گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو؛ مسعود عالمی نیسی، رییس موسسه تحقیقات جمعیت کشور، در گفتگو با خبرنگار اجتماعی خبرگزاری دانشجو در مورد وضعیت جمعیتی کشور گفت: الان در یک وضعیت دوگانهای به سر میبریم. از یک طرف نرخ باروری ما زیر نرخ جانشینی است و حدود ۱/۷ است که به ما از آینده سالمند خبر میدهد. از طرف دیگر ۱۱/۶ میلیون مجرد در سن ازدواج داریم. مجموعه این دو عدد در کنار هم آینده خوشایندی را به ما نشان نمیدهد. اما همین ۱۱/۶ میلیون مجرد را باید در کنار تمایل به ازدواج و فرزندآوری بگذاریم.
وی ادامه داد: ما دو فاکتور فرهنگی اجتماعی داریم. یکی اینکه طبق آخرین پیمایش ارزشها و نگرشها ۸۸ درصد جوانان مجرد در سن ازدواج تمایل به ازدواج دارند. همچنین فاکتور دیگر میل به فرزندآوری است. باوجودی¬که نرخ باروری زیر نرخ جانشینی است، اما باید دقت کرد که نرخ باروری مربوط به دختران (ازدواج نکرده) و زنان است و دختران هم در این آمار قرار میگیرند؛ در حالیکه ما از دختران انتظار فرزندآوری نداریم. اما شاخص دیگری وجود دارد به نام نرخ باروری نکاحی که فقط نرخ باروری مربوط به زنان (ازدواج کرده) را محاسبه میکند و این عدد طبق آخرین آمار ۲/۷ است. معنی این گزاره این است که اگر دختران ما ازدواج کنند فرزند میآورند و اگر این ۱۱/۶ میلیون مجرد در سن ازدواج ما ازدواج کنند میتوانند نرخ باروری ما را جا به جا کنند؛ این یک ظرفیت است. در کشورهای دیگر که مشکل سالمندی و کاهش نرخ باروری دارند جامعه تمایل به ازدواج و فرزندآوری ندارد؛ جامعه ما اینگونه نیست. تمایل دارند، اما موانعی باعث شده است که این اتفاقات نیفتد. این وضعیت کلی جمعیت کشور ما هم به جهت ایجابی هم به جهت سلبی است.
عالمی نیسی در مورد عوامل تاثیر گذار در جمعیت کشور گفت: بر اساس تخمین¬های موجود تقریبا ۳/۵ میلیون زوج نابارور داریم. البته اعداد دقیق نیستند؛ ولی حتی اگر خیلی کمتر از این باشد (مثلاً یک میلیون)، باز هم زوجین نابارور و درمان آنها، برای افزایش نرخ باروری، عدد بسیار درشتی است. بعد از آن سقط جنین است که به صورت تقریبی بین ۲۰۰ هزار تا ۳۰۰ هزار سقط در سال تخمین زده میشود که باز هم عدد بزرگی است. اگر معیار میزان گسترش و بعد کمی هر یک از عوامل را مبنا قرار دهیم، به ترتیب اول مسئله ازدواج موثر است، دوم خانواده¬هایی که تشکیل شده است، اما به دلیل موانع یا عدم تمایل، فرزندآوری در آنها کم است، سوم خانواده¬های نابارور، چهارم سقط جنین و در نهایت هم مهاجرت جوانان در سن باروری موثر است.
رییس مؤسسه تحقیقات جمعیت کشور در مورد راه حل مسئله سقط جنین گفت: ما یک سری روشهای مجازات داریم یک سری هم روشهای پیشگیرانه. اصولاً زنی که باردار میشود به صورت طبیعی تمایلی به سقط جنین ندارد. پس باید ببینیم چه اتفاقاتی میافتند که این رفتار از آنها سر میزند؟ یکی از راهکارهایی که در گذشته و در آداب و رسوم جامعه بوده است بحث فرزندخواندگی است. اگر زنی بداند خانوادهای آمادگی دارد که از فرزندی که به دنیا میآورد نگهداری کند احتمال اینکه آن بچه را به دنیا بیاورد و به دیگران بدهد بالاتر میرود. اگر ما بتوانیم این سیستم فرزندخواندگی را احیا کنیم، احتمال آنکه مادران بچه¬های خود را زنده به دنیا بیاورند بالا میرود. هیچ چیز بدی در فرزندخواندگی نیست؛ فرهنگ فرزندخواندگی هم دلیل نمیشود که حتما یک فرد غریبه بچه را نگه دارد و ممکن است که یکی از اقوام آن را نگه دارد. این خودش یکی از عاملهای پیشگیری از سقط جنین است. کلا به روشهای پیشگیرانه عمل کنیم بیشتر جواب میگیریم.
وی در مورد عملکرد ستاد ملی جمعیت گفت: این ستاد یک تشکیلات جدیدی است و طبیعتاً در ابتدای درگیر چالشهای راه اندازی تشکیلات است؛ مسائلی مثل ساختمان و ... که یک مقدار زمان میبرد. از اردیبهشت ماه که دبیر محترم ستاد منصوب شدند، نسبتاً عملکرد خوبی داشته است؛ دو جلسه با حضور رئیس جمهور تشکیل شده است و الان هم جلسه سوم در شرف برگزاری است؛ اما یک مقدار دستگاهها باید بیشتر همراهی کنند و به ستاد کمک کنند تا روی ریل قرار بگیرد. با این تفاسیر عملکرد شورا را حدود سه ماه دیگر باید بررسی کرد.