محبوب‌ترین خصلت نزد پروردگار چیست؟/ تفقد و عنایت به شیعیان ولو گناهکار باشند

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، زینب صارم؛ ائمه (ع) در مواضع اخلاقی، اجتماعی، عبادی بر برخی مسائل خاص تاکید بیشتری داشتند و سعی می‌کردند شیعیان و محبین خود را متوجه اهمیت و جایگاه ویژه برخی امور عبادی و سیاسی و اخلاقی - اجتماعی بکنند.

به عنوان نمونه درباره مسائل عبادی، اهل بیت توجه ویژه‌ای به مسئله نمازهای واجب داشتند تا آن‌جا که در احادیث خود تصریح می‌کردند که هرکس نماز خود را سبک بشمرد به شفاعت ما نمی‌رسد و یا از نشانه‌های شیعیان نمازهای پنجاه و یک رکعتی را بر می‌شماردند.

علت تأکید امام عسکری بر روابط درونی شیعیان

در میان اهل بیت؛ امام حسن عسکری (ع) توجهی خاص و ویژه به روابط درونی میان شیعیان داشتند؛ بدان معنا که از سیره و احادیث آن بزرگوار استفاده می‌شود که به شیعیان خود به شدت سفارش می‌کردند که با برداران دینی خود مهربان باشند و با نیکی برخورد کنند.

شاید علت این تاکید امام حسن عسکری (ع) بر مسائل درونی شیعیان و اصرار بر تحکیم روابط فی ما بین آنها از این نشأت گرفته باشد که بعد از شهادت امام حسن عسکری (ع) شیعیان وارد دوران جدیدی خواهند شد که لازم است در آن وحدت و انسجام خود را بیشتر حفظ کنند. در حقیقت شیعیان به مثابه یک خانواده بزرگ می‌مانند که نباید اجازه دهند که فردی از آن‌ها از دین دور بیفتد و یا از جهات مالی در مضیقه باشد.

در تفسیر امام حسن عسکرى‏ (ع) آمده است: «آیا مى‏دانى خداوند به موسى چه فرمود؟ خداوند به موسى فرمود: اى موسى، آیا مى‏دانى من چقدر به تو ترحم نموده‏ام؟ موسى گفت: تو از مادرم به من مهربان‏ترى. خداوند فرمود: موسى، مادرت در اثر فضل من بر تو ترحم مى‏کرد. من بودم که او را بر تو مهربان ساختم و قلب او را پاک نمودم، تا او تو را پاک تربیت کند. اگر من این کارها را با وى نمى‏کردم او با زنان دیگر فرق نداشت. بعد هم خداوند فرمود: اى موسى، مى‏دانى اگر بنده‏اى از بندگان من گناهش چنان بزرگ باشد که به آسمانها برسد، اگر به سوى من بیاید او را مى‏بخشم و این کار برایم مهم نیست.

محبوب‌ترین خصلت نزد پروردگار چیست؟

موسى عرض کرد: خداوندا، چگونه او را مى‏بخشى؟ خداوند فرمود:

به واسطه یک خصلت خوبى که در بنده من باشد. محبوب‌ترین خصلت در نزد من این است که به فقراى مؤمنان محبت کند و با آنها همکارى نماید و خود را با آنها یکسان بداند و به آنها کبر نفروشد. وقتى که این کارها را کرد من همه آن‏ گناهانش را مى‏بخشم. اى موسى بدان که فخر، رداى من و کبریایى، پیراهن من است. هر کس در این دو چیز با من به منازعه برخیزد، من با آتش جهنم او را عذاب مى‏دهم.

اى موسى، یکى از بزرگى جلالت من این است که اگر بنده‏اى که من به وى مال دنیا داده‏ام، بنده مؤمن و فقیر مرا که از مال دنیا دست کوتاه است، اکرام و احسان کند. من آن بنده ثروتمند را دوست مى‏دارم، ولى اگر آن بنده ثروتمند به آن بنده فقیر تکبر نماید، او به جلال من توهین کرده است.»

امام حسن عسکری (ع) در دوران امامت خود تاکید بسیاری بر یاری کردن شیعیان بر مسائل و مشکلات یکدیگر را داشتند تا آن جا که برخی از شیعیان و محبین را که از این امر کوتاهی کرده بودند به حضور نمی‌پذیرفتند و وقتی آنان علت امر را جویا می‌شدند؛ امام حسن عسکری بی‌توجهی آنان را به ضعفا و سادات شیعه بیان می‌فرمودند.

با توجه به این که شیعیان در زمان غیبت و دوران سختی قرار دارند و حملات دشمن به عقاید آنان بسیار شدید است از سفارشات امام حسن عسکری (ع) این گونه می‌توان متوجه شد که شیعیان باید به شدت با هم متحد باشند و از یاری کردن هم در امور اقتصادی و معیشتی و دعوت به دین غافل نباشند.

تفقد و عنایت به شیعیان ولو گناه‌کار باشند

نکته قابل تامل آن است که این رفتار شیعیان نه تنها باید در برابر شیعیان و محبین صورت بگیرد بلکه شیعیانی که اقدام به گناه نیز می‌کنند باید مورد تفقد و عنایت دیگر شیعیان نیز قرار بگیرند.

در جلد پنجاه بحارالانوار علامه مجلسی آمده است که یکی از شیعیان که سادات نیز بوده است‏ در قم‏ زندگى می‌کرد و آشکارا به شرب‏ خمر مى‏پرداخت‏ یک‏ روز براى‏ احتیاجى‏ که‏ داشت‏ به در خانه‏ احمد بن‏ اسحق‏ اشعرى،‏ وکیل امام حسن عسکری (ع) رفت‏ که‏ وکیل‏ اوقاف‏ در قم‏ بود ولى‏ احمد بن‏ اسحاق‏ به او اجازه‏ ورود نداد به ناچار با اندوه‏ و ناراحتى‏ به خانه‏ خود برگشت‏.

احمد بن اسحاق آن سال عازم حج شد همین که رسید به سامرا اجازه ورود خواست تا خدمت امام حسن عسکرى (ع) برسد اما امام (ع) به او اجازه ورود نداد و گریه‏ها کرد و بسیار زارى و تضرع نمود تا بالاخره اجازه یافت وقتى وارد شد عرض کرد یا ابن رسول اللَّه چرا به من اجازه نفرمودید خدمتتان برسم من که از شیعیان و ارادتمندان شما هستم.

فرمود: چون پسر عموى مرا از در خانه‏ات راندى. احمد گریه‏اش گرفت و قسم‏ یاد کرد که اجازه ندادن من بواسطه آن بود که شاید او از شرابخوارى توبه کند فرمود راست می‌گوئى ولى چاره‏اى نیست باید آنها را گرامى بدارید و احترام کنید در هر حال مبادا ایشان را تحقیر کنید و اهانت نمائید چون انتساب به ما خانواده دارند که در این صورت زیانکار خواهید بود.

وقتى احمد به قم برگشت بزرگان به دیدن او آمدند حسین نیز از کسانى بود که به دیدن احمد شتافت اما همین که احمد او را دید از جاى جست و به استقبالش شتافت و اکرامش نمود و در صدر مجلس او را نشانید؛ حسین دیدن این همه احترام برایش بى‏سابقه بود و بعید شمرد پرسید چه شده که این قدر به من احترام می‌کنى احمد جریان خود را با امام عسکرى (ع) توضیح داد.

همین که حسین شنید از کار زشت خود پشیمان شد و توبه کرد به خانه برگشت تمام شراب‏هائى که داشت به زمین ریخت و اسباب و وسائل شراب را شکست و از پرهیزکاران و صالحین و اشخاص با ورع گردید پیوسته ملازم مسجد بود و اعتکاف مى‏کرد و شب زنده‏دار بود تا مرگ گریبانش را گرفت و نزدیک قبر حضرت معصومه دفن شد.

در زمان غیبت لزوم توجه و تفقد بیشتر به شیعیانی که در سختی قرار گرفته‌اند دو چندان بیشتر می‌شود؛ چراکه خطرات بزرگ‌تری شیعیان و جامعه تشیع را تهدید می‌کند.