کد خبر:۲۶۶۴۲۲

"دود چراغ خوردن" از کجا آمد؟

اصطلاحاً گفته می‌شود: «فلانی دود چراغ خورده تا به این مقاوم و کمال رسیده است.» و بعضاً: «دود چراغ خوردۀ سینه به حصیر مالیده» هم می‌گویند.

به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، در این عبارت بحث بر سر دود چراغ است که باید دید در این اصطلاح و عبارت مثلی چه نقشی دارد و ریشۀ تاریخی آن چیست.

 

به طوری که می‌دانیم چراغ آلتی است که در عصر و زمان حاضر به وسیلۀ برق روشنی می‌بخشد و به صور و اشکال مختلفۀ لوله‌ای و گلوله‌ای و مسطح و مقعر و محدب و جز این‌ها در کوی و برزن و خانه و خیابان و کارخانه و هرگونه تأسیسات و کارگاههای دیگر خودنمایی می‌کند و با اشاره و اصابت انگشت به کلید برق می‌توان صد‌ها و هزار‌ها و حتی برق شهر عظیم و کشوری را خاموش یا روشن کرد.

  

ولی در قرون قدیمه و قبل از اختراع لامپ از طرف ادیسون مخترع نامدار آمریکایی چراغ در واقع ظرفی بود که درون آن را با چربی و روغن از قبیل پیه، روغن کرچک، روغن بزرک، روغن بیدانجیر که به طور مطلق روغن چراغ می‌گفته‌اند و همچنین نفت و امثال آن پر کرده فتیلۀ آلوده را روشن می‌کردند و به زندگی روشنی می‌بخشیدند.

 

اگر به تاریخچۀ طرز تحصیل علما و دانشمندان در قدیم مراجعه کنیم ملاحظه می‌شود که: «همه در کوره ده خود نه مدرس داشتند و نه محضر و نه کتابخانۀ مرکزی یک میلیون جلد کتابی و نه آرشیو و نه بایگانی و نه میکروفیلم نسخۀ خطی بلکه بالعکس هیچ چیز که نبود، به جای خود، حتی نان و قوت اولیه هم نبود. مجموع ذخیرۀ آن‌ها لقمۀ نان بیات و خشکه‌ای بود که پر شال خود می‌بستند و به مکتب می‌رفتند.

  

طلبۀ فقیر و بی‌بضاعت- که البته دنیایی استغنا داشت- برای آنکه روغن مختصر چراغش در طول شب تمام نشود و چراغ خاموش نگردد فتیله‌اش را پس از روشن کردن پایین نمی‌کشید تا حرارت فتیله، روغن یا نفت مخزن را زیاد بالا نکشد و مصرف نکند، بلکه فتیله را در‌‌ همان بالا و وضع اولیه که اصطلاحاً تاجری می‌گفته‌اند نگاه می‌داشت و با آن نور ضعیف، شب را به صبح می‌رسانید.

 

نور تاجری در چراغ اگرچه کم مصرف و متناسب با وضع مالی طلبه بود ولی این عیب بزرگ را داشت که چون روغن یا نفت به قدر کفایت از مخزن به فتیله نمی‌رسید لذا دود می‌زد و در و دیوار و سقف و فضای حجره را آلوده می‌کرد و طلبۀ بی‌چیز آن دود چراغ را می‌خورد و به تحصیل و مطالعه ادامه می‌داد تا به مقصد کمال رسد و شاهد مقصود را در آغوش گیرد.

 

 دود چراغ خوردن تا قبل از اختراع و نورافشانی برق، در حجرات طلبگی مبتلا به عمومی بود و همه در پرتو نور بی‌فروغ چراغهای کم سوز و کورسو که دودش تا اعماق سینه و ریتین آن‌ها فرو می‌رفت به مطالعه می‌پرداختند تا رفته رفته پلک‌ها سنگین شوند و چشمان دودآلودشان لحظاتی به خواب روند.

 

منبع: باشگاه خبرنگاران

ارسال نظر
captcha
*شرایط و مقررات*
خبرگزاری دانشجو نظراتی را که حاوی توهین است منتشر نمی کند.
لطفا از نوشتن نظرات خود به صورت حروف لاتین (فینگیلیش) خودداری نمايید.
توصیه می شود به جای ارسال نظرات مشابه با نظرات منتشر شده، از مثبت یا منفی استفاده فرمایید.
با توجه به آن که امکان موافقت یا مخالفت با محتوای نظرات وجود دارد، معمولا نظراتی که محتوای مشابهی دارند، انتشار نمی یابد.
پربازدیدترین آخرین اخبار