کسی از زنگنه شکایت خواهد کرد؟

بنزین آلوده در اصلاحات
فارغ از عدم رعایت ضوابط حقوقی درباره نام بردن از مشتکی علیه (کسی که از او شکایت می‌شود) و سوابق سیاسی این وکلا و همچنین ادبیات «خاص» مصاحبه‌کننده که همراهی و تایید ضمنی وزارت نفت با ادعای این وکلا را تایید می‌کند، این 3 وکیل گفته‌اند دلیل شکایت آنها مشاهده مشخصات بنزین پیرولیز پتروشیمی‌ و آلایندگی این بنزین بوده است. با این حال مصاحبه‌کننده سایت وزارت نفت به مصاحبه‌شوندگان خود این نکته را یادآوری نکرده است که آنچه به عنوان بنزین پتروشیمی به شرکت ملی پالایش و پخش تحویل و پس از اختلاط با دیگر اجزای بنزین در کشور توزیع می‌شود نه «بنزین پیرولیز» که «ریفرمیت» تولید شده در مجتمع‌های پتروشیمی بوده است و اساسا کل بنزین پیرولیز تولیدی در کشور که اغلب آن هم صادر می‌شود بسیار ناچیز و کمتر از یک میلیون لیتر در روز است. یکی از این 3 وکیل گفته‌ است: «تا چندسال اخیر نمی‌دانستیم این سوخت‌ها تا چه میزان آلوده است اما زمانی که بنزین‌های یورو 4 وارد و هوای تهران تا حدودی پاک شد تازه متوجه شدیم آلودگی هوا در چه حدی بوده است.»

و طبعاً مصاحبه‌کننده وزارت نفت به چند نکته مهم در این رابطه اشاره نکرده است:
-  مسؤولان فعلی وزارت نفت بارها و بارها در گفت‌وگو با رسانه‌های مختلف گفته‌اند بنزین پتروشیمی در تهران توزیع نشده است.

- شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، بنزین را سومین عامل آلایندگی هوای تهران بعد از مازوت و گازوئیل می‌داند و فارغ از وضعیت خاص آب و هوای پایتخت در بهار 93، توقف تحویل مازوت به نیروگاه‌ها و توزیع گازوئیل یورو 4 پالایشگاه اراک در تهران عامل اصلی پاک‌تر‌شدن هوای تهران بوده است.

ـ بنزین وارداتی به کشور تاکنون یورو 4 نبوده است و حتی اغلب محموله‌های وارداتی تست‌های زیست‌محیطی را پاس نکرده‌اند و بسیاری از این محموله‌ها قطعا آلایندگی بیشتری نسبت به ریفرمیت پتروشیمی‌ها داشته‌اند.

ـ بنزین تهران نه از واردات که از تولیدات پالایشگاه‌های تهران و شازند اراک که در 4 سال گذشته بهینه‌سازی شده و به سطح یورو 4 نزدیک شده‌اند تامین شده است.

به عبارت دقیق‌تر اساسا بنزین وارداتی به هیچ صورتی نمی‌توانسته است عامل پاک‌تر‌شدن هوای تهران باشد. اما مهم‌ترین نکته مصاحبه این وکلا طرح این پرسش است که «با توجه به اینکه خانم ابتکار اعلام کردند بنزین تولیدی پتروشیمی‌ها آلوده است، این موضوع برای ما هم جای پرسش دارد که چرا ایشان به واحد حقوقی سازمان حفاظت محیط زیست دستور نداده‌اند تا این مساله را به لحاظ حقوقی پیگیری کند؟ مطابق قانون جلوگیری از آلودگی هوا، سازمان حفاظت محیط زیست می‌تواند بلافاصله در صورت آلوده‌شدن هوا، علیه ارگان‌های مسؤول در این ارتباط اقامه دعوا کند.» پاسخ این پرسش احتمالا در اسنادی است که در ادامه منتشر می‌شود.

براساس این اسناد، از ابتدای بهره‌برداری از مجتمع پتروشیمی اراک در دولت اصلاحات، بنزین پیرولیز این پتروشیمی به طور منظم و بدون وقفه به پالایشگاه شازند اراک ارسال و پس از اختلاط با پلتفرمیت پالایشگاه شازند برای افزایش اکتان به پالایشگاه تهران ارسال می‌شده است. این بنزین پس از اختلاط با بنزین پالایشگاه تهران در شهر تهران توزیع می‌شده است. به عبارت دقیق‌تر درجه اکتان بنزین پالایشگاه تهران در آن زمان به دلیل اجرا نشدن طرح‌های توسعه‌ای حدود 82 بوده است که برای رسیدن به اکتان 87 روزانه یک تا 3/1 میلیون لیتر ریفرمیت یا پلتفرمیت از پالایشگاه اراک دریافت می‌کرده است. بنزین نهایی پالایشگاه تهران در آن دوره حاوی 4 تا 5 درصد «بنزن» بوده است. عباس کاظمی مدیرعامل فعلی پالایش و پخش، شاهرخ خسروانی قائم‌مقام وی، نتاجی و اسدالله میکائیلی اعضای فعلی هیات‌مدیره شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در آن زمان مدیران عامل پالایشگاه تهران بوده‌اند.

پتروشیمی اراک سال‌هاست که بنزین پیرولیز را به کشورهای همسایه شرقی ایران صادر می‌کند. در این اسناد که گزارش عملکرد ماهانه پالایشگاه شازند اراک در سال‌های 80، 82، 83 و 84 هستند و به امضای لطفعلی چاوشی، مدیرعامل وقت این پالایشگاه رسیده، به صراحت به دریافت بنزین پیرولیز از پتروشیمی اراک و تزریق آن به پلتفرمیت ارسالی به پالایشگاه تهران اشاره شده است. اخیرا بعضی رسانه‌های تندرو با تقلیل بنزین پتروشیمی از ریفرمیت به بنزین پیرولیز، هیاهوی بسیار گسترده‌ای در این رابطه برپا کرده‌اند. در صفحه اول سند اول که به اسفند ماه 1380 بازمی‌گردد به دریافت روزانه بنزین پیرولیز و در صفحه دوم به میزان روزانه پلتفرمیت ارسالی به پالایشگاه تهران اشاره شده است. همچنین در اسناد دیگر  به تزریق بنزین پیرولیز به بنزین تهران در آبان 1383تا 1384 اشاره شده است. با توجه به این اسناد چند سؤال ساده درباره توقف تولید ریفرمیت پتروشیمی‌ها و توزیع بنزین پیرولیز در کشور مطرح است:

1ـ با توجه به اینکه هنوز سندی درباره توزیع بنزین پیرولیز در طرح مقابله با تحریم بنزین سال 89 در کنار ریفرمیت پتروشیمی‌ها منتشر نشده است و در مقابل اسناد انکارناپذیری درباره توزیع این بنزین آلاینده در تهران در دوره قبلی تصدی بیژن زنگنه در همین گزارش قابل رویت است، آیا 3 وکیلی که از وزیر سابق نفت به جرم اثبات نشده توزیع بنزین پیرولیز شکایت کرده‌اند حاضر خواهند بود شکایتی را نیز از بیژن زنگنه به همین دلیل تسلیم مراجع قضایی کنند؟ طبعا رفتار دوگانه در این باره شائبه سیاسی بودن این شکایت و مسائلی که درباره پشت پرده آن مطرح می‌شود را به یقین تبدیل خواهد کرد.

2- وکلای یاد شده که استفاده از ریفرمیت بنزین پتروشیمی را حتی در شرایط تحریم سخت و امکانپذیر نبودن واردات بنزین توجیه‌پذیر نمی‌دانند، درباره توزیع بنزین پیرولیز در کشور و بویژه در کلانشهر تهران آن هم در شرایطی که واردات بنزین به وفور و به سهولت انجام می‌شده است چه موضعی دارند؟

3- چرا معصومه ابتکار، رئیس اسبق و فعلی سازمان محیط‌زیست و اسماعیل کهرم، مشاور ارشد وی که این روزها خود را شدیدا نگران بنزین پتروشیمی‌ها نشان می‌دهند در دوره قبلی مسؤولیت خود نه تنها به درصد بالای «بنزن» در بنزین پالایشگاه‌هایی مانند تهران اهمیت نمی‌دادند بلکه درباره توزیع مستمر بنزین پیرولیز در دوره اصلاحات در کلانشهرهایی مانند تهران و شیراز کوچک‌ترین نگرانی نداشته‌اند.

4- چرا وزارت نفت در دوره‌ای که تحریمی وجود نداشت و واردات بنزین به 27 تا 28 میلیون لیتر در روز بالغ می‌شد بنزین آلاینده پیرولیز را با بنزین وارداتی جایگزین نمی‌کرد و برای افزایش اکتان بنزین تهران از بنزین وارداتی استاندارد با اکتان بالا بهره نمی‌برد؟

منبع: وطن امروز