آقای حجاریان این بار هم تقصیر «ماکس وبر» است؟

به گزارش گروه فضای مجازی «خبرگزاری دانشجو»، بازهم روایتی دیگر از مساله انتخابات سال 88. انتخاباتی که هنوز آتش تهیه دو گروه تندرو ست تا بدان بدمند و با بازی‌سازی در این زمینه خود را در فضای سیاسی مطرح کنند. سعید حجاریان که یکی از متهمین حوادث پس از انتخابات 88 ریاست‌ جمهوری است، روایتی تازه از مسائل سیاسی آن زمان بازگو کرده است. وی که چندی پیش با یکی از خبرگزاری‌ها مصاحبه مفصلی را در این زمینه انجام داده، جمله خاصی را در این زمینه بیان کرد که مورد انتقاد هر دو گروه سیاسی قرار گرفت. حجاریان مساله تقلب در انتخابات را با یک علامت سئوال دیگر روبرو ساخت و بیان کرد که تقلب در انتخابات صورت نگرفته بلکه «تدلیس سیستماتیک» ‌ که در اصطلاح حقوقی به معنای فریب در معامله است، صورت گرفته است. این موضوع سبب اختلافات بسیاری شد. از یک سو افرادی از بیرون از جناح سعید حجاریان به وی انتقاد کردند که اگر تدلیس بوده است چرا در آن زمان این موضوع بیان نشده است و اگر قرار است در آینده موارد حقوقی دیگری به مساله اتفاقات انتخابات سال 88 نسبت داده شود، چرا آن زمان این مساله از مجرای حقوقی مورد بررسی قرار نگرفت و اردوکشی‌های خیابانی برای احراز حقوق این جناح در سطح شهر به راه افتاد.

یکی از منتقدان این گروه، عماد افروغ بود که البته سابقه مخالفت‌هایی نیز با احمدی‌ن‍ژاد دارد و در این زمینه در جناح میانه رو اصولگرایی قرار می‌گیرد. وی در واکنش به سخنان حجاریان بیان کرد: «یعنی اگر تقلب نبوده، شبهه ظن و یقین نسبت به آن منتفی می‌شود و تنها شبهه فریب یا تدلیس آن باقی می‌ماند، پس خود اصلاح طلبان متهم به تدلیس سیستماتیک و فریب سیاسی هستند! در فرهنگ معین آمده: تدلیس به معنای فریبکاری کردن، فریب دادن و پنهان کردن عیب چیزی است تدلیس از سوی هر کس و در هر سطحی که باشد، به جز فریب دشمن در جنگ رویاروی، امری قبیح است و در سیاست ضد ماکیاولیستی و غیر سکولاریستی انقلاب اسلامی و سیاست علوی جایی ندارد. چرا که ما اعتقاد داریم بین اخلاق و سیاست رابطه است و می‌گوییم اخلاف هدف غایی است و سیاست جزء اهداف ابزاری است و ما سیاست را وسیله می‌دانیم و ما از هر وسیله‌ای برای هدف استفاده نمی‌کنیم، چه در اعتراض خود و چه در تثبیت یک حکومت..»

البته حجاریان با انتقاداتی از جناح خود نیز روبرو بوده است و به نظر‌ می‌رسد که همین انتقادات سبب شده تا وی در مصاحبه با یکی از سایت‌های وابسته به هاشمی رفسنجانی که به همین منظور انجام شده حرف‌های گذشته خود در مورد تقلب را تکذیب کند. وی در این زمینه بیان می‌کند که درباره موضوع تقلب در انتخابات سال 88 سکوت کرده و خبرگزاری تسنیم سخنان وی را وارونه جلوه داده است.

حجاریان در توضیح سخنان خود در مصاحبه با این خبرگزاری می‌گوید: ‌» شما اگر با دقت جمله من را بخوانید، در آن مصاحبه گفتم، نه می‌گویم تقلب شده و نه می‌گویم تخلف شده؛ می‌گویم تدلیس شده، و بعد به موضوع تدلیس پرداختم و در واقع در آنجا درباره تقلب، ساکت بودم. تیتری که برای مصاحبه زدند، اشتباه یا تحریف شده بود. من گفتم کاری که در انتخابات 1388 شد، معنای حقوقی دارد. تدلیس هم یعنی اینکه عجوزه‌ای را به جای عروسی قالب کنید، آن هم با پول بیت المال. یعنی چند کار شده: اغوا، اغرابه جهل، اختلاس با پول بیت المال و تدلیس.»

حجاریان با وا‍ژه‌سازی‌های رندانه در مصاحبه پیشین خود از وا‍ژه «تدلیس سیستماتیک» ‌که‌‌ همان عوام‌فریبی نظاممند است، استفاده کرد تا افکار عمومی و رسانه‌ها را در یک بازی معنایی گرفتار کند. درواقع پس از به کارگیری این اصطلاح حقوقی افکار عمومی در پی تجزیه و تحلیل این وا‍ژه رفتند و همین موضوع سبب شد تا رسانه‌ها برای اقناع افکار عمومی به سراغ کار‌شناسان بروند و معنای دقیق این اصطلاح را با ماجرای سال 88 بسنجند.

البته اینک حجاریان وا‍ژه‌های دیگری را نیز به این فهرست افزوده است. حالا حجاریان می‌گوید که تدلیس هم نبوده بلکه اصطلاحاتی دیگر نظیر خیارغبن فاحش، اغوا، اغرا به جهل و.... بوده است که این موضوع نه تنها در انتخابات بلکه در موارد دیگر در فضای سیاسی رخ داده است.

حجاریان در این زمینه می‌گوید: «نه تنها در زمان انتخابات، بلکه از زمان شهرداری تهران، و این مصداق رای خریدن است و به همین دلیل معامله مصداق غبن است. غبن فاحش است، به آن خیار غبن وارد و موجب ابطال معامله است. من حتی در آن مصاحبه مثال زدم که ما در سال 1380 که با پول خودمان دفترچه مشق برای دانش آموزان محروم چاپ کرده بودیم، شورای نگهبان دفا‌تر را جمع کرد و گفت، این مصداق رای خریدن و ممنوع است.»

یکی از مباحثی که در زمینه مواضع متناقض سیاسی حجاریان مطرح می‌شود این است که فردی که به عنوان تئوریسین یک جناح شناخته می‌شود چرا باید مواضع گوناگونی در شرایط مختلف بگیرد و درواقع تابع شرایط باشد تا اینکه بر شرایط کشور تاثیرگذار باشد. عدم ثبات قدم حجاریان در جریان سیاسی و تکذیب مصاحبه‌هایش از وی فردی غیر مستند ساخته است که بار‌ها به توبه سیاسی روی آورده است و البته دگر بار به مواضع قبلی خود به سبب شرایط یا فشار اطرافیانش بازگشته است.

 
حجاریان ماکس وبر را فراموش کرده است؟

یکی از مهم‌ترین نظراتی که حجاریان طی پانزده سال اخیر به آن پرداخته و حزب مشارکت و بسیاری از اصلاح طلبان نزدیک به این حزب نیز براساس آن به تحلیل ‌می‌پرداختند، انطباق شرایط کشور با تئوری ماکس وبر درباره سلطانیسم یا پاتریمونیال بود که بر این عقیده بود که این شیوه حکومتی در کشورهای مشرق زمین بسیار رواج دارد که مانع رشد سرمایه‌داری در این کشور‌ها می‌شود.

البته حجاریان پس از چندی این مباحث را باطل اعلام کرد زیرا بیان داشت که ماکس وبر این الگوی حکومتی را بر اساس حکومت امپراتوری عثمانی، چین و مغول‌ها بازسازی کرده است و این نظریه به طور کل ربطی به ایران ندارد زیرا جمهوری اسلامی ایران بر اساس یک انقلاب مردمی شکل گرفته است و ساختار آن بسیار متفاوت از ساختار این حکومت‌هاست. وی تصریح کرد که این نظریه را از سر غفلت و بدون نگاه کار‌شناسانه و انتقادی به شرایط کشور تعمیم داده است.

حال تئورسین جریان لیبرال در ایران با فراموشی نظریان ماکس‌وبر به نظریه‌پردازی در زمینه انتخابات سال 88 از طریق مبانی حقوقی و تعمیم آن به شرایط کشور مشغول شده است. اما مشکل در این زمینه اینجاست که حجاریان تمام مسائل حقوقی در معاملات را در جریانی که اصلا یک معامله نبوده است بلکه از طریق یک ساختار تعریف شده سیاسی به مقصود می‌رسد، تعمیم داده است. او حتی در این زمینه پای وزارت اطلاعات را نیز پیش کشیده است.

این درحالی است که افرادی چون دکتر آخوندی، وزیر مسکن دولت یازدهم با توجه به سابقه‌ای که در اداره انتخابات دارند نسبت به این مساله موضع گرفته‌اند و بیان داشته‌اند که مساله تقلب در چنین ساختاری امکان پذیر نیست.

شاید بازهم حجاریان اشتباه گذشته را تکرار می‌کند و بدون شناخت کافی از ساختار نظام جمهوری اسلامی مساله تقلب در انتخابات یا تدلیس و غبن و یا هر وا‍ژه دیگری که در دستگاه تئوری سازی لیبرال‌ها تولید می‌شود، مطرح می‌کند اما با این اوصاف باید وی قبل از ارائه تئوری‌های اینچنینی به شناخت ساختارهای سیاسی در کشورهای مختلف از جمله ایران بپردازد و پس از به روز کردن اطلاعات خود به ارائه تئوری‌هایش بپردازد.

منبع: فردا