«تولید بنزین ممنوع، واردات آزاد»؛ این است اقتصاد مقاومتی؟

گروه اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»؛ چند وقتی است که دلیل اصلی آلودگی هوا، بویژه آلودگی در تهران را به بنزین پتروشیمی‌ها ارتباط می‌دهند و رسانه‌ها نیز در تیتر‌های خود آتش زیر این دیگ را بیشتر می‌افروزند و با ارتباط دادن این موضوع با بیماری سرطان جنجال‌آفرینی می‌کنند.

بالاخره 17 اردیبهشت ماه سال جاری بود که بیژن نامدار زنگنه، وزیر نفت از شمارش معکوس برای توقف تولید بنزین در پتروشیمی‌های کشور خبر داد و در تکمیل گفته‌های خود، از واردات 10 میلیون لیتری بنزین توسط وزارت نفت نیز خبر داد. موضوعی که شاید در نگاه اول، تدبیر دولت یازدهم برای رفع آلودگی هوا و البته صرفه اقتصادی این تصمیم را نمایان می‌کند، اما آیا واقعیت نیز همین است؟ تیترسازی رسانه‌های خاص با عنوان «بی‌کیفیت بودن بنزین داخلی» چه اهدافی را دنبال می‌کند؟

بنزین پتروشیمی آلوده‌تر است یا بنزین وارداتی؟

این رسانه‌ها مکرراً آلودگی هوای تهران را به این بنزین تولید داخل ارتباط می‌دهند و به کل از وضعیت بنزین وارداتی غافل شده‌اند، در صورتی که آمار و ارقام بیانگر موضوع دیگری است.

بنزین یکی از کالاهای دارای استاندارد اجباری است و شورای عالی استاندارد برای اینکه کیفیت این کالا کاهش نیابد، در یکی دو سال اخیر استاندارد بنزین یورو2 را تغییر و استاندارد 4904 را صادر کرده است. براساس دستورالعمل شورای عالی استاندارد در واقع باید عرضه بنزین در جایگاه‌ها، واردات بنزین و یا صادرات آن منطبق با این شماره ملی استاندارد باشد.

با یک جست‌وجوی ساده در پرتال سازمان ملی استاندارد، متن و مشخصات استاندارد 4904 که مربوط به فراورده های نفتی- سوخت و بنزین موتورهای درون سوز است قابل دستیابی است. طبق استاندارد 4904 اکتان بنزین (RON) باید حداقل 95 و هیدروکربن های بنزین حداکثر باید به ترتیب الفین ها 18 درصد، آروماتیک ها 35 درصد و بنزن 1 درصد باشد.

در واقع آنچه که در جدول استاندارد ملی 4904 آمده مربوط به بنزین با استاندارد یورو4 است که به عنوان بنزین با استاندارد روز اروپا مطرح می باشد و وزارت نفت در سال های اخیر مکلف شده با توجه به بهینه سازی تولید در پالایشگاه ها و طرح های زیست محیطی پالایشگاهی که در حال اجرا دارد، بنزین تولیدی خود را منطبق با این استاندارد قرار دهد.

با این حال، آنالیز بنزین وارداتی توسط این وزارتخانه مساله جدیدی را مشخص می‌کند. همان طور که در تصویر زیر مشهود است اگرچه میزان اتانول، بنزن و آروماتیک موجود در این بنزین وارداتی که در تاریخ 92/12/12 با روش GC آزمایش شده است، اما مقابل نتیجه این آزمایش خط تیره کشیده شده، به طوری که نتیجه آن در این آنالیز مشخص نیست. از سوی دیگر، همان طور که مشخص است، عدد اکتان بنزین وارداتی کمتر از حداقل اکتان تعیین شده در استاندارد ملی 4904 است.

در آنالیز دوم نیز که مربوط به بنزین وارداتی در تاریخ 92/11/30 است، شرایط مانند آن چیزی است که در بالا آمده است.

با نگاهی دقیق به این آنالیزها متوجه می‌شویم که در مقابل اتانول، بنزن و آروماتیک بنزین وارداتی هیچ عددی نوشته نشده است و در کل گزارش ارائه شده دارای ابهام از نظر آلودگی است؛ چرا که بنزین باید دارای 16 استاندارد باشد که به ترتیب اهمیت می‌توان از آروماتیک، بنزن، سولفور، عدد اکتان و در مرحله بعدی فشار بخار آن نام برد، اما با وجود تمامی این ابهامات این گزارش به امضا و تأیید مسئولان دولتی رسیده است. موضوع چیست؟!

زنگنه: آلودگی بنزین وارداتی، جوسازی سیاسی است

زنگنه در واکنشی شدید به منتقدان بنزین وارداتی این گونه پاسخ می‌دهد: «بحث آلودگی بنزین وارداتی از سوی یکسری افرادی که جنگ روانی با ملت دارند، مطرح شده؛ آنها به دروغ می‌گویند بنزین بی‌کیفیت از چین وارد می‌شود که همه این حرف‌ها دروغ است.»

و جالب‌تر این است که مدیر امور بین‌الملل شرکت ملی نفت ایران هم در مورد علت درج نشدن بنزن و آروماتیک در نتایج آنالیز بنزین وارداتی می‌گوید: «دلیلی ندارد که شرکت ملی نفت همه‌چیز را اعلام کند. ما در شرایط تحریم هستیم و اگر بخواهیم همه‌چیز را اعلام کنیم جلوی واردات بنزین را می‌گیرند.»

سازمان حفاظت از محیط زیست هم چند هفته پیش بیانیه‌ای منتشر کرد و مدعی شد که استفاده از بنزین تولید داخل، عامل اصلی آلودگی هوای تهران است؛ به عبارت دیگر، پایه اصلی بیانیه سازمان حفاظت محیط زیست این موضوع بود که بنزین پتروشیمی در تهران توزیع شده است.

در صورتی که عباس شعری مقدم، معاون وزیر نفت در امور پتروشیمی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو»، با اشاره به مرتبط نبودن بنزین تولیدی کشور با آلودگی هوای تهران گفته بود: «بنزین اکتان افزایی که در داخل کشور تولید شده و تحویل داده‌ایم، در همان جنوب کشور مصرف می‌شود، بنابراین جنجال‌های کنونی و ارتباط دادن آلودگی هوای تهران به بنزین داخلی کاملاً بی‌مورد است.»

وی البته به درصد اندک آلودگی بنزین تولید پتروشیمی‌ها اشاره کرده و بیان داشت: «آنچه از برزویه تحویل داده می‌شود، هم آرماتیک پایینی دارد و هم گوگرد پایین و آنچه از بندر امام تحویل می‌شود، گوگرد پایینی دارد، اما یک مقدار، از آرماتیک بالاتری برخوردار است، اما تأکید می‌کنم که این بنزین در همان جنوب کشور به مصرف می‌رسد.»

یوسف رشیدی، مدیرکل مرکز تحقیقات سازمان حفاظت محیط زیست نیز در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی «خبرگزاری دانشجو» بر این موضوع تاکید کرد: «با توجه به تست‌هایی که بر روی بنزین توزیع شده در شهر تهران انجام داده‌ایم، این بنزین از وضعیت مناسبی برخوردار است؛ چرا که هم آروماتیک آن زیر حد استاندارد است و هم بنزن آن.»

روحانی: هوای پاک این روزهای تهران نتیجه اقدامات مفید دولت است و البته باد هم به آن کمک کرده است

روز جاری نیز روحانی، رئیس‌جمهور دولت یازدهم در دیدار کارکنان سازمان حفاظت محیط زیست و نهادهای مدنی که در آستانه روز جهانی محیط زیست انجام شد، در اظهار نظری بسیار جالب که برخی می‌گویند این روزها آب و هوای تهران خوب شده و این کار خدا است، گفت: «البته باد و باران از نعمت‌های خداوند است و حتی اگر دولت توفیقاتی پیدا می‌کند از رحمت خداوند است، اما دولت بر مسئله محیط زیست به عنوان مسئله اصلی برای سلامت و زندگی سالم مردم به عنوان اولویت بسیار مهم تاکید می‌کند و در این راستا برای عوض کردن بنزین در وزارت نفت کارهای خوبی انجام شده؛ خانم ابتکار هم واقعاً در این رابطه احساس مسئولیت می‌کند و اقدامات مفیدی انجام داده است. آثار تغلیظ بنزین را امروزه در تهران می‌بینیم که البته باد هم به آن کمک کرده است.»

جای خالی «اقتصاد مقاومتی» در برنامه‌های نفتی ایران

تمام این غوغاها در حالی است که زمانی که ایران در دو سال گذشته با توجه به تحریم‌های گسترده و نیاز مبرم داخل به بنزین، با تلاش جهادگونه پتروشیمی‌ها دست به خودکفایی در تولید بنزین زد، هیچ‌کس سؤالی در زمینه آلوده بودن یا نبودن این محصول مطرح نکرد و هیچ گزارشی نیز از سوی مدیران سازمان استاندارد در این خصوص منتشر نشد، اما در حال حاضر که اقتصاد مقاومتی در دستور کار فعالیت‌های کشور قرار گرفته است، به بهانه کاهش تحریم‌ها، همواره بر طبل آلوده بودن بنزین تولید پتروشیمی‌ها می‌کوبند تا راه را برای واردات هموارتر کنند.

شاید واردات 10 میلیون لیتر بنزین از خارج از کشور خط مشی وزارت نفت دولت وقت در راستای تحقق اهداف اقتصاد مقاومتی ابلاغ شده توسط مقام معظم رهبری، اما از نگاهی دیگر باشد!

اما چه کسانی از تولید نشدن بنزین در داخل کشور و افزایش واردات سود می‌برند که این گونه با افکار عمومی بازی می‌کنند؟ اهمیت این ماجرا جایی پررنگ‌تر می‌شود که اخباری مبنی بر وجود اعضای خانواده یکی از مسئولان ارشد سازمان محیط زیست کشور در میان واردکنندگان بنزین به گوش می‌رسد.

بجاست از مسئولان محترم نظارتی کشور و همچنین نمایندگان مجلس درخواست کنیم تا به این مسئله ورود پیدا کنند تا مشخص شود چه کس و یا کسانی پشت پرده سود سرشار ناشی از واردات بنزین خارجی قرار دارند. 

گزارش از فاطمه اسماعیلی