رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی گفت: مردم سالاری دینی به عنوان بدیلی مناسب برای دموکراسی غربی در حکومت اسلامی مطرح است.
به گزارش خبرنگار اندیشه «خبرگزاری دانشجو»، سومین همایش نظریه مردم سالاری دینی صبح امروز با حضور تنی چند از اندیشمندان در دانشکده حقوق دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد. حجتالاسلام داوود رنجبران، رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی به ارائه سخنانی پرداخت.
رنجبران در ابتدای صحبتهای خود با اشاره به فرمایش آیت الله جوادی آملی درخصوص شهید شهریاری گفت: آیت الله جوادی آملی فرمود: راز موفقیت شهید شاهد دکتر مجید شهریاری و اقران وی پی بردن به حقیقت علم و هجرت از آن به معلوم و ترغیب به چنین هجرتی است. چنین افرادی آنقدر مقتدر است که در مصاف مرگ پیروز میشوند و مرگ را میمیرانند و خود برای ابد زنده میمانند.
وی در ادامه تصریح کرد: مردم سالاری دینی اصطلاح تازه ای در گفتمان سیاسی دنیاست که در بستر مبانی سیاسی اسلام و متاثر از آموزههای نبوی و علوی روییده و بر آن است که ضمن پاسداشت حقوق مردم در حوزه سیاست و پرهیز از الگوهای حکومتی استبدادی اصول و مبانی ارزشی را رعایت کند و به این ترتیب نظام اسلامی را از الگوهای سکولار غربی متمایز کند. به این منظور در حکومت اسلامی روش نوینی مورد توجه قرار گرفته که نه استبدادی و نه لیبرالی است. مقام معظم رهبری از این روش حکومتی به مردم سالاری دینی تعبیر نمودهاند: «مردم سالاری دینی دارای دو وجه است که یک وجه آن نقش مردم در تشکیل حکومت و انتخاب مسئولان و وجه دیگر آن رسیدگی به مشکلات مردم است که بر همین اساس مسئولان باید مشکلات مردم را به طور جدی پیگیری نمایند.»
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی خاطر نشان کرد: نظام مردم سالاری نه تنها در حضور گسترده مردم بر سر صندوقهای رای تجلی می یابد، بلکه در تلاش نظام در خدمت گزاری به مردم نیز قابل رویت است در این نگاه مردم شان و منزلتی برتر از آنچه در دموکراسی غربی دیده شده پیدا میکنند در این تعریف از مردم سالاری، ملل فرهیخته مستحق توجه و لحاظ شدن آرا و اندیشههایشان در امر حکومت هستند، لذا حکومت اسلامی نمیتواند مردم سالار نباشد تاکید مقام معظم رهبری بر آگاهی و ضرورت پیروی از آرمانهای عالی مردم از سوی مسئولان و حتی روشنفکران نیز دقیقا به همین خاطر است.
وی در ادامه با اشاره به سخنان مقام معظم رهبری گفت: تمجید رهبری از ملت و توصیه ایشان به نخبگان جامعه برای نزدیکی با تودهها وجه بارز این مردم سالاری هاست، تاکید بر هوشیاری مردم در مقایسه با مسئولان و نخبگان بیانگر جوهره مردم سالاری دینی است که نزد اندیشهگران غربی به ویژه پیروان مکتب نخبه گرایی پذیرفته شده نیست.
رنجبران بیان داشت: مردم سالاری دینی چنانکه جانب رضایت مندی مردم را نگاه میدارد پا را از چارچوب مبانی قانونی جامعه فراتر نگذاشته و به شکل خاص مردم مسلمان تجلی پیدا میکند که خواهان تحقق آرمانهای اسلامی هستند. این نوع از مردم سالاری که با ارزش محوری عجین شده پشتوانهای برای حکومت اسلامی است که امکان رفع مشکلات کاستیها را در راستای تحقق یک جامعه اسلامی اصیل میداند.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی اظهار داشت: این واقعیتی است که نظام جمهوری اسلامی به عنوان نظامی که مردم سالاری را به عنوان بازوی ارزش مداری مدنظر داشته از ابتدای پیروزی انقلاب و تاسیس نظام جمهوری اسلامی تاکنون به کرات مشاهده کرده است. حضور گسترده مردم در انتخابات، جنگ، راهپیماییها و ... عامل موثری در حفظ انقلاب بوده است.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: بدین ترتیب مردم سالاری دینی به عنوان بدیلی مناسب برای دموکراسی غربی در حکومت اسلامی مطرح است الگوی رفتاری که در آن مردم مبنا و محور هستند و حکومت نخبگان و مسئولان موظف هستند نسبت به ولی نعمت خود سپاسگزار و خدمتگزار باشند در عین حال مردم نیز با پای بندی به اصول ارزشی سعی در تحقق آرمانهای اسلامی و حاکمیت اندیشه اسلامی دارند.
رنجبران با اشاره به اینکه مقوله مردم سالاری امروزه به گفتمانی قالب در میان اندیشمندان سیاسی تبدیل شده اظهار داشت: این مقوله از آن رو که برداشتها متعددی از آن در میان صاحب نظران وجود دارد تنوع دیدگاههایی را در خصوص مفهوم و ماهیت آن به همراه آورده است هنگامی که این مقوله با دین عجین شد تعبیر مردم سالاری دینی یا مردم سالاری اسلامی را به وجود آورد که بر میزان تنوع و تفاوت دیدگاهها در خصوص این مفهوم و امکان آن افزوده شد.
وی در ادامه خاطر نشان کرد: پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی در راستای تبیین ابعاد مختلف مردم سالاری دینی در سالهای 82 و 86 همایشهای اول و دوم مردم سالاری دینی را در سطح ملی برگزار نمود، امروزه با توجه به تحولات منطقه و ظهور پدیده بیداری اسلامی در جهان اسلام و با عنایت به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر ضرورت نظامسازی و توجه به فقه حکومتی و همچنین با توجه به ضرورت بهروزرسانی مطالعات علمی در این خصوص پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی سومین همایش ملی «نظریه مردم سالاری دینی» را در آذر ماه سال جاری هم زمان با هفته پژوهش و روز وحدت حوزه و دانشگاه برگزار کرده تا پاسخ به نیازهای مورد اشاره را ارائه دهد.
رئیس پژوهشگاه فرهنگ و معارف اسلامی با اشاره به محورهای این همایش گفت: چهار محور اصلی طراحی شده که محور اول تبیین مبانی نظری مردم سالاری دینی به مثابه الگوی مطلوب حکمرانی و بررسی ابعاد نظری مردم سالاری دینی جهت نظام سازی مبتنی بر آموزههای دینی و مقایسه بین مبانی نظری مردم سالاری دینی و لیبرال دموکراسی غربی با تاکید بر مباحث کاربردی و نقد نظری و عملی نظریه لیبرال دموکراسی و آینده پژوهی نظام مردم سالاری دینی با اولویت جهان اسلام متناسب با مذاهب گوناگون اسلامی نیز می باشد.
وی افزود: محور دوم نظام سازی و مردم سالاری دینی به توزیع، مهار، نظارت و شیوه اعمال قدرت در نظام مردم سالاری دینی می پردازد محور سوم با رویکرد عملی بررسی ابعاد مردم سالاری در قانون اساسی و تاثیر الگوی مردم سالاری دینی در جمهوری اسلامی ایران بر بیداری اسلامی در منطقه اشاره دارد محور چهارم نیز مردم سالاری دینی با رویکرد مقایسهای بین مبانی نظری مردم سالاری دینی و لیبرال دموکراسی غربی و نقد لیبرال دموکراسی است.