصار به معنای انگلیسی ستیزی نیست. همه افراد باید زبان بدانند و هر تعداد زبان شما بیشتر باشد با دنیای وسیع‌تری در ارتباط هستید.

 

عبداللهی تصریح کرد: به عنوان کسی که زبان روسی خواندم، می‌دانم که تولید محتوا حتی برای آموزش در دانشگاه هم به اندازه کافی وجود ندارد و این در حالی است که ما باید کتاب‌ها را برای یک جامعه هدف مشخص تنظیم کنیم.

 

وی با اشاره به اینکه ما هنوز در دانشگاه در رشته روسی کتابی که مختص ایرانی زبان‌ها باشد نداریم، اضافه کرد: زبان و فرهنگ کاملا باهم در ارتباط‌اند و شما نمی‌توانید زبانی را آموزش بدهید، اما فرهنگ آن را آموزش ندهید. با این وجود بنده بعد فرهنگی غرب را در آموزش زبان انگلیسی در مدارس بسیار کمرنگ می‌بینم؛ ولی در مقابل در آموزشگاه‌ها هیچ نظارتی وجود ندارد و ممکن است بیشتر با فرایند خود بیگانگی فرهنگی مواجه شویم.

عبداللهی افزود: متاسفانه هیچ برنامه نظام‌مندی برای تدوین کتاب‌های روسی و محتوای درسی که مبتنی بر همزمانِ فرهنگ ایرانی_اسلامی باشد، وجود ندارد.

عبداللهی در ادامه خاطر نشان کرد:به نظرم ما در مرحله اول در کنار رفع انحصار باید به توسعه زبان فارسی بپردازیم. شما نمی‌توانید بگویید من در دانشگاه با انحصار زبان انگلیسی مقابله کنم و این در حالی است که زبان فارسی خودمان را هم فراموش کرده‌ایم.

وی بیان کرد: امروز غرب برای اینکه ارتباط روسیه را با آن کشور‌هایی که حیاط خلوتشان است قطع کند، روی زبان روسی دست گذاشته است. شما اگر ریشه‌های زبانی را بتوانید خشک کنید اگر ارتباطات ما با کشور‌هایی که با آن‌ها میراث مشترک زبان فارسی داریم؛ تحلیل رود. مطمئن باشید که ارتباطات ما با این کشور‌ها کاهش می‌یابد.

به گفته عبداللهی زمانی که زبان از دست برود، ارتباط کم می‌شود و زمانی که ارتباط کم شود، مدیریت افکار عمومی راحت‌تر می‌شود و سپس روابط زیر سوال می‌روند.