آرایش جناح‌ها و شخصیت‌های سیاسی برای مجلس دهم

به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، انتخابات یازدهمین دورهٔ ریاست جمهوری بیش از پیش باعث گسستگی و واگرایی جریان‌ها و گروه‌های سیاسی شد. اصول گرایان در این انتخابات وحدت را شکستند و تفرقه را تئوریزه کردند. این اختلاف اثرات بعدی نیز برجای گذاشت تاجایی که در جلسه رأی اعتماد وزرای دولت و کابینهٔ یازدهم، این اختلاف و ناهماهنگی خود را نشان داد. این در حالی است که گروه‌های رقیب خود را برای پیروزی در بهارستان آماده کرده‌اند. هر چند استراتژی اصول گرایان بهشت، بهارستان، پاستور بود اما اصلاح طلبان نیز استراتژی خود یعنی پاستور، بهشت و بهارستان را در برنامه خواهند داشت. اما در انتخابات مجلس دهم رقابت در دو سطح مطرح خواهد شد. سطح جریان‌های سیاسی برای فتح بهارستان و سطح تیم شخصیت‌های سیاسی برای فتح ریاست بهارستان. در سطح اول رقابت بین اصول گرایان و اصلاح طلبان و اعتدال گرایان یا‌‌ همان طیف دولت خواهد بود و از طرف دیگر و در سطحی دیگر رقابت بین شخصیت‌های سیاسی برای تصاحب ریاست مجلس خواهد بود، ‌ از این رو انتخابات مجلس دهم اهمیتی دو چندان خواهد یافت.

1. سطح اول: ‌ جریان‌های سیاسی

جریان‌های سیاسی در ایران هر چند تعریف مشخصی ندارند اما نمی‌توان آن‌ها را در تحلیل‌های سیاسی نادیده گرفت. در انتخابات و فضای سیاسی ایران جریان‌ها و جناح‌های سیاسی نقشی تمام و کامل ندارند اما جهت گیری‌ها را مشخص می‌کنند. در انتخابات اخیر نیز هر چند جناح‌ها و جریان‌های سیاسی نیز تلاش کردند تا اوضاع و کنترل سیاسی اوضاع را بدست گیرند اما در ‌‌نهایت این شخصیت‌ها و توان شخصی آنان بود که در انتخابات ریاست جمهوری برنده شدند. دکتر روحانی نه به جریان و جناح سیاسی اصول گرایان محسوب می‌شد و نه در زمرهٔ اصلاح طلبان تعریف می‌شد اما توانست جریان‌ها را به کناری نهاده و ریاست جمهوری را تصاحب کند. اما نمی‌توان نقش و جهت گیری کلان جناح‌ها را مخصوصا در انتخابات مجلس که بیشتر در پی لیستی بودن رأی دادن است نادیده گرفت.

1. 1 جریان اصول گرایان

اصول گرایان نمی‌توانند نسبت به انتخابات مجلس بی‌تفاوت باشند. چراکه اصول گرایان در مجلی نهم دارای اکثریت هستند؛ ‌ هر چند اکثریت شکننده اما بهارستان به نام اصول گرایان خورده است. از طرف دیگر شکست اصول گرایان در انتخابات ریاست جمهوری باعث شد تا آنان از شکست درس بگیرند و تلاش کنند تا موقعیت خود را اثبات کنند. اما این جریان سیاسی خود به گروه‌های دیگری تقسیم می‌شوند که هر یک هدف خود را در انتخابات مجلس دهم پی خواهند گرفت.

- رهپویان و جمعیت ایثارگران

یکی از جریان‌های فعال در اردوگاه اصول گرایان رهپویان و جمعیت ایثارگران هستند. این دو گروه اصول گرایی مواضع نزدیک به هم دارند و در بسیاری از تصمیم سازی‌های سیاسی حضور پررنگی دارند.

نقش این دو گروه در مجلس هفتم برجسته و تأثیرگذار بود تا جایی که توانستند هیئت رئیسهٔ مجلس را در دست گرفته و حداد عادل را به ریاست مجلس برسانند. یکی از ویژگی‌های این دو گروه سیاسی وحدت سازی و محوریت در انتخابات‌های مختلف بوده است. این دو گروه اصول گرایی احتمالا با سر لیست حدادعادل به عرصهٔ انتخابات حضور پیدا خواهند کرد.

- جبههٔ پایداری

از جریان‌های نوظهور در اردوگاه اصول گرایی، جبههٔ پایداری انقلاب اسلامی هستند. این جبهه که در آستانهٔ انتخابات مجلس نهم شکل گرفتند تلاش بسیاری برای خالص سازی اردوگاه اصول گرایی مصروف داشت که نتیجهٔ آن چیزی جز تئوریزه شدن تفرقه و شکست اتنختابات ریاست جمهوری یازدهم برای اصول گرایان نبود. این جریان هر چند در انتخابات مجلس نهم نتوانست اکثریت را در مجلس به دست بگیرد و در ‌‌نهایت مجبور شد با دو گروه رهپویان انقلاب اسلامی و جمعیت ایثارگران ائتلاف کند اما بی‌شک آنان نیز برای مجلس دهم برنامه خواهند داشت. این گروه احتمالا با سر لیستی سعید جلیلی یا کامران باقری لنکرانی در انتخابات حضور خواهند داشت.

- رهروان ولایت و سنتی‌ها

سومین جرگهٔ اصول گرایان که در مجلس نیز دارای اکثریت می‌باشند، گروه رهروان ولایت می‌باشند که از منظر جریان‌شناسی جزو اصول گرایان سنتی محسوب می‌شوند. این گروه توانستند در مجلس علی لاریجانی را در رقابت با حدادعادل به ریاست مجلس هشتم و نهم برسانند. این گروه رابطهٔ خوبی با دولت یازدهم داشته و توانستند برخی از وزارت خانه‌هایی نظیر وزارت کشور، وزارت اطلاعات، ‌وزارت دفاع و وزارت دادگستری را در دولت به دست گیرند. این جریان همچنین توانست ریاست دفتر ریاست جمهوری را نیز تصرف کند. نهاوندیان از سوی روحانی مسئول هماهنگی تیم اقتصادی دولت شد. فراکسیون این جریان هر چند پس از روی کارآمدن دولت یازدهم و گفتمان اعتدال، ‌ترک‌هایی از تفرقه را برداشت اما حضور این فراکسیون و اثرگذاری آن در انتخابات بعدی مجلس غیر قابل انکار است.

1. 2 جریان اصلاح طلبان

انتخابات ریاست جمهوری باعث پالایش نیروهای و جریان‌های سیاسی شد. اصلاح طلبان با انتخابات جانی تازه گرفتند و امید در آنان زنده شد. آنان هرگز فکر نمی‌کردند که بتوانند در پاستور نیرو‌ها و هم حزبی‌های خود را ببینند از این رو این انتخابات باعث شد تا اصلاح طلبان برای تصاحب بهشت و بهارستان تلاش کنند. تلاش آنان برای فتح بهشت به هدف نرسید و تنها توانستند مسجدجامعی را به صورت نیم بند و لرزان به ریاست شورای شهر تهران رسانند. اما اصلاح طلبان برای بهارستان با برنامه خواهند آمد و استراتژی تعریف می‌کنند و تیم سازی می‌کنند. در اردوگاه اصلاح طلبان جریان‌ها و گروه‌هایی زیاد قابل شمارش و تفکیک نیست اما سه جریان حزب منجله مشارکت، مجمع روحانیون مبارز و سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی و همچنین کارگزاران را می‌توان از جمله گروه‌هایی این اردوگاه دانست. محمدرضا تابش نیز هدف اصلی اصلاح طلبان را حضور قوی و اثرگذار در انتخابات بعدی مجلس یعنی مجلس دهم اعلام کرد.

- مشارکتی‌ها

حزب مشارکت در حوادث پس از 88 منحل شد اما اشخاص منتسب به این حزب همچنان تلاش دارند تا هویت نیم بند خود را احیا کنند. این اشخاص در تحولات پس از انتخابات یازدهم توانستد در برخی از مناصب دولت حضور پیدا کنند هر چند از تصاحب کرسی وزارت باز ماندند.

- مجمع روحانیون مبارز

مجمع روحانیون مبارز را می‌توان مهترین تشکل سیاسی جناح اصلاح طلبان داسنت. این تشکل سیاسی همچنان دوران سکوت را طی می‌کند هر چند یکی از اعضای برجستهٔ او یعنی مجید انصاری توانست به منصب معاونت پارلمانی دولت برسد.

- کاگزاران

این جریان سیاسی که می‌توان آن را قوی‌ترین جریان داخلی دولت دانست تلاش بسیاری برای فتح مجلس به کار خواهد بست. محمد شریعتمداری، اسحاق جهانگیری، علی اکبر ترکان و... شخصیت‌هایی هستند که به صراحت در مورد مجلس دهم و اهمیت آن سخن گفته‌اند. محمد شریعتمداری معاون اجرائی رئیس جمهور صراحتا بیان داشته که مچلس بعدی مجلس اعتدال خواهد بود.

- سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی

از جمله گروه‌های تصمیم ساز در بین اصلاح طلبان سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی بوده که در حال حاضر فعالیت سیاسی نداشته و تحرک چندانی از آنان دیده نمی‌شود. اما شخصیت‌های این جریان همچنان در عرصهٔ سیاست حضور داشته و به تحلیل و جهت گیری سیاسی می‌پردازند.

1. 3 جریان دولت، ‌اعتدال گرایان

در ایران همواره دولت‌ها تلاش کرده‌اند تا ترکیب مجلس را نیز به نفع خود تغییر دهند. این دولت نیز از آن تلاش مستثنی نیست. محمد شریعتمداری معاون اجرایی رئیس جمهور نیز نتوانست این تمایل رو مخفی کند و به گونه‌ای آن را علنی ساخت. دولت به بهارستان نیاز دارد تا برنامه‌های خود را پیش ببرد و از طرف دیگر جریان‌های دیگر سیاسی از حضو رو تلاش دولت احساس خوبی نخواهند داشت.

2. سطح دوم: شخصیت‌ها برای ریاست مجلس:

سطح دوم ریاست مجلس به عنوان یکی از سران قواست که همواره از سوی شخصیت‌های سیاسی مطرح دنبال می‌شود. در ایران سابقه نشان داده که افراد بعضی از روسای ا مجلس برای ریاست قوهٔ مجریه تلاش کرده‌اند و از طرف دیگر برخی از چهره‌های سیاسی که در انتخابات ریاست جمهوری ناکام ماندند برای کسب ریاست قوهٔ مقننه تلاش خواهند کرد. اما در بین شخصیت‌های سیاسی تقریبا ده چهره برای ریاست مجلس دهم با هم رقابت خواهند کرد. این ده نفر عبارتند از:

2. 1 علی لاریجانی

علی لاریجانی از جمله چهره‌های سیاسی بود که هر چند نتوانست بر صندلی پاستور تکیه بزند اما توانست بر ریاست بهارستان بنشیند. علی لاریجانی ریاست دو مجلس هشتم و نهم را توانست با فراکسیونی که به راه انداخت به دست گیرد. فراکسیون رهروان ولایت مجلس نهم نیز توانست اقتدار لاریجانی را قوت ببخشید و وی را در برابر رقیبش یعنی حدادعادل پیروز کند. لاریجانی علاوه بر تلاش برای حضور قدرتمند در مجلس دهم باید این مجلس را نیز مدیریت کند تا مجلس نهم دچار تفرقه و تشت نشده و ریاستش متزلزل نشود.

2. 2 غلامعلی حدادعادل

حداد عادل در مجلس ششم آخرین نفر لیست 30 نفرهٔ تهران بود که توانست به مجلس اصلاح طلبان راه یابد. حداد عادل در مجلس ششم ریاست فراکسیون اصول گرایان که در اقلیت بودند را بر عهده گرفت. این استقامت باعث شد تا در مجلس هفتم که ترکیب به نفع اصول گرایان تغیییر کرد به ریاست مجلس برسد. حدادعادل در مجلس هشتم و نهم نیز برای کسب دوبارهٔ ریاست بهارستان تلاش کرد اما علی لاریجانی توانست صندلی ریاست را تصاحب کند.. حدادعادل رقیب بالفعل لاریجانی در مجلس است و به گونه‌ای است که عده‌ای مجلس را دارای دو رئیس می‌داند. لاریجانی در هیئت رئیسه و حداد عادل در صحن. حدادعادل و فراکسیون متبوعش یعنی فراکسیون اصول گرایان نقشی جدی و اثرگذار در انتخاب و رأی به وزرای پیشنهادی دولت یازدهم داشته است. آنان به فراست به نقش مجلس توجه داشته و از مجلس هفتم حضور قدرتمندی در بهارستان داشته‌اند.

2. 3 علی اکبر ناطق نوری

گمانه زنی‌ها حاکی از حضور و فعالیت سیاسی دوبارهٔ علی اکبر ناطق نوری دارد. ناطق نوری توانست در انتخابات ریاست جمهوری اوضاع را به نفع روحانی مدیریت کند و باعث پیروزی وی شود. از این رو بسیاری وی را مرد پنهان دولت یازدهم می‌دانند. شاید به عقیده‌ای برخی از تحلیل گران ناطق نوری را در جایگاه ریاست مجلس می‌تواند عدل و بدیل روحانی در ریاست قوهٔ مجریه دانست. بنابراین ناطق را نیز می‌توان به این لیست بلند بالا اضافه کرد ناطق سابقهٔ دو دورهٔ ریاست مجلس را در کارنامه خود را دارد و از طرف دیگر چهره‌ای میانه و معتدل در بین جریان‌ها و گروه‌های سیاسی محسوب می‌شود.

2. 4 محمدرضا عارف

محمدرضا عارف به عنوان نمایندهٔ اصلاح طلبان در انتخابات یازدهمیندورهٔ ریاست جمهوری حضور یافت اما به دلیل ضرورتی که پدرخوانده‌ها گرفته بودند مجبور شد از ادامهٔ رقابت خارج شود. اما کناره گیری عارف باعث محبوبیت بیشتر و تبدیل شدن به شخصیتی مهم و اثرگذار در بین اصلاح طلبان شد. نکته‌ای که هاشمی رفسنجانی فراست آن را دریافت و با پیشنهاد پذیرفتن مسئولیت ریاست مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام تلاش کرد تا عارف و محبوبیت را تصرف کند. اما عارف نیز ترجیخ داد هویت مستقل و اصلاح طلبی خود را حفظ کند. از این رو عارف را می‌توان در بین تمامی گزینه‌ای موجود در اردوگاه اصلاح طلبان قوی‌تر دانست که ممکن است نقش ریاست مجلس دهم را برعهده بگیرد. این فرضیه زمانی تقویت می‌شود که بدانیم عارف خود را برای تشکیل حزبی فراگیر آماده می‌کند. عارف در این زمینه گفته: (ما هنوز در مورد حزب به جمع‌بندی نرسیده‌ایم که یک حزب جدید تشکیل دهیم و یا احزابی که وجود دارند را حمایت و تقویت کنیم اما یکی از فعالیت‌های احزاب مشارکت در صحنه‌های سیاسی از جمله مجلس است، بنابراین اگر حزبی تشکیل دهم قطعاً مشارکتی جدی در انتخابات مجلس خواهم داشت). همچنین عارف در جریان رای اعتماد نمایندگان مجلس به وزاری کابینه روحانی و در جمع برخی از فعالان اصلاح طلب گفته بود: (اصلا‌ح‌طلبان انتخابات مجلس گذشته را به راحتی از دست دادند، اما برای انتخابات مجلس آینده باید برنامه جدی داشته باشند). (2)

2. 5 محمود احمدی‌نژاد

هر چند هاشمی رفسنجانی بعد از اتمام دورهٔ ریاست جمهوری خود دوباره برای کسب ریاست مجلس خیز برداشت اما نتایج آرای شهر تهران چندان به مذاق هاشمی خوش نیامد و وی ترجیح داد ریاست بهارستان را به عطایش ببخشد. این مدل برای احمدی‌نژاد هم قابل پیش بینی است.

احمدی‌نژاد از جمله شخصیت‌های مطرح سیاسی برای کسب مجلس و ریاست آن است. هر چند احمدی‌نژاد در دورهٔ ریاست جمهوری خود بار‌ها شأن مجلس را نادیده گرفت و آن را رأس امور ندانست اما حضور احمدی‌نژاد در مجمع تشخیص مصلحت نظام نشان داد که وی تنها جایگاه‌هایی که خود حضور دارد را مهترین منصب سیاسی می‌داند.

2. 6 سعید جلیلی

سعید جلیلی که با حضور خود در عرصهٔ انتخابات ریاست جمهوری یازدهم تمامی پیش بینی‌ها را تغییر داد امکان دارد دوباره در روزهای منتهی به انتخابات مجلس نیز احساس تکلیف کند و تبدیل به یکی از چهره‌های مطرح در انتخابات 1394 مجلس شود. سعید جلیلی با پشتوانه‌ای که در انتخابات ریاست جمهوری یازدهم به دست آورد، احتمالا خود را برای فعالیت‌های سیاسی آماده می‌کند.

2. 7 محسن رضائی

به نظر می‌رسد محسن رضائی نیز ترجیح داده از بهارستان راهی پاستور شود. از این رو خبر‌ها حاکی از آن است که محسن رضائی تیم خود را برای فتح مجلس بسیج کرده است. محسن رضایی برای مجلس نهم تلاش کرد با تشکیل جبههٔ ایستادگی، ‌مجلس را برای دولت احتمالی خود در اختیار بگیرد اما نه پاستور و نه بهارستان ونه بهشت هیچ کدام تاکنون درب خود را به روی محسن رضائی باز نکرده‌اند.

2. 8 علی اکبر ولایتی

علی اکبر ولایتی نیز از جمله شخصیت‌های سیاسی است که به احتمال زیاد از قطب‌های انتخابات مجلس 1394 خواهد شد. علی اکبر ولایتی در انتخابات ریاست جمهوری با عدم کنارگیری عملا باعث تزلزل موقعیت خود در جناح اصول گرایی شد. شاید این حضور در انتخابات مجلس فرصتی برای ترمیم این چهره باشد. خبر‌ها حاکی از فعال شدن تیم ولایتی برای زمینه سازی حضور وی در بهارستان شده‌اند.

2. 9 کامران باقری لنکرانی

کامران باقری لنکرانی را نیز می‌توان به این لیست بلند بالا اضافه کرد. اگر پایداری‌ها از عملکرد جلیلی در اتخابات ریاست جمهوری ناراحت باشند محتمل‌ترین گزینه برای مطرح شدن این جبهه در انتخابات مجلس دهم را کامران باقری لنکرانی دانست.

2. 10 نماینده دولت

در این بین نباید نقش نماینده و طیف دولت را در انتخابات مجلس نادیده گرفت. این فرد ممکن است یک فرد میان تمامی گزینه‌های فوق باشد و یا یک گزینهٔ دیگر اما به هر حال دولت به بهارستان و انتخابات 94 آن بی‌اعتنا نیست. کما اینکه دولت‌های قبل هم بی‌اعتنا نبودند.

- جمع بندی:

به صورت جمع یندی می‌توان این گونه بیان داشت که انتخابات مجلس دهم با توجه به تحولات عرصهٔ سیاسی کشور بعد از انتخابات ریاست جمهوری اخیر اهمیت دو چندان یخواهد شد. تلاش دولت برای در اختیار گرفتن کرسی‌های مجلس، ‌تلاش اصول گرایان برای حفظ پایگاه قدرت خود و کوشش اصلاح طلبان برای احیاء دوبارهٔ خود در عرصهٔ سیاسی کشور تنها بخشی از دلالی جریان‌های سیاسی برای انتخابات مجلس دهم است. از طرف دیگر لیست بلند بالایی از شخصیت‌های سیاسی وجود دارد که احتمالا خود را برای تصاحب ریاست بهارستان آماده می‌کنند از این رو انتخابات مجلس دهم را باید دارای آرایشی جدید و متفاوت دانست.

- منابع:

1. http: //www. mashreghnews. ir/fa/news/256130/%D8%AA%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D8%A8-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%AF%D9%87%D9%85-%D8%A8%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%B4%D8%B1%DB%8C%D8%B9%D8%AA%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%DA%AF%D8%B1%D9%87-%D9%85%D8%B0%D8%A7%D9%83%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%D9%8A-%D9%83%D8%AC%D8%A7%D8%B3%D8%AA

2. http: //namehnews. ir/News/Item/72652/2