حجت الاسلام توانایی در گفتگو با «خبرگزاری دانشجو»:
گروه آزاداندیشی «خبرگزاری دانشجو»، یک دهه از تشکیل هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره می گذرد، در طول این سال ها نشست های متعددی در قالب کرسی‌های نظریه پردازی در سطح دانشگاه ها برگزار شده است، مع الوصف با توجه به ظرفیت بالای علوم انسانی به نظر می رسد باید بیش از گذشته کرسی های آزاداندیشی را در راستای بومی سازی علوم انسانی اسلامی مورد توجه قرار دهیم.
در این راستا با حجت الاسلام محمدحسن توانایی، مشاور امورد انشجویی دانشگاه امام صادق(ع) و مدیر حوزه علمیه دارالحکمه تهران به گفت وگو نشسته ایم که حاصل آن را می خوانید.
«خبرگزاری دانشجو»- در حال حاضر در فضای آکادمیک کشور مباحث متعددی در قالب میزگردهای تخصصی مطرح می شوند که بعضاً برخی از آنها در شاکله «کرسی های آزاداندیشی» قرار می گیرد، به عنوان یک شخصیت دانشگاهی و حوزوی چه برداشتی از کرسی های آزاداندیشی دارید؟
توانایی: ببینید، هیات حمایت از کرسی های نظریه پردازی، نقد و مناظره، از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی در سال 1382 تاسیس و راه اندازی شد. هدف و سیاست هیات مذکور این بود که بتواند به منویات مقام معظم رهبری که تاکید زیادی بر راه اندازی کرسی های آزاداندیشی داشتند جامه عمل بپوشاند؛ همچنین این هیات وظیفه داشت بر گسترش کمی و کیفی کرسی های آزاداندیشی در حوزه های مختلف علمی نظارت، و این کرسی ها را حمایت کند تا جنبش ملی نقد و تولید علم و نهضت تولید و نظریه پردازی در ایران شکل بگیرد.
لذا ماموریت این هیات سیاست گذاری کلان برای دستیابی به علوم انسانی بومی بود. این کلیات کرسی های نظریه پردازی است.
«خبرگزاری دانشجو»- با این تفاسیر آیا از روند برگزاری این کرسی ها رضایت دارید؟
توانایی: به نظر می رسد این کرسی ها در حدود یک دهه از فعالیت خود تا اندازه ای به موفقیت رسیده اند، اما همچنان قابلیت، زمینه و بسترسازی های مناسبی باید انجام شود و این مهم باید در سطح محیط های دانشگاهی و مدارس و سایر مراکز آموزشی و پژوهشی محقق گردد.
فارغ از این به نظر می رسد متولیان دستگاه های آموزشی و فرهنگی باید نسبت به اهمیت تشکیل هیئت حمایت از کرسی های نظریه پردازی در سازمان و اداره متبوع خودشان اهتمام بیشتری بورزند و نسبت به این موضوع توجه بیشتری کنند؛ همچین ضرورت دارد از سوی مسئولان ذیربط، نهادهایی چون شورای عالی انقلاب فرهنگی اهمیت این موضوع برای نهادهای آموزشی بیان شود تا با عزم و اراده بیشتری این مهم را پیگیری کنند.
«خبرگزاری دانشجو» - کمی فضای بحث را تغییر دهیم، به نظر شما کرسی آزاداندیشی پویا باید چه ویژگی هایی داشته باشد؟
توانایی: برگزاری کرسی های نظریه پردازی همان طور که از اسمش پیداست برای تحقق دو امر مهم در مراکز آموزشی و فرهنگی برگزار می شود. این کرسی ها باید تامین کننده تولید علم و بومی سازی در حوزه علوم انسانی باشند؛ مسئله ای که بسیار مورد تاکید مقام معظم رهبری است. این مسئله اهمیت بالایی دارد؛ چراکه بسیاری از مبانی ما در حوزه علوم انسانی برگرفته از نظریه پردازان غربی است که متاسفانه در بسیاری از موارد با جهان بینی و مبانی دینی و قرآنی سنخیت و سازگاری ندارد.
«خبرگزاری دانشجو»- بنابراین تاکید کرسی ها باید بر تولید علم و بومی ساختن علوم باشد ...
توانایی: دقیقاً، ضمن آن که در ادامه بخش قبلی باید رویکرد دومی را نیز لحاظ کنیم، یعنی باید از طریق کرسی های نظریه پردازی بحث مسئولیت پذیری در سطح فردی و اجتماعی را گسترش دهیم؛ مسئولیت پذیری فردی به این معنا که فرد باید نسبت به وظایف خود اقدام کند و به خوبی از عهده آنها بربیاید. چنانچه خداوند در آیه 15 سوره مبارکه «اسرا» می فرماید: « مَّنِ اهْتَدَى فَإِنَّمَا یَهْتَدی لِنَفْسِهِ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا وَلاَ تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى وَمَا کُنَّا مُعَذِّبِینَ حَتَّى نَبْعَثَ رَسُولًا»؛ هر کس به راه آمده تنها به سود خود به راه آمده و هر کس بیراهه رفته تنها به زیان خود بیراهه رفته است و هیچ بردارندهاى بار گناه دیگرى را بر نمىدارد و ما تا پیامبرى برنینگیزیم به عذاب نمىپردازیم، همچنین در آیه 36 همین سوره آمده است: « وَلاَ تَقْفُ مَا لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ کُلُّ أُولئِکَ کَانَ عَنْهُ مَسْؤُولً»؛ و چیزى را که بدان علم ندارى دنبال مکن، زیرا گوش و چشم و قلب همه مورد پرسش واقع خواهند شد.
در این راستا فرد متفکر باید به مسئله مسئولیت پذیری در اجتماع توجه داشته باشد. انسان در قبال زندگی اجتماعی موظف است؛ چراکه انسان موجود دو بعدی است، بنابراین مسئولیت های اجتماعی بر مسئولیت های فردی شخص اثر می گذارد، لذا انسان با ایمان باید نسبت به جهانی که در آن زندگی می کند توجه کند و از عهده تنظیم آنها برآید و در وهله بعد با رویکرد نقادانه به اجتماعی که در آن زندگی می کند نگاه کند. این بعد مسئولیت اجتماعی انسان همان است که از آن به عنوان تفکر انتقادی یاد می کنیم.
با این تفاسیر برای اینکه رفتارهای فردی، اقتصادی، سیاسی و حکومتی انسان تنظیم شود و همچنین افراد راه صواب را بروند، لازم است که تک تک افراد به این بعد مسئولیت های خودشان عمل کنند که در این بین نقش اندیشمندان غیرقابل انکار است. به نظر می رسد برگزاری کرسی های نظریه پردازی و نقد و مناظره می تواند به این بعد مسئولیت پذیری انسان پاسخ مناسب داده و موجب ارتقا و رشد و کمال فکری شود.
«خبرگزاری دانشجو» - نقش وحدت میان حوزه و دانشگاه را در راستای گسترش کرسی های آزاداندیشی تا چه اندازه موثر می‌دانید؟
توانایی: طبیعی است که هر نقد و انتقاد باید بر اساس روش و مبنا باشد، ما نمی توانیم با پیش فرض‌ها و رفتارها و عملکردها، بیاییم و آرا و نظریات گوناگون را نقد و بررسی کنیم؛ چراکه پیش فرض ها برگرفته از تمایلات و خواسته های نفسانی و جبر محیطی و پیروی از نیاکان و بزرگان و کثرت گرایی خواهد بود که هر کدام از آنان به تعبیر استاد شهید مطهری جزو لغزشگاه های اندیشه خواهد بود، بنابراین به نظر می رسد تبیعت از الگوی مناسب روشی و مبنایی و منطقی مستلزم استفاده از ظرفیت و پتاسیل نهفته در حوزه و دانشگاه است، پس این دو باید مثل دو بال باشند تا بتوانند مرغ اندیشه و تفکر را به پرواز دربیاورند.
ارسال نظرات