عید فطر به خوردن غذاهاى رنگین و دل‌خوش کردن به شادى‌هاى کودکانه نیست/ «فطر» برای چه کسانی عید واقعی است؟

گروه دین و اندیشه «خبرگزاری دانشجو»؛ بافرارسیدن ماه ضیافت الهی بر آن شدیم از فرمایشات مقام معظم رهبری برای بهره گیری بیشتر از این ماه، استفاده بریم همان گونه که گفتار و توصیه های ایشان همواره راهگشا بوده است.

روز عید فطر به روز قیامت تشبیه شده است

تبریک عید فطر، به معناى تبریکِ گذراندنِ موفّقیت‌آمیز ماه مبارک رمضان است. روز عید فطر - همچنان که در روایت امیرالمؤمنین (ع) هست - به روز قیامت تشبیه شده است؛ یعنى روز پاداش! (بیانات در خطبه‌‌هاى نماز عید فطر7-10-1379)

امیرالمؤمنین در خطبه(1) نهج‌البلاغه مى‌فرماید: «الا و انّ الیوم المضمار و غداً السّباق»؛ این دنیا محل آماده شدن و تمرین کردن است. در این اردوگاه بزرگِ آماده ورود به میدان لقاء الهى - که قیامت است - خودتان را براى مواجهه با حساب و مؤاخذه الهى آماده کنید. امروز، روز تمرین کردن و آماده شدن و خودسازى است و فردا - یعنى روز قیامت - روز شتاب و مسابقه گرفتن به سوى سرانجامى است که ما در همین جا براى خود، آن سرانجام را مشخّص و منجز کرده‌ایم. ( بیانات در خطبه‌‌هاى نماز عید فطر5-9-1382)

روایتی از روز عید امیرالمومنین(ع)

 در روایتى است از سُوید بن غَفَله - که از دوستان امیرالمؤمنین است و درباره‌ى او این‌طور گفته‌اند که «من کان من اولیاء امیرالمؤمنین»؛ از نزدیکان امیرالمؤمنین بوده است - که مى‌گوید روز عید فطر در خانه‌ى امیرالمؤمنین بر او وارد شدم. «فاذا عنده فاثور اى خوان»؛ در مقابل او سفره‌یى گسترده شده بود و حضرت مشغول غذا خوردن بودند. «و صحفة فیها خطیفة و ملبنة»؛ غذاى بسیار متواضعانه‌یى در مقابل حضرت گذاشته شده بود.

امروز، روز عید است؛ اما براى کسانى که مورد مغفرت الهى قرار گرفته باشند

«فقلت یا امیرالمؤمنین یوم عید و خطیفة؟»؛ عرض کردم یا امیرالمؤمنین! شما روز عید چنین غذاى کم‌اهمیت و کم‌ارزشى مى‌خورید؟ معمول این است که در روزهاى عید، مردم بهترین غذاهاى خود را مى‌خورند؛ شما به این غذا اکتفا کردید؟ «فقال: انّما هذا عید من غفر له»؛ فرمود: امروز، روز عید است؛ اما براى کسانى که مورد مغفرت الهى قرار گرفته باشند.

یعنى عید بودنِ امروز به خوردن غذاهاى رنگین و دل‌خوش کردن به شادى‌هاى کودکانه نیست؛ این عید واقعى است براى کسانى که بتوانند و توانسته باشند مغفرت الهى را براى خودشان تحصیل کنند. در یک جمله‌ى دیگر امیرالمؤمنین فرمود: «انّما هو عید لمن قبل اللَّه صیامه و شکر قیامه»؛ عید فطر، عید است براى کسى که خدا روزه‌ى او را مورد قبول قرار دهد و نماز و عبادت او را مورد شکر و سپاس خود قرار دهد. «و کلّ یوم لا یعصى اللَّه فیه فهو یوم عید»؛ آن روزى که من و شما این توفیق را پیدا کنیم که هیچ معصیتى از ما سر نزند، روز عید و شادمانى است.( بیانات در خطبه‌‌هاى نماز عید فطر13-8-1384)

دوخصوصیت ممتاز روز عید فطر

روز عید فطر داراى دو خصوصیت ممتاز است که خصوصیت اول آن عبارت است از این حالت طهارت و نزاهت و نظافتى که در دل و جان انسانهاى مؤمن به وجود آمده است؛ در اثر ریاضتهاى شرعى و الهى ماه مبارک رمضان بر هوسها و خواهشهاى نفسانى در طول ایام روزه‌دارى فائق مى‌آید.

روزه‌ى ماه رمضان به انسان ثابت میکند که انسان میتواند؛ آن وقتى که اراده بکند، عزم راسخى به کار ببندد، میتواند بر هوسها فائق بیاید و پیروز شود. جلوه‌هاى اغواگر، عادات زشت و ناپسند را که در ما وجود دارد، میتوان با اراده‌ى قوى، با توکل به خداى متعال مقهور کرد و خود را از آنها نجات بخشید.

علاوه بر این، در ماه رمضان روحیه‌ى کمک به انسانها، روحیه‌ى تعاون در میان مردم رواج پیدا میکند.

خودخواهى‌هاى انسان به نفع دیگرخواهى‌ها مغلوب میشود. در دعاى وداع ماه مبارک رمضان، امام سجاد (ع) میفرماید: «تشکر من شکرک و أنت ألهمته شکرک»؛ تو بودى که شکرگزارى را به دل شاکران الهام کردى. «و تکافئ من حمدک و انت علّمته حمدک»؛ تو بودى که توفیق دادى، تعلیم دادى که بتواند حمد تو را به جا بیاورد.

خصوصیت دوم هم در همین نماز شما متجلى است. روز عید فطر تجسم و نمایش انسجام حقیقى و قلبى ملت است؛ وحدت ملت، اعتصام دسته جمعى به حبل‌اللَّه، از چیزهائى است که بسیار باارزش است. این را بایستى به عنوان یک درس رمضانى براى خودمان حفظ کنیم. ( بیانات در خطبه‌‌هاى نماز عید فطر10-7-1387)

عید فطر، روز پاداش گرفتن و رؤیت رحمت الهى بعد از ماه رمضان است

عید فطر، روز پاداش گرفتن و رؤیت رحمت الهى بعد از ماه رمضان است. در ماه رمضان، توجّه به خدا و احسان به مستمندان و صله رحم و توجّه به ضعفا و پاکدامنى و پارسایى هست؛ آشتى با کسانى که از آنها دورى گزیده‌اید، هست؛ انصاف با کسانى که با آنها دشمنى داشته‌اید، هست. ماه رقّت و توجّه و توسّل است؛ دلها نرم و جانها با نور فضل و رحمت الهى نورانى مى‌شود و انسان نسبت به انجام این حسنات توفیق پیدا مى‌کند. این را تا سال آینده ادامه دهید. این مى‌شود یکى از بزرگترین پاداشهاى خداوند، که چنین توفیقى را به ما بدهد. رضا و رحمت و قبول و عفو و عافیت را از خداى متعال طلب کنیم. این در حقیقت عید واقعى خواهد شد.

بزرگترین درس ماه رمضان، خودسازى است. اوّلین و مهمترین قدمِ خودسازى هم این است که انسان به خود و به اخلاق و رفتار خود با نظر انتقادى نگاه کند؛ عیوب خود را با روشنى و دقّت ببیند و سعى در برطرف کردن آنها داشته باشد. این از عهده خود ما برمى‌آید و این تکلیفى بر دوش ماست. (بیانات در خطبه‌‌هاى نماز عید فطر25-9-1380)