به مناسبت سالروز ولادت امام حسن عسکری (ع)
گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ به مناسبت ولادت امام حسن عسکری(ع) مناسب دیدیم به بیان حدیثی از این امام که سال گذشته توسط استاد برجسته اخلاق، حاج آقا مجتبی تهرانی تبیین شده بود، بپردازیم؛ حدیثی که به معرفی باورع ترین، عابدترین، زاهدترین و با کوشش‌ترین مردم می‌پردازد.
روی عن حسن بن علی العسکری علیه السلام قال: «اَوْرَعُ النَّاسِ مَنْ وَقَفَ عِنْدَ الشُّبْهَةِ، اَعْبَدُ النَّاسِ مَنْ اَقَامَ عَلَى الْفَرَائِضِ، اَزْهَدُ النَّاسِ مَنْ تَرَکَ الْحَرَامَ، اَشَدُّ النَّاسِ اجْتِهَاداً مَنْ تَرَکَ الذُّنُوبَ».
روایت از امام حسن عسکری صلوات الله علیه منقول است که حضرت فرمودند: باورع‌ترین مردم کسی است که وقتی به یک عمل و کاری رسید که نمی‌داند حرام است یا حلال، آن کار را انجام ندهد. «اورع الناس من وقف عند الشبهة». وقتی به یک عملی می‌رسی که شبهه‌ناک است، یعنی نمی‌دانی این کار باطل است یا صحیح، حرام است یا حلال، اینجا توقف کن! آن کار را انجام نده! باورع‌ترین مردم این شخص است.
عابدترین مردم کسی است که...
«اعبد الناس من اقام علی الفرائض»؛ عابدترین مردم کسی است که واجباتش را انجام بدهد. واجباتش را اقامه کند. این عابدترین مردم است. خوب توجّه کنید! اصلاً در آن نه مستحباتی دارد و نه چیز دیگری غیر از واجبات؛ هیچ چیز نیست. کسی که فقط واجباتش را انجام دهد، از عابدترین مردم است.
حالا بعضی خیال می‌کنند عابدترین مردم کسی است که شب تا به صبح بایستد و نماز بخواند. یا روزه مستحبی بگیرد. نخیر . کسی که مقید باشد واجباتش را انجام دهد، این عابدترین مردم است.
زاهدترین مردم چه کسی است؟
ازهد الناس من ترک الحرام. زاهدترین مردم کسی است که مرتکب حرام نشود. به این معنا که حرام را ترک کند. در باب زهد چون غالباً جنبه‌های مالی پیش می‌آید، فقط همین امور به ذهن آدم می‌آید. یعنی معمولاً ما از زهد این را میفهمیم که انسان مقید باشد مال حرام را ترک کند. ما این فرد را زاهدترین مردم میدانیم، امّا حضرت میفرماید: زاهدترین مردم از حرام خودداری میکند چه مال باشد و چه غیر مال؛ یعنی مرتکب حرام نمیشود.
حضرت نفرمود که زاهدترین مردم آن کسی است که مثلاً نان خشک بخورد! اصلاً و ابداً یا مثلاً کسی است که زیرش فرش نیاندازد و روی مقوا بخوابد! زیر سرش بالش و متکا نگذارد و مثلاً آجر بگذارد! مرحوم پدرم می‌فرمود: هیچ وقت از این ادا و اطوارها در نیاورید! این عین تعبیر پدرم بود که گفتم. ایشان می‌فرمود: از این ادا اطوارها در نیاور! اینها کار شیطانی است. اینها کار الهی نیست. در این کارها خدا نیست. این حرف ایشان است. ازهد الناس من ترک الحرام. کسی که کار حرام انجام ندهد، زاهدترین مردم است.
«اشد الناس اجتهادا من ترک الذنوب»؛ ما در باب به اصطلاح طاعات و عبادات و امثال اینها میبینیم که این تعبیرات را می‌کنند که انسان باید کوشش کند و اجتهاد در اطاعت و عبادت داشته باشد. تعبیر «کوشش» و «اجتهاد» در باب طاعات و عبادات مطرح می‌شود. در روایات ما هم همینطور است.
سختکوشترین مردم نسبت به اطاعات و عبادات الهی کیست؟
حضرت عسکری در اینجا میفرمایند: می‌دانید سختکوشترین مردم از نظر کوشش کردن نسبت به اطاعات الهی و عبادات الهی، کیست؟ آن کسی است که مقید باشد، گناه نکند. گناه نکن! نه اینکه اشد الناس اجتهادا کسی است که روزها روزه باشد و شب‌ها هم تا به صبح بیدار باشد. کسی که این کارها را شروع کند خیلی سختکوش نیست. اینکه مقید باشی که گناه نکنی خیلی سخت است. اگر اینگونه باشی، تو را جزء افرادی می‌نویسند که کوشش زیاد برای اطاعت و عبادت خدا کردهای.
اشد الناس اجتهادا من ترک الذنوب؛ یعنی گناه را ترک کن، تمام مستحبات پیشکش! با مستحبّات کاری نداشته باش! مکروهات خیلی مهم نیست. اصلاً این حرف‌ها تا زمانی که تو آلوده به گناه هستی، مطرح نیست.
باورع ترین، عابدترین، زاهدترین و با کوشش‌ترین مردم در راه اطاعت الهی
به تعبیر دیگر، میدانی از اوّل تا آخر روایت چه در می‌آید؟ اینکه کسی که مقید باشد به واجباتش عمل کرده و محرمات را ترک کند، باورع ترین، عابدترین، زاهدترین و با کوشش‌ترین مردم در راه اطاعت الهی است.
بحارالانوار، ج75، ص373 – تحف العقول، ص489
یکشنبه نهم بهمن 1390 مطابق با پنجم ربیع الاول
ارسال نظرات