در ثریا مطرح شد؛
به گزارش خبرنگار علمی«خبرگزاری دانشجو»، اولین برنامه ثریا در سال 93 به مناسبت روز فناوری هسته ای به سراغ این موضوع رفت؛ در این برنامه علی اکبر صالحی، معاون رئیس جمهور و رئیس سازمان انرژی اتمی، محمد احمدیان، معاون نیروگاه های سازمان انرژی اتمی، حسین خلفی، معاون کاربرد پرتوهای سازمان انرژی اتمی حضور داشتند.
برنامه‌های کلان هسته‌ای کشور
در این برنامه علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی در باره برنامه‌های کلان کشور در حوزه فناوری هسته‌ای، با تاکید بر اینکه فناوری هسته‌ای مردمی‌ترین فناوری است، گفت: برای آینده انرژی هسته‌ای مجلس شورای اسلامی برنامه‌ای را در نظر گرفته است ضمن آنکه برنامه‌ای نیز در این زمینه از پیش از انقلاب وجود داشته که توصیه خود آمریکایی‌ها بوده است. در آن زمان آمریکایی‌ها پیشنهاد دادند که ایران 20 هزار مگا وات برق هسته‌ای داشته باشد که این امر کماکان توصیه موکد مجلس و در شورای عالی انرژی کشور و شورای عالی انرژی اتمی هم این امر مصوب شده است.
وی با تاکید بر اینکه تولید 20 هزار مگا وات برق هسته‌ای در بلند مدت در نظر گرفته شده است، اظهار داشت: ما بنا نداریم به سرعت در این زمینه گام برداریم بلکه درصدد هستیم به گونه‌ایی اقدام کنیم که قدرت هضم کردن آن را هم داشته باشیم. چشم انداز 20 هزار مگا وات بیش از 20 سال است اما برنامه میان مدتی داریم که طبق قراردادی که در سال 1992 با روسیه امضا کردیم قرار شد به جز نیروگاه فعلی بوشهر در صورت تمایل ایران، 4 نیروگاه هسته‌ای دیگر با کمک روسیه در ایران دایر شود.
راه اندازی 4 نیروگاه هسته‌ای جدید با همکاری روسیه
رئیس سازمان انرژی اتمی از راه اندازی 5 نیروگاه هسته‌ای در کشور خبر داد و یادآور شد: در حال مذاکره با روسیه هستیم که بر اساس آن مقرر شده تا 4 نیروگاه هسته‌ای دیگر را راه اندازی کنیم که اگر این قرارداد منعقد شود کلنگ اولین نیروگاه را امسال به زمین زده خواهد شد.
صالحی ادامه داد: پس از آن به فاصله دو سال به دو سال کلنگ‌های بعدی را خواهیم زد. فاصله‌های دو سال برای راه اندازی کامل این نیروگاه‌ها است و تا جایی که امکان داشته باشد این نیروگاه‌ها را بومی سازی می‌کنیم.
وی با بیان اینکه برخی قطعات و نیازهای ساخت نیروگاه را نمی‌توان در داخل کشور ساخت، خاطر نشان کرد: از این رو این قطعات در کشوری ساخته خواهد شد که مشتری داشته باشد در غیر این صورت ساخت آن در ایران مقرون به صرفه نیست.
وی با تاکید بر اینکه ساختمان‌های یک نیروگاه همانند ساختمان‌های عادی نیست، افزود: در عین حال ما قادر به ساختمان نیروگاه هسته‌ای، نصب تجهیزات و ساخت بسیاری از شیرآلات و کارهای برقی هستیم. وقتی به جزیره هسته‌ای می‌رسیم باید با احتیاط وارد شویم؛ چراکه نیاز به امکان سنجی داخلی دارد تا بتوان به جزیره هسته‌ای آرام آرام وارد شد.
دلایل دریافت سوخت بوشهر از روسیه
معاون رئیس جمهور درباره دلایل دریافت سوخت نیروگاه بوشهر از روسیه توضیح داد: وقتی می‌خواهید سوخت بسازید در گام اول نیاز به اراده دارد؛ چراکه امکان ندارد امشب اراده کنید و فردا محقق شود. جمهوری اسلامی ایران وقتی تصمیم گرفت نیروگاه بوشهر را احیا کند همان زمان تصمیم گرفت که به دنبال سوخت مطمئن باشد؛ چرا که این نیروگاه می‌تواند 60 تا 70 سال عمر داشته باشد. پس ما پیش بینی لازم را انجام دادیم که برای طول عمر رآکتور باید به دنبال تامین سوخت مطمئن بود.
وی با بیان اینکه اگر روزی کشوری از دادن سوخت امتناع کرد سرمایه‌هایی که در آن زمینه صرف شده است به هدر می‌رود، خاطر نشان کرد: برای غنی سازی برنامه ریزی کردیم به گونه‌ای که مطالعات در زمینه غنی سازی از دهه 70 شروع شد و در سال 85 نطنز راه اندازی شد که حاصل سال‌ها کارهای آزمایشگاهی و تحقیقاتی است. اگر نطنز بخواهد تامین کننده سوخت بوشهر باشد باید سالانه 50 هزار ماشین نسل اولی در آن باشد ولی 19 هزار ماشین داریم که از این تعداد 9 هزار ماشین کار می‌کند و حدود هفت تا هشت تن تولید داریم.
حق غنی سازی ایران یک درصد تا 90 درصد
رئیس سازمان انرژی اتمی رئیس جمهور در پاسخ به این سوال که محدودیت‌هایی که بنا به دلایلی در ژنو پذیرفته شد،چه موانعی برای برنامه‌های که از پیش چیده شده ایجاد کرد، توضیح داد: یکی از بخش‌های برنامه تحقیق و توسعه است؛ وقتی ما طبق قواعد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نسل جدید سانتریفیوژها را معرفی کردیم مخالفت‌های شدیدی صورت گرفت در حالی که حق ما تحقیق و توسعه بود. در تحقیق و توسعه برنامه اقدام مشترک قید و بندی ندارد ولی در مذاکرات سعی دارند در تحقیق و توسعه خدشه ایجاد کنند و ما بارها دیده‌ایم که غرب نقض عهد می‌کند از این رو باید مراقب باشیمهر چند که صبر و حوصله ما زیاد است.
وی با بیان اینکه مقدار سوخت ما به عملکرد رآکتور بستگی دارد، اظهار داشت: به طور متوسط ما برای دو تا سه سال سوخت نیروگاه داریم و از سوی دیگر غنی سازی 20 درصد با سطح غنی سازی‌های دیگر فرق دارد و ما معتقدیم هر حقی را که هر عضو آژانس و NPT دارند ما نیز داریمبه عبارت دیگر در غنی سازی ما از یک درصد تا 90 درصد حق غنی سازی داریم و اگر خود را به یک سطحی از غنی سازی مقید کنیم به صورت داوطلبانه خواهد بود.
نقش شهید شهریاری در صنعت فناوری هسته‌ای
صالحی با تاکید بر اینکه غنی سازی در کشور برای اولین بار باور کردنی نبود، اذعان داشت: اولین بار که با مهندسی معکوس سانتریفیوژ ساخته شد حیرت انگیز بود حتی بزرگان ما در آن زمان این امر را باور نمی‌کردند و در زمینه غنی سازی 20 درصد نیز ما هم باید 20 درصد را غنی سازی می‌کردیم و هم صفحه سوخت را می‌ساختیم چرا که ما تا آن زمان سوختی تولید نکردیم که در رآکتور بگذاریم و این برای اولین بار بود که موفق به این اقدام شدیم.
رئیس سازمان انرژی اتمی بااشاره به وضعیت علمی ایران در زمان آغاز غنی سازی 20 درصدی، یادآور شد: در آن زمان وضعیت علمی کشور زیر صفر بود ولی زمانی که غنی سازی20 درصد به نتیجه رسید رسانه‌های خارجی اعلام کردند که ایران دروغ می‌گوید. در این مرحله ما هیچی از 20 درصد نمی‌دانستیم، تحقیقات اولیه انجام شد و مشکلات برداشته شد در حالی که زمان برای ما بسیار مهم بود چند کار را هم زمان جلو می‌بردیم.
صالحی اضافه کرد: یکی از کارهایی که باید در این زمینه انجام می‌شد این بود که مواد هسته‌ای که در لوله‌ها امکان انفجار داشت را باید محاسبه می‌کردیم که با چه سرعت و چه حجمی این مواد هسته‌ای در این فرآیند باشند تا افراد موجود در کارخانه در معرض خطر قرار نگیرند. این محاسبات بر عهده شهید شهریاری قرار دادیم. این در زمانی بود که ما کسی را به جز وی برای انجام این کار نداشتیم و وی در ازای انجام این کار هیچ پولی هم طلب نکرد.
احمدی روشن و صنعت هسته ای ایران
صالحی فناوری هسته‌ای را میعادگاه تمام فناوری‌ها، تکنولوژی‌ها و علوم دانستو گفت: شهید احمدی روشن فارغ التحصیل مهندسی شیمی بود و بخش عمده‌ای از فرآیند غنی سازی مربوط به مهندسی شیمی است. وی با یکی از دوستان خود در قسمت بازرگانی این صنعت فعالیت می‌کرد و من درصدد بودم که در حوزه بازرگانی که ردو بدل‌های مالی در آن صورت می‌گیرد به فردی مقید و متعهد واگذار شود.
وی با تاکید بر اینکه فردی که در این حوزه فعالیت می‌کند باید تجهیزات را بشناسد و اهل فن باشد و اگر کار نکرده باشد نمی‌تواند در این حوزه فعالیت کند، افزود: احمدی روشن با توجه به سابقه و آشنایی که در حوزه هسته‌ای داشت توانست با توجه به پیچیدگی تحریم در این حوزه فعالیت و بخش زیادی از تجهیزات مهم را برای این صنعت تامین کند و نقش بسزایی در پیشبرد این فناوری داشت.
توضیح صالحی درباره شایعات اخراج همکاران شهید احمدی روشن
رئیس سازمان انرژی اتمی با اشاره به شایعه در باره اخراج برخی همکاران شهید احمدی روشن اذعان داشت: یکی از این افراد به مدت دو تا سه هفته پیش مدیر عامل نطنز بود و اعلام کرد من با معاون سازمان نمی‌توانم همکاری داشته باشم و با میل خود رفت ولی همچنان حقوق وی پرداخت می‌شود؛ چرا که معتقد بودیم باید بازگردد. یکی دیگر از همکاران شهید به سمت دیگری منصوب شد و دیگری ابقا شد از این رو به جز از شهید احمدی روشن دو نفر دیگر باقی ماندند که از آنها خواسته شد در جای دیگر فعالیت کنند که پذیرفتند.
معاون رئیس جمهوری تاکید کرد که اگر کسی را اخراج کردیم حکم را برای ما بیاورد.
اتاق کنترل رآکتور تهران بومی سازی شد
بخش دوم برنامه پرسش درباره دستاورد جدید این حوزه بود که حسین خلفی،معاون کاربرد پرتوهای سازمان انرژی اتمی، گفت: اتاق کنترل بخش تصمیم گیرنده و واکنش نشان دهنده برای کنترل یک رآکتور استاگر قرار است واکنش زنجیره‌ای کنترل شود باید داده‌هایی را از قلب هسته‌ایی و از نقاط مختلف رآکتور جمع کنیم و در نهایت این داده‌ها را با سطوح مورد نظر مقایسه کنیم و یک تصمیم گیری انجام شود.
وی اتاق کنترل را مغز سیستم توصیف کرد و اظهار داشت: به دست توانمند نیروهای داخلی موفق به طراحی قسمت فرمان سیستم در رآکتور تهران منطبق با استانداردهای روز دنیا و معیارها و ضوابط ایمنی شدیم و در مدت زمانی که رآکتور تهران کار کرده است قسمت‌های مختلف آن فرسوده شد و دانش فنی آن به ما داده نشده بود نمی‌توانستیم جایگزین کنیم و به دلیل مسائلی همچون تحریم این قطعات را به ما نمی‌دادن ولی با طراحی و ساخت این قطعات امروز شاهد بهره برداری از آن هستیم.
اولویت با ارتقای توانمندی در ساخت نیروگاه هسته ای
محمداحمدیان، معاون نیروگاه‌های سازمان انرژی اتمی در این برنامه درباره نیروگاه بوشهر و کارشناسان روس حاضر، گفت: از مهر ماه سال 92 که نیروگاه به طرف ایرانی تحویل موقت شد، مسئولیت بهره برداری نیز به صورت کامل به شرکت‌های بهره برداری محول شد البته در سه سال اول از تعدادی از کارشناسان روس برای برخی موارد خاص استفاده کردیم ولی طبق برنامه از پیش تعیین شده تعداد این کارشناسان در انتهای سال سوم عملا به صفر کاهش خواهند یافت.
وی با بیان اینکه نیروگاه توان متوسط با هدف استفاده از توانمندی‌های داخل و ارتقای این توانمندی در ساخت و بهره برداری یک نیروگاه هسته‌ای است، یادآور شد: مقرر بود این نیروگاه به تولید برق منجر شود ولی هدف اصلی آن تولید برق نبوده بلکه ارتقای توانمندی‌ها در نظر بوده است. پروژه بعدی در نیروگاه بوشهر بوده که سازمان آن را دنبال می‌کرد که با هدف افزایش سهم برق هسته ای در سبد برق تولیدی کشور قرار دارد.
پیشرفت در پزشکی بیش از سایر حوزه‌ها
خلفی، در پاسخ به این پرسش که در کدام حوزه موفق‌تر عمل کرده است، گفت: در بخش پزشکی به دلیل سابقه‌ای که داریم و تحقیقاتی که انجام شده است پیشرفت قابل توجهی داشته‌ایمبه طوری که علاوه بر تامین نیاز کشور در بخش رادیو دارو های تشخیصی، ما شاهد تولید 15 رادیو داروی درمانی بودیم ضمن آنکه در حوزه پزشکی هسته‌ای نیز پیشرفت‌های چشمگیری داشتیم.
وی با ذکر نام رادیو داروهای تولید شده، اذعان داشت: مهمترین این رادیو داروها دارویی است که برای تسکین درد بیماران مبتلا به سرطان مغز استخوان تولید شده است و در حال حاضر حدود یک میلیون مراجعه کننده داریم که در مرحله تشخیص از داروهای مربوط استفاده می کنند.
تاریخ نیروگاه بوشهر و بدبینی ایجاد شده درباره برق هسته‌ای
معاون نیروگاه‌های سازمان انرژی اتمی به تاریخچه تاسیس نیروگاه بوشهر اشاره کرد و ادامه داد: به دلیل اطلاع رسانی ناقص درباره نیروگاه بوشهر، باعث شد تا بدبینی درباره برق هسته‌ای در کشور ایجاد شد.
احمدیان ادامه داد: پیش از پیروزی انقلاب با مطالعات صورت گرفته مشخص شد حدود 20 تا 23 هزار مگاوات برای یک شبکه‌ای که حداکثر تا 60 مگاوات می‌رسید سهم هسته‌ای در نظر گرفته شده بود و از این رو برای ساخت نیروگاه اتمی در ایران با کشورهای غربی صورت مذاکراتی گرفت.
وی افزود: دو واحد 1200 مگاواتی در بوشهر با آلمان‌ها و دو واحد با فرانسوی‌ها نهایی شد و حدود 10 هزار مگاوات دیگر در دست مذاکره بود؛ واحدهای بوشهر پیش از پیروزی انقلاب پیشرفت‌های خوبی داشتند که پیروزی انقلاب اسلامی رخ داد؛ به طور طبیعی پروژه‌ها با وقفه مواجه شد و بعد از آن جنگ تحمیلی واقع شد و کشورهای غربی چهره عنادآمیز خود را با ایران رو کردند و پروژه‌ها متوقف شد.
خلف وعده آلمان ها و ضرر مالی که ایران متحمل شد
احمدیان گفت: در سال 72 با روس‌ها مذاکراتی در حوزه‌های مختلف از جمله در زمینه ساخت نیروگاه هسته‌ای داشتیم و بنا به دلایلی بر تکمیل دو واحد بوشهر تصمیم گیری شد که خود مشکلات فراوانی به همراه داشت؛ فناوری‌ها و تجهیزات متفاوت بود ولی در این بین تحولی در صنعت هسته‌ای رخ داد که استانداردهای هسته‌ای را به طور کل دگرگون کرد.
وی ادامه داد: عوامل مختلف باعث شد پروژه ویژه‌ای را با روس‌ها شروع کنیم ولی مسئولیت‌های طرفین در قرارداد به طور کامل تبیین نشده بود و همین باعث شد چند سال از دست برود تا در نهایت به یک قرارداد متقن با روس‌ها در زمینه تکمیل نیروگاه بوشهر رسیدیم. روس‌ها چند سال زمان نیاز داشتند تا بررسی کنند چه میزان از تجهیزات و سازه‌ها در طرح آنها قابل استفاده است و این مسائل به دلیل خلف وعده آلمان‌ها بود.
احمدیان افزود: در قبال زمانی که از دست دادیم توانستیم اشراف بیشتر به صنعت هسته‌ای داشته باشیم ولی ساخت و تکمیل واحد دوم نیروگاه بوشهر از سوی کارشناسان توصیه نمی‌شود؛ چرا که تجهیزات آن مربوط به سال‌های دور است و تصمیم بر این است که دو واحد دیگر در ساختگاه بوشهر احداث شود.
کاربردهای انرژی هسته‌ای در کشاورزی و دامداری
خلفی به بیان کاربردهای انرژی هسته‌ای در بخش کشاورزی پرداخت و افزود: حرکت جهادی در این حوزه شروع شد که منجر شد تا تحقیقات از آزمایشگاه‌ها خارج شود که از جمله می‌توتن به تولید بذر اخلال شده برنج اشاره کرد که در نهایت باعث 20-30 درصد افزایش تولید این محصول شده است.
وی کشت پنبه در استان گلستان و مرکزی را از دیگر دستاوردهای محققان در این حوزه نام برد و یادآور شد: علاوه بر آن موفق به کنترل آفاتی چون کرم ساقه خوار لوبیا، بیماری کرم گلوگاه انار، تولید خوراک دام و طیور و تولید واکسن برای دام‌ها شدیم که با استفاده از پرتو دهی انجام شده است و نتایج خوبی به دست آمده و در حال ترویج آن هستیم.
ثریا یک برنامه تحلیلی است که چهارشنبه هر هفته حدود ساعت 23:15 به صورت زنده از شبکه اول سیما پخش می شود. باز پخش این برنامه نیز با تاخیر یک هفته ای پنج شنبه‌ها ساعت 16 به روی آنتن می رود.
ارسال نظرات