یک تحلیلگر مسائل سیاسی و متخصص مطالعات آمریکا گفت: اگر ایران همین روند را آغاز نمیکرد، اینستکس ناقص الخلقه هیچ گاه شکل نمیگرفت و تلفن روحانی از طرف مکرون هیچ گاه زنگ نمیخورد.
میتوان اقدام انگلیس در توقیف نفتکش «Grace–۱» را ادامه نقش پلیس بد لندن در فصل جدید برجام در نظر گرفت و در آستانه گام دوم ایران برای کاهش تعهدات خود اهرمی برای فشار به ایران برای عقبنشینی عنوان کرد.
مسئول مرکز مطالعات انجمن اسلامی دانشجویان مستقل دانشگاه تهران گفت: ساز و کار اینستکس سودی به ما نمیرساند؛ چون هم حجم صادرات ایران را کانالیزه میکند و هم تحریم پذیری ما را افزایش دهد.
عضو کمیسیون حقوقی با بیان اینکه گام دوم جمهوری اسلامی در واکنش به عدم اجرای تعهدات اروپاییها به زودی برداشته خواهد شد گفت: آمریکا و اروپا باید بدانند فقط باید با زبان منطق با ایران حرف بزنند.
احمد جانجان کارشناس سیاسی-اقتصادی در یادداشتی به اینستکس پرداخته و به این سوال پاسخ داده که این ساز و کار واقعا دردی از اقتصاد ایران دوا میکند یا سرابی بیش نیست؟
آیا روحانی حاضر خواهد شد از تجربه برجام عبرت بگیرد و با اتکا به عقبه کارشناسی کشور، دوئل با اروپاییها را ادامه دهد؟ یا مانند برجام ترجیح میدهد به تیم محمّدجواد ظریف اکتفا کند؟
اینستکس قیم خرج کردن طلبهای ایرانی از شرکتهای اروپایی و در واقع به گلوگاه اقتصادی تبدیل میشود و از این طریق میتوانند هر زمان که خواستند، ما را تحت فشار قرار دهند.
پس از حدود پنج ماه از ثبت اینستکس در پاریس، سید عباس عراقچی معاون وزیر امور خارجه کشورمان در پایان نشست کمیسیون مشترک برجام در وین از عملیاتی شدن اینستکس خبر داد و گفت: « اینستکس دیگر عملیاتی شده و اکنون دو یا سه مورد کاری نیز در حال انجام شدن است و ظرف روزهای آتی تبادلات مالی انجام میشود».
وزیر خارجه با بیان اینکه در هیچ کدام از تعهدات ۱۱ گانه اروپا، اینستکس وجود ندارد، گفت: اینستکس اگر عملیاتی بشود، تازه مقدمهای میشود بر ۱۱ تعهد اروپا که باید انجام دهد.
سخنگوی کمیسیون امنیت ملی گفت: اقدام اخیر اروپاییها در اینستکس در راستای اجرای تعهدات اروپاییها در برجام محسوب نمیشود لذا باید جمهوری اسلامی اقدامات بعدی را در راستای دو گام قبلی در دستور کار قرار داده و با سرعت قاطعیت خود را به طرفهای غربی نشان دهد.
قائم مقام پیشین وزارت امور خارجه درباره اینستکس گفت: مجموعه ملاحظات سیاسی و اقتصادی به ما دیکته نمیکند که اینستکس راهحل مشکل و راهحل برونرفت ما از تحریم است.