گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، حسن رحیمپور ازغدی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، در جمع زنانی که در زمان شاه و قبل از انقلاب در زندان بازداشت بودند و احیانا مورد شکنجه قرار گرفتند و فرزندان ایشان با تأکید بر اینکه دختران باید در جریان فداکاری مادران خود قرار گیرند به بررسی مبارزه زنان و زنان مبارز در طول تاریخ اسلام و ایران پرداخت.
لازم به ذکر است این سخنرانی روز جمعه، 4 اسفند ماه از شبکه یک سیما پخش شد که در دو شماره ارائه می گردد.
بعد زنانگی زن مبارز مورد بحث است!
دونکته، یکی در باب انقلاب و حضور زن مسلمان در خط مقدم مبارزه سیاسی و جهادی و نکته دیگر در باب زنانگی زن مبارز و وضعیت زن در ریشههای تاریخی مبارزه زنانه، در فرهنگ اسلام و ایران، و همچنین وضعیت کنونی زن در جهان امروز را قابل عرض میدانم؛ چراکه زن مسلمان ایرانی در عصرجدید، چه در مبارزات قبل از انقلاب و چه در حین انقلاب 57 و بعد از آن در جریان جنگ و ... حضوری بی بدیل در سطح جهان امروز و زن امروز نشان داده است.
امروز بعد از چندین دهه زن مسلمان ایرانی الگویی را ایجاد کرده است و در شکستن انحصار دوگانه و بن بست و دوراهی، که زن اجتماعی باید از عفت، حیا، خانواده، اخلاق و ... صرف نظر کند و یا برای حفظ عفت زنانگی و کرامت و حرمت خود باید از عرصه عمومی کاملا منزوی شود، نقش بسزایی داشته است.
اسلام با شهادت یک مرد و یک زن شروع شد
خداوند جواب کسانی را که به زن ایرانی انتقاد میکنند که چرا وارد عرصه اجتماعی شده است در آیه 71 سوره توبه چنین داده است: خداوند به زنان و مردان مومن ولایت –حق وتکلیف- داده است که منکر و معروف را ارزش گذاری کنند و در تمام عرصههای جامعه از ارزشها دفاع کنند و با قلم و بیان و تظاهرات و مجاهدت به ضد ارزشها هجوم ببرند، حتی اگر به قیمت زندان رفتن و شکنجه و شهادت باشد.
درتمام عرصههای مبارزه - مهاجرت، بیعتها، غدیر و ... - زنان با رعایت شریعت، اخلاق، کرامت و... در کنار مردان بودند. همچنین نمونههای زیادی از زنانی که در مکتب پیامبر(ص) و امیرالمومنین(ع) و حضرت فاطمه(س) و... تربیت شدهاند، وجود دارد. اسلام با شهادت یک مرد و یک زن شروع شد.
پیامبر(ص) خطاب به زن مبارز: با برکت خدا حرکت کن!
در فرمایش پیامبر که هرکس اهتمام به امور مسلمین نکند مسلمان نیست، «امور مسلمین» تمام امور اعم از سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و ... را در برمیگیرد و تنها مردان مخاطب نیستند. سیره اولیاء دین بهترین شاهد است. روش حضرت فاطمه(س) - تنها کسی که قبل از تولد تحت تربیت شخص پیامبر بوده است- براین امرگواه است.
به طور مثال برای اتمام حجت با انصار و مهاجرین حضرت علی(ع) به همراه حضرت فاطمه(س) میرفتند. حضرت زینب(س) در حاشیه کربلا قرار ندارد و به عنوان یک تماشاچی در صحنه حضور ندارد، بلکه در مرکز صحنه قرار دارد به طوریکه کل قافله به ایشان تکیه میکند.
نمونههای بسیاری از زنانی که علاوه بر رسیدگی به مجروحین و خدمات دیگر، در رکاب پیامبر به جنگ میرفتند، وجود دارد. یعنی زنانی از اصحاب رسول خدا با اجازه ایشان در جبهه سلاح برداشتند و بسیاری از نیروهای دشمن را کشتند.
پاداش زنان در جهاد، ذره ای کمتر از مردان خود نیست
در روایت آمده در مدینه، زنی به نمایندگی از زنان، در حضور مردان، برای سوال و حتی انتقاد و اعتراض نزد پیامبر حاضر شد و پیامبر ایشان را پذیرفت. این زن سوال میکند: چرا جهاد که این همه پاداش دارد بر زنان واجب نیست؟ پیامبر به اصحاب خود فرمودند: تا کنون سخنانی چنین عمیق و دقیق شنیده بودید؟ و در پاسخ به آن زن چنین میفرمایند: «نوع جهاد مهم نیست، اصل جهاد مهم است. پاداش شما که در خانه مراقب خانه و فرزندان هستید، از پاداش همسرانتان ذره ای کمتر نیست. شما به همان اندازه به خدا نزدیک میشوید و در پاداش مردان خود نیز شریک هستید».
پاسخ دندان شکن یک شاعره مبارز به معاویه!
زنانی در زمان امیرالمومنین(ع) شعر جهادی میسرودند و در حضور مردان شعر خود را میخوانند، چنانچه برخی از این زنان بعد از شهادت حضرت علی(ع) و به حکومت رسیدن معاویه بازداشت میشوند. درحضور معاویه از این زنان سوال میپرسند که آیا تو همانی که، بهطور مثال، در جنگ صفین رجزخوانی میکردی و حتی برادرت را با شعرهایت تحریک کردی و به جبهه فرستادی؟ که پاسخ میدهد من همانم! و معاویه به او میگوید که این شعرها از تو نیست. میدانی این شعرها چقدر مرا عصبانی میکرد؟ زن در پاسخش چنین گفت:خوشحالم دشمنان علی(ع) از شعرهای من عصبانی شدند. علی(ع) با تو قابل مقایسه نیست. تو را با قنبر هم مقایسه نمیکنم.
زنی که از جانب علی(ع) مأمور به عزل یک مسئول شد
زنی به نام سوده به نمایندگی از قوم خود در زمان امیرالمومنین(ع) برای انتقاد از مسئولین به نزد ایشان می آید و امیرالمومنین همان جا نامهای به آن زن میدهد و او را برای عزل مسئول مورد نظر مأمور میکند.
ماجرای شکست معاویه در نزاع با سوده
مشابه این مسئله در زمان معاویه اتفاق می افتد که معاویه در پاسخ به آن زن که برای شکایت از حاکم ظالم نه خلافکار به نزد او آمده بود چنین میگوید که چطور جرات میکنی برای شکایت به اینجا بیایی؟ و زن در پاسخ میگوید: یا مامورت را عزل میکنی یا با شمشیر، حقِ خود را از تو میگیریم! معاویه میترسد و به خواسته او تن میدهد و از او میپرسد علی(ع) حاضر بود برای تو چنین کند؟
سوده چنین پاسخ میدهد: نه حاضر نبود برای همین من علی را دوست دارم. علی(ع) هرگز حاضرنمیشد چنین بیفکرانه بخشندگی کند. تو به چه دلیل اینچنین بخشندگی کردی؟ علی را دوست دارم چراکه هیچوقت حاضرنمیشد برای ساکت کردن من چنین بخشندگی کند. چنین زنانی در مکتب علی (ع) و فاطمه(س) تربیت شدند.
انقلاب 57 با تظاهرات زنان در مشهد شروع شد!
این زن دو بعدی که هم در بعد فرهنگی، تربیتی، اخلاقی، شرعی و... حاضر بوده و هم در خط مقدم مبارزه و امربه معروف تا زندان، شکنجه و...حضور داشته باشد، یک الگوی سومی برای زن مسلمان در جهان و برای زن معاصر در تمام دنیا است.
این حرکت از ایران و زن مسلمان ایرانی شروع شد. این بدان معنا نیست که سابقا در جاهای دیگر وجود نداشته است، بلکه به شکل موجی عظیم برای اولین بار از ایران است.
اینکه یک زن با حفظ کرامت از زندانی بیرون بیاید که گاهی مردان از آن نامرد بیرون می آمدند کار بزرگی است
اینکه یک زن در چنگال دژخیمان ساواک بیفتد و به زندانی برود که گاهی مردان از آن نامرد بیرون می آمدند، و با حفظ کرامت از زندان بیرون بیاید، کار بزرگی است. حضور زنانی که از زندان رژیم شاه سالم بیرون آمدند، یک حجتی بر دیگران است. انقلاب 57 با زنان شروع شد؛ چراکه بسیاری گمان میکنند انقلاب از 19 دی 56 درقم شروع شد. درحالی که دو روز قبل اولین تظاهرات 17 دی 56 توسط زنان– در روز کشف حجاب توسط رژیم- در مشهد شروع شد.
امام (ره): این انقلاب را از جهاتی باید انقلاب زنان ایران دانست
مادر خود من شاید جزو اولین زنان محجبه ای بود که رانندگی میکرد. در اولین تظاهرات حضور داشتند. اینان قبل از انقلاب آموزش دیده بودند که اگر کسی مجروح شد چطور در خانه او را معالجه کنند و اینان در کوه های اطراف مشهد تمرین تیراندازی میکردند و آموزش های نظامی می دیدند. از طرفی کلاس های مختلف اخلاقی و دینی و رسیدگی به فقرا و محرومین و... را در برنامه خود داشته اند و اینها در بعد انقلاب و در زمان جنگ هم ادامه داشت. همان طورکه امام فرمودند: این انقلاب را از جهاتی باید انقلاب زنان ایران دانست.
زنان کوفه به خاطر شکستن عهد مردان خود، علیه آنان شورش کردند!
در کلام 220 نهج البلاغه حضرت امیرالمومنین (ع)میفرمایند: «طوری زنان حتی دختران جوان با هلهله، برای بیعت، به سمت من آمدند که بسیاری از آنان روی خود را باز کردند،به طوری که توجه نداشتند حجاب از سر برخی افتاد.»
زنی که به خاطر تنها گذاشتن مسلم همسر خود را به خانه راه نداد
بسیاری از این زنان بر سر بیعت خود ماندند. من در جایی ندیدم از زنان کوفه سخن گفته شود. در زنان کوفه کسانی بودند که، با خیانت همسرانشان به سیدالشهدا، علیه مردان خود شورش کردند. در روایت هست که وقتی مرد از ترس، مسلم را تنها گذاشت، زن در را به روی همسر خود باز نکرد و گفت یا تو به داخل خانه می آیی و من میروم و یا تو حق نداری بیایی!
زنان غنایم قاتلین کربلا را از در و پنجره بیرون ریختند
نقل شده است، برخی از مردان که در قتل سیدالشهدا شرکت داشتند و غنیمت آورده بودند، زنان این غنایم را از در و پنجره بیرون ریختند و گفتند اجازه آلوده کردن خانه را با غنایمی،که آغشته به خون فرزندان پیغمبراست، نخواهند داد. نقل است زنی در کوفه بعد از حادثه عاشورا، در کوچه شمشیر به دست گرفته و میگفت اگر به دنبال بیعت کنندگان با حسین میگردید من هم هستم! اگر همه را میکشید من را از قلم نیندازید.
چرا گروهی از زنان و مردان به حبشه هجرت کردند؟
در هجرت پیغمبر به حبشه، زنان و مردان به چند هدف فرستاده شدند. اولا تبلیغ دین و صدور انقلاب و ثانیا اگر مسلمانان در مکه همه کشته شدند، امت کوچکی از مسلمانان باقی بمانند تا اسلام به کلی از بین نرود.