جزینی: طرح طلیعه حکمت بر شبهات دانشجویی تمرکز بیشتری می‌کند / انگیزه ایجاد طرح خلائی بود که درباره آثار شهید مطهری احساس می‌شد

گروه دين و انديشه «خبرگزاري دانشجو»؛ مهدی جزینی، مسئول معاونت تربیت و آموزش سازمان بسیج دانشجویی، در گفت‌وگو با این خبرگزاری به بررسی طرح مطالعاتی شهید مطهری و ساختار اجرایی آن در سازمان بسيج دانشجويي پرداخت.

«خبرگزاری دانشجو»- چه چیز باعث شد که شما طرح مطالعاتی آثار شهید مطهری را وارد بحث آموزش حلقه‌های صالحین یا نیروهای بسیج نمایید؟

جزینی: طرح صالحین از یک طرف می‌خواهد همه بچه‌های بسیج را پوشش دهد و از طرف دیگر هدف مهم آن، کادرسازی است. طرح صالحین برای رسیدن به هدف خود، از شیوه مربی محوری استفاده می‌کند.

در این طرح یک فرد توانمند محوریت کار را بر عهده می‌گیرد و مسائل آموزشی را به بقیه منتقل می‌کند. این مسئله بسیار شبیه کار قبلی است که بسیج دانشجویی می‌خواست در مورد گسترش افکار شهید مطهری انجام دهد.

کارهایی که تا به حال روی آثار شهید مطهری انجام شده، صوری و نمادین است

امسال، سال سومی است که روی مباحث شهید مطهری کار می‌کنیم. کارهایی که عمدتا روی آثار شهید مطهری انجام می‌شود، بیشتر صوری و نمادین است، مثل برگزاری همایش‌ها یا مسابقه کتابخوانی، البته این کارها مخاطبین خاص خود را دارد و تاثیر گذار است، اما اثر کمی دارد.

ما در این طرح مطالعاتی بچه‌هایی را که به آثار شهید مطهری علاقه‌مند هستند جمع می‌کنیم و در یک دوره فشرده، 20 کتاب شهید مطهری را برای آنها تدریس می‌کنیم.

شیوه‌ای که ما از آن استفاده می‌کنیم، هشت سال است در دانشگاه امام صادق(ع) تدریس می‌شود و روش خوبی برای ارائه افکار شهید مطهری است تا بچه‌ها بتوانند چیزهایی را که می‌آموزند منتقل کنند.

 

بچه‌هایی که در این دوره‌ها توانمند می‌شوند، می‌توانند در طرح صالحین افکار شهید مطهری را منتقل کنند. حلقه‌های صالحین، صرفا حلقه‌ مطالعاتی نیست، بلكه روی ابعاد چهارگانه‌ی‌ معرفت، بصیرت، تربیت و مهارت که برای رشد و ارتقای یک نیروی انقلابی لازم است كار مي‌كند و قرار است این چهار بعد را پرورش دهد.

یکی از ابزارهای لازم برای رشد، مطالعه است و چه سیر مطالعاتی‌ای بهتر از سیر مطالعاتی شهید مطهری که مبنای فکری نظام هم از روی افکار ايشان گرفته شده است؟

«خبرگزاری دانشجو»ـ درباره کار اجرایی طرح بیشتر توضیح دهید. از چه جنبه‌هایی به طرح مطالعاتی شهید مطهری پرداخته شده است؟ آیا اکنون طرح حکمت یا شیوه‌های دیگری وارد برنامه‌های شما شده است؟

جزینی: ما از سال گذشته كاري را در طرح حكمت کلید زدیم برای این که الگوسازی کنیم تا بچه‌ها بعد از دوره آموزشی بتوانند همین الگو را در کشور پیاده کنند.

سرگروه‌ها عامدانه شبهاتی را مطرح می‌کنند

ما در اين كار بچه‌ها را به‌صورت گروه‌های 10 نفره تقسیم کردیم. بسیاری از کارهايی كه در اردو انجام مي‌شد گروهی بود؛ برای اینکه هم تمرین کار گروهی شده باشد، هم با یکدیگر مباحثه داشته باشند؛ در ضمن شبهاتی به صورت عامدانه توسط سرگروه‌ها برای آنها مطرح می‌شد و آنها باید به این شبهات پاسخ می‌دادند. این برنامه‌ها بچه‌ها را تحریک کرد تا بتوانند کار گروهی را تمرین کنند و بعد در شهر و دانشگاه خودشان کار را پیاده کنند.

بچه‌ها 4 کلاس دو ساعته را به شکل آموزشی یاد می‌گرفتند. 2 ساعت مباحثه داشتند و برنامه دیگر آنها طبق همین کار گروهی برنامه‌ریزی شده بود، یعنی تغذیه آنها هم گروهی بود، حتی در بحث خوابگاه هم برنامه‌ها طوری طراحی شده بود که تمام کارها گروهی باشد و به این صورت مهارت‌های گروه‌داری به آنها تدریس شد.

 

در سال جاری که سومین سال اجرای طرح حکمت است، برنامه‌های متنوعی داریم و اصلاحاتی انجام داده‌ایم که برنامه‌ها از سال گذشته هم بهتر شود.

یعنی یک آسیب‌شناسی داشتیم و کسانی را که توانسته بودند توانمندی بیشتری نشان داده و گروه‌های بیشتری را تحت پوشش قرار دهند آنالیز کردیم.

 

 

ما برنامه ویژه‌ای برای امسال داریم. یکی از ویژگی‌های برنامه امسال این است که بچه‌ها را به شکل موضوعی آماده کنیم؛ چون بچه‌ها می‌گویند مربی آثار شهید مطهری شاید به خودی خود کششی ایجاد نکند که دیگران از او استفاده کنند. از نظر روانی شاید نیاز باشد یک اسمی که شبهات زیادی را می‌توانیم در اطراف او متصور باشیم، به فرد نسبت دهیم که باعث شود دیگران بهتر بتوانند از این افراد استفاده کنند.

امسال در 5 حوزه خاص که شبهات بیشتر بچه‌هاي دانشگاهی در این حوزه‌هاست، کار می‌کنیم. بچه‌ها را به این شکل ویژه‌تر تحریک می‌کنیم، آموزش می‌دهیم، شبهاتی که مناسب و حول این موضوعات است را به آنها ارائه می‌کنیم که بتوانند خود را طوری نشان دهند که استفاده بهتری از آنها شود.

«خبرگزاری دانشجو»ـ پس شما صرفا در 5 حوزه وارد می‌شوید و این طرح صرفا طرح مطالعاتی آثار شهید مطهری نیست؟

جزینی: طرح مطالعاتی انجام می‌شود و در آن بچه‌ها 20 کتاب را مطالعه و نظام فکری پیدا می‌کنند، چون آثار شهید مطهری نظام فکری می‌دهد.

«خبرگزاي دانشجو»ـ فرض کنید 20 کتاب مطالعه می‌شود بعد این مربیان به شهرها و دانشگاه‌های خود می‌روند، پس از تشکیل گروه‌ها، نوع ارتباط آنها با شما چگونه است؟ شما برای آینده این مربیان چه برنامه‌ریزی‌ای دارید؟

با تمام افراد طرح در استان‌ها در ارتباط هستیم

جزینی: ما اطلاعات بچه‌ها را داریم و با آنها در ارتباط هستیم. هر یک از سرگروه‌های این گروه‌های 10 نفره، محوری در استان دارند و ما با افرادی که در استان محوریت دارند ارتباط پیدا می‌کنیم و سرگروه‌ها هم با این افراد ارتباط دارند. در واقع ارتباط ما با این افراد حالت درختی پیدا می‌کند.

ادامه طرح با ریزش قابل توجهی همراه است

ما از کسانی که گروه تشکیل می‌دهند حمايت كرده و کتب شهید مطهری را با تخفیف به این افراد ارائه می‌کنیم و به شهرشان می‌فرستیم، البته کتاب هم می‌فرستیم، چون ممکن است آثار شهید مطهری خسته کننده بوده و به گونه‌ای نباشد که همه بتوانند از اول تا آخر همراهی کنند. در ابتدا شاید متقاضیان زیادی وجود داشته باشد ولی در ادامه ریزش مشخصی در این حلقه‌ها مشاهده می‌شود.

درخواست کتاب؛ یکی از روش‌های نظارت بر حلقه‌های مطالعاتی

 

ما کتاب اول را می‌فرستیم، وقتي مطالعه می‌کنند درخواست کتاب دوم را دارند و ما کتاب دوم را می‌فرستیم. این مساله به ما امکان می‌دهد وضعیت حلقه را رصد کنیم، پس یکی از روش‌های نظارت ما همین کتب شهید مطهری است که بچه‌ها استفاده می‌کنند و درخواست زیادی هم براي ارسال اين كتاب‌ها دريافت كرده‌ايم.

برگزاری نشست فصلی فراگیران طلیعه حکمت؛ برای ارتباط مستمر کسانی که طرح را گذرانده‌اند

کار دیگر ما فرستادن اساتیدی است که در این حوزه کار می‌کنند. بچه‌‌هایی که دوره‌های مطالعاتی را گذرانده‌اند، در هر فصل در استان خود نشستي با عنوان «نشست فصلی فراگیران طلیعه حکمت» برگزار می‌کنند.

در این نشست فصلی، بچه‌ها علاوه بر اين كه يكديگر را مي‌بينند تجربه‌هاي خود را نيز به يكديگر انتقال مي‌دهند، بچه‌هاي موفق رمز موفقيت خود را مي‌گويند و آنهايي كه ضعف داشتند سعي مي‌كنند مشكلاتشان را حل كنند و اساتيد آنجا اطلاعات آنها را به روز مي‌كنند.

 

يكي از كارهاي ما در طرح طليعه حكمت اين بود كه بعد از دوره امتحان نگرفتيم و امتحان را در اين نشست‌هاي فصلي تقسيم كرديم. يعني هر سه ماه يكبار، هفت يا هشت كتابي را كه مطالعه كرده‌اند، مجدداً مطالعه كرده و امتحان مي‌دهند. اين مساله باعث مي‌شود كه اطلاعاتشان به روز بماند.

ما سي‌دي صوتي كلاس‌ها و روش بحث و اينكه از كجا بايد شروع كنند را به بچه‌ها ارائه كرده بوديم. اينها در حقيقت مشاوره‌هايي بود كه ما در حين دوره و هم بعد دوره با كمك رابطين كه در هر استان حضور دارند و تيم آموزشي كه در اينجا مستقر هستند به بچه‌ها داديم.

برگزاری اولین دوره تکمیلی طرح طلیعه حکمت در امسال

 

امسال براي اولين بار دوره تكميلي طرح طلیعه حكمت را برگزار كرديم، البته با توجه به محدوديت ظرفیت، تعداد خیلی كمي را پوشش می‌دهیم. ما در دو سال گذشته نزدیک به 1800 نفر را آموزش داده بودیم که امسال از بين آنها تقریباً 180 نفر را برای طرح تکمیلی انتخاب می‌کنیم.

در واقع، كساني را كه توانسته‌اند كارهاي موثرتري انجام بدهند مي‌آوريم و در سطح بالاتری آموزش می‌دهیم، براي آنها برنامه ويژه‌اي را تدارك ديده‌ايم که خود آنها در استان‌ها بازوی ما می‌شوند و درخصوص فراگيران امسال به ما كمك مي‌كنند.

«خبرگزاري دانشجو»ـ آیا شما به فکر اجراي طرح تكميلي هم هستید و با كساني كه در طرح شركت مي‌كنند ارتباط داريد؟

جزيني: امسال اولین سال اجرای طرح تکمیلی است و بناي ما بر این است که اين افراد را به عنوان بدنه فكري خود در استان‌ها تربیت و با آنها كار كنیم، البته ممكن است ضعف‌هايی هم داشته باشيم، به هرحال تعداد بالای بچه‌ها و پراكندگي آنها در سطح کشور مشکلاتی ايجاد مي‌كند و ما نيز از نظر ستادي يك مقدار ضعيف هستيم، اما سازوكارهايي پيش‌بيني كرده‌ايم كه بتوانيم اين روند را اصلاح كنيم.

«خبرگزاري دانشجو»ـ به غیر از حمايت‌هايي كه در ارسال کتاب دارید، آيا در عرصه‌هاي ديگر هم از گروه‌ها حمايت مالي صورت مي‌گیرد؟

 

جزيني: ما بعضاً هزينه سخنران و اعزام او را به عهده مي‌گيريم، ولي مدلي كه روي آن تاكيد داريم اين است كه بچه‌ها اين كار را مستقل انجام ‌دهند، چون اگر وابستگی نهادی پیدا شود اين حركت لطمه مي‌خورد. به هر حال، بودجه نهادها و ارگان‌ها یک وقت ممکن است خوب باشد و یک وقت ممکن است ضعف داشته باشد.

ما در حقیقت بچه‌ها را آماده می‌کنیم که هر کدام مستقل کار کنند. با توجه به آن انگیزه‌ای که پیدا کرده‌اند خودشان کار را انجام بدهند. بضاعت ما زياد نيست كه بتوانیم حمايت كامل را از اینها داشته باشيم.

«خبرگزاری دانشجو»ـ اين افراد غالباً بعد از اینکه در این طرح مربي مي‌شوند، وارد چه عرصه‌اي مي‌شوند؟ بیشتر داخل دانشگاه‌ها فعالیت می‌کنند یا در ارگان‌های دیگر مثل بسيج؟

حلقه‌های صالحین در برخی شهرها بهتر از دانشگاه شکل گرفته

 

جزینی: تمایل ما این است که این کار بیشتر در دانشگاه‌ها شكل بگيرد ولی ناخوآگاه چون این بچه‌ها دانشجوياني هستند كه نگاه ديني مذهبي دارند در مساجد و جاهای مختلف، بعضاً ورود پيدا مي‌كنند که اتفاقاً ورود هم کم نیست، شاید بيشتر از خود دانشگاه هم باشد؛ چون خیلی وقت‌ها اقبال سن‌هاي پايين‌تر، مثل بچه‌های دبیرستانی شاید بيشتر باشد و آن بحث راه افتادن حلقه‌های صالحين در برخی از شهرها، بهتر از دانشگاه‌ها شكل گرفته باشد.

چون ما سال اولی هست که ورود به بحث طرح صالحین را داریم، جايي كه قویتر و زودتر شروع كردند، بیشتر خواهان این بچه‌ها هستند و اينها هم رفتند؛ یعنی ما خیلی از این بچه‌ها را می‌بینیم که علاوه بر دانشگاه، در مساجد و مدارس هم تدریس دارند.

بعضی از بچه‌ها در دانشگاه یا در محل خودشان تعداد زيادي را پوشش مي‌دهند، مثلاً در دانشگاه علوم پزشکی شهيد بهشتي، الان چند تا گروه شده‌اند. گروه‌های تعداد بالا یعنی در حد چند صدنفر. یا مثلاً در دانشگاه الزهرا(ع)، بچه‌ها به شكل تيم‌هاي مختلف شدند و هسته‌های مختلف در سطح دانشگاه دارند. خیلی از بچه‌های دیگر هستند که مثلاً با وزارت كشور، استانداري يا استان خودشان هماهنگ کردند و یک سری كلاس‌ها را براي عموم مردم دارند اجرا مي‌كنند.

«خبرگزاری دانشجو»ـ با توجه به امکاناتی که مجموعه شما دارند و با توجه به پتانسيلي كه در دانشگاه برای این مسئله وجود دارد، نظرتان راجع به عملکرد خودتان چیست؟

جزینی: من با توجه به مسئوليتم، برای نظارت به برنامه‌‎های تربیتی و آموزشی و یا به عنوان ناظري كه کل فعالیت‌های فرهنگی دانشگاه را رصد می‌کند به بسیاری از استان‌ها رفته‌ام؛ چون روی این موضوع حساسیت داشتم، چه خودم و چه همکاران دیگری که به عنوان ناظر همراه هم بودیم یا بعداً که همکاران رفتند، یکی از سئوالات من هم همین بوده است که می‌خواستم تاثير اين برنامه را که البته یکی از برنامه‌های ما هست ببینم. می‌توانم بگویم تاثير خيلي زيادی داشته و خواهان خیلی زيادي دارد.

 

ما یک برنامه تبلیغی خیلی ضعیفی برای طلیعه حکمت امسال داشتیم در حد فقط يك بروشور که براي پيش ثبت نام توزیع کردیم و کار دیگری انجام ندادیم، ولی با این وجود تا امروز حدود 4000 نفر توی این پیش ثبت نام شرکت کردند. ظرفیت ما حداکثر 1500 نفر است. ولی بدون تبلیغات زیاد الان 4000 نفر خواهان این طرح هستند. یا اینکه خیلی از بچه‌ها که شرايط تحصيلي‌شان براي ما اولويت نيست كه برای اینها آموزش بگذاريم يا مثلاً ترم‌های آخر هستند و جزء اولویت ما نیست.

 

اینها آنقدر تماس مي‌گيرند و برای ثبت نام سماجت به خرج می‌دهند که ما را حريص كرده شرايط سخت‌تري بگذاريم تا بخواهیم این‌ها را بپذیریم. از جمله اینکه بعضی از این بچه‌ها تقاضا داشتند یک قسمت از هزینه دوره را که هزینه بالایی هم می‌شود پرداخت کنند. سال گذشته یک سری افراد هزینه را پرداخت کردند و آمدند. امسال پيش بیني مي‌كنيم که همین اتفاق می‌افتد. یعنی آنقدر طالب هستند كه حاضرند هزينه دوره را بپردازند و بیایند استفاده بکنند، با توجه به آن تاثيري كه در محیط دوستان و شهر و دانشگاهشان ديده‌اند.

«خبرگزاری دانشجو»ـ انگیزه و علت اصلی‌تان برای اینکه سراغ طرح مطالعاتي آثار شهيد مطهري براي پرورش نیروهای انقلابی رفتید، چه بود؟

چند سالي است که در مجموعه بسیج دانشجویی، از آثار استاد بزرگوار علامه مصباح در قالب طرح ولایت دارد استفاده می‌شود. طرح قشنگ و جا افتاده‌ای هست که در حوزه تربیت نیرو و مدیران آینده نظام کار می‌کند. با توجه به آن نظام فکری که آثار شهید مطهری می‌دهد، یک خلائی دیده می‌شود، البته ما دنبال اين بوديم؛ چون آثار شهید مطهری قبلاً در جاهاي مختلف استفاده می‌شد، ولي خيلي نادر بود. ما دنبال این بودیم که چگونه می‌توانیم این را گسترش بدهیم.

 

با تيم آموزشي دانشگاه امام صادق كه آشنا شديم دیدیم که روش آموزشی که آنجا دارد پیاده می‌شود یک روش خیلی خوب و تاثيرگذار است که خسته كننده نيست و قابل انتشار و قابل انتقال به دیگران است.

با ملاحظه این ویژگی، یک کار دو ساله انجام دادیم، البته خیلی کوچک و در مجموعه سازمان به این صورت که کلاس‌های را برای بچه‌های تهران به شکل ترمیک در قالب طرح تمهید اجرا کردیم و دیدیم که اين كار جواب مي‌دهد و بچه‌ها استقبال کردند. این شد که جرقه اين كار براي اجرا در کل كشور زده شد و به شكل دوره‌اي برنامه ريزي شد و الحمدالله دارد اجرا مي‌شود.

 

ادامه دارد ...