حمایت از تجهیزات ساخت داخل؛ معنای واقعی اقتصاد مقاومتی

اخبار دانشگاهی را از «کانال اخبار دانشگاهی SNN.ir» دنبال کنید

به گزارش خبرنگار دانشگاه خبرگزاری دانشجو؛ چهارمین نمایشگاه تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت داخل برگزار شد و این نمایشگاه با وجود نقص هایی بازهم توانست به نسبت دوره های پیش موفقتر ظاهر شود و راه مهمانان خارجی را هم به آن باز کند.

به همین بهانه ؛ پای گفت وگو با دبیر برگزاری نمایشگاه  تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران نشستیم.

 در ابتدای مصاحبه؛ خودتان را معرفی کنید؟

بنده رضا اسدی فر، دبیر تجهیزات و مواد آزمایشگاهی ساخت ایران هستم که در دوره های قبل هم در این سمت فعالیت داشتم.

دوره اول تا دوره چهارم را چطور ارزیابی می کنید؟

وقتی ما از دوره اول که سال 92  کار را شروع کردیم این نمایشگاه یک بحث ناشناخته ای بود .شاید بحث ساخت داخل و تجهیزات ساخت داخل برای خیلی از مخاطبین ما که دانشگاه ها و پژوهشگاه هاست و آرندی شرکت های خصوصی که مخاطب و مشتری این نمایشگاه هستند، خیلی ملموس نبود، مثلا تجهیزات آزمایشگاهی ساخت داخل چه قدر می تواند وجود داشته باشد و کیفیت داشته باشد؟

 با این همه از همان سال های اول استقبال خیلی خوبی شد و ما از دور اول حدود ۱۰۰ شرکت داشتیم که در مجموع 36 میلیارد تومان فروش این شرکت ها بود.

در این چهار دوره، هر سال حدود ۱۰۰ شرکت به تعداد شرکت ها اضافه می شد و مجموعا حدود 370 شرکت در نمایشگاه فعلی حضور دارند.

یعنی سال اول صد شرکت حضور داشتند؟

سال اول صد شرکت و  سال دوم هم همین حدود و سال سوم فکر می کنم حدود 290 شرکت  بود که الان 370 شرکت شده  و رشد نسبتا خیلی خوبی داشته است. از نظر خریدار هم تقریبا همه دانشگاه ها و مراکز پژوهشی وابسته به وزارت علوم و بهداشت و جهاد کشاورزی دانشگاه آزاد و مراکز پژوهشی وابسته، مشتری این نمایشگاه بودندو بیش از 400 دانشگاه و مرکز پژوهشی از این نمایشگاه خرید کردند؛ هم چنین بعضی شرکت های  خصوصی هم از نمایشگاه خریداری کردند.

ارائه یارانه به محصولات تولید داخل

 ویژگی خاص این نمایشگاه مدلی است که در اجرای آن وجود دارد و آن هم  این مسئله  است که در حقیقت به خریداران نمایشگاه و خریدارانی که از بخش دولتی به مجموعه وابسته هستند، یارانه ای داده می شود؛ که البته این یارانه در سال اول به صورت مساوی به همه تجهیزات داده می شد و همه تجهیزات 50 درصد تخفیف داشتند.

در سال دوم برای همه تجهیزات 40 درصد  شد. از سال سوم تجهیزات را براساس میزان پیشرفته بودن فناوری شان و پیچیدگی و میزان ساخت داخل بودنشان 4 سطح کردیم و به سطح اول 50درصد، سطح دوم 35درصد  و به همین ترتیب 20 و 10 درصد تقسیم کردیم. امسال سطح چهارم را که سطح ۱۰ درصدی بود از حمایت حذف کردیم و عملا سه سطح حمایتی 50، 35 و 20 درصد را داریم. در کل استقبال مجموعه ها و دانشگاه ها خوب بوده؛ در حقیقت دو سال گذشته در مجموع حدود 180 میلیارد تومان فروش داشتیم که فروش شرکت های حاضر در نمایشگاه بوده  و خیلی فروش خوبی ارزیابی می شود.

در مجموع سه سال 220 میلیارد تومان فروش این نمایشگاه بوده و خب این عدد عدد خوبی برای شرکتهاست. چون شرکت های دانش بنیان اغلب شرکت هایی هستند که از درون  دانشگاه ها درآمدند یا هیئت های علمی همان دانشگاه ها را اداره می کنند و یا فارغ التحصیلان دکترا هستند که این شرکت ها را ایجاد و مدیریت می کنند، تجاری سازی این شرکت ها باعث می شود که اشتغال تخصصی ایجاد شود. به هر حال خروجی دانشگاه های ما یا باید هیئت علمی شوند و یا یک فضای کار تخصصی داشته باشند که این نمایشگاه با مدل کاری که دارد ، به این امر کمک می کند.

در حقیقت در این مدل شرکت ها تحریک می شوند و منابع دانشگاه به سمت خرید داخل می رود، چرا که در گذشته ما علاقه مند بودیم تجهیزات خارجی بخریم؛ ولی اکنون این ذائقه عوض شد و  به سمت ساخت داخل پیش می رود. به نظرم یک حرکت عملی واقعی دور از شعار در جهت اهداف کشور است که در چند سال اخیر بیشتر دیده می شود.

تحقق اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان

 آنچه مسلم است این است که اقتصاد مقاومتی و اقتصاد دانش بنیان واقعا در این نمایشگاه هست و به معنای تمام کلمه حس می شود.

در حقیقت حمایت از ساخت داخل آن هم تجهیزات و محصولات پیشرفته وجود دارد. ما سال اول در مجموع حدود هزار و 500 قلم تجهیزات و مواد آزمایشگاهی در نمایشگاه داشتیم و امسال به بیش از 9 هزار قلم محصول رسیده ایم.

معنیش این است که بدون اینکه به شرکت ها پول اجرای پروژه یا توسعه محصول بدهیم، باعث شدیم با راه انداختن بازاراشان خودشان فکر کنند که چه محصولی بازار دارد و روی آن سرمایه گذاری کنند و بدون این که وامی از ما بخواهند، کار خود را انجام می دهند؛ چون می دانند بازار وجود دارد و مشتری هم هست، خودشان روی آن سرمایه گذاری کردند و در حقیقت باعث شده محصولات توسعه پیدا کند.

در سال اولی که این نمایشگاه برگزار شد، در دوران تحریم بودیم و در نتیجه به خاطر همین، دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی که نیازی که به دستگاه ها و تجهیزات ازمایشگاهی داشتند، باید لوازم خود را از داخل تامین می کردند؛ با این وجود در سال دوم یا سومی که این نمایشگاه برگزار شده بود، باید بیشتر از نمایشگاه خریداری می شد.

بحث تحریم یک پیشران برای این نمایشگاه هست

بحث تحریم یک پیشران برای این نمایشگاه هست که باعث می شود خرید بیشتر شود، ولی یک نگرش تاریخی منفی و یک ناباوری نسبت به محصولات داخلی وجود داشت که در طول زمان این ناباوری در حال شکستن است. سال اول نسبت به سال دوم ناباوری خیلی بیشتر بود و هر سال کمتر می شود و شرکت جدید با محصولات و سبدجدید ظاهر شود و دستگاه ها حرفه ای تر می شود.

شبکه آزمایشگاهی فناوری راهبردی یک سایتی است که حدود ۳۰۰ مرکز پژوهشی و شرکت خصوصی در آن عضو هستند و حدود پنج هزار دستگاه پیشرفته را به اشتراک گذاشتند. سال گذشته این شبکه حدود یک میلیون خدمت به دانشگاه و اساتید کشور ارائه کرده است.

این سایت چه خدماتی ارائه می کند؟

این سایت خدماتی چون  آنالیز و انواع خدمات آزمایشگاهی ارئه می دهد؛ مثلا دانشجویی یک پژوهش در  حوزه مهندسی پزشکی انجام می دهد و یک سری آنالیز و میکروسکوپی نیاز دارد که دانشگاه محل تحصیلش ندارد و  از یک دانشگاه دیگر با تخفیف هایی که معاونت در این شبکه گذاشته، سرویس می گیرد.

مثلا می خواهید بدانید قیمت دستگاه میکروسکوپ الکترونیکی روبشی چند است و کدام دانشگاه ها دارد؛ اسمش را در سایت می زنید و پنجاه جایی که این دستگاه را دارد با ویژگی و قیمت خدمات و روزهایی که کار می کند، نشان می دهد.

به نظر شما این نمایشگاه که برگزار شد چه نقص هایی داشت؟

ما هر سال در حقیقت ارتقاهایی در نمایشگاه انجام می دهیم و تلاشمان این است که نمایشگاه حرفه ای تر شود؛ هر سال مشکلاتی داشتیم؛  از قبیل اینکه جای غرفه ها کم بود و خوشبختانه دو سالن اضافه کردیم و فضاها باز تر شد.

یکی از بحث هایی که ممکن است سال بعد اتفاق بیفتد، این است که ما میخواهیم سطح ۳ خدماتی را حذف کنیم، چون می خواهیم به سمت تجهیزات پیشرفته تر برویم و حمایت بیشتری برای تجهیزات هایتک جدیدی که عرضه می شوند، لحاظ کنیم و مسئله ای که خیلی برایمان اهمیت دارد این است  که بهترین های این شرکت ها را انتخاب کنیم تا در نمایشگاه بین المللی شرکت کنند و بتوانند صادرات انجام دهند. چون بازار تجهیزات در کشور محدود است و  نیروی تخصصی نسبتا ارزانی داریم، بهتر است که در این فضا وارد شویم که این مسئله نیاز به یک کار حرفه ای و برندسازی دارد.

الحمدالله کارهایی در این خصوص  انجام شده و  این دو سه سال حمایت در این نمایشگاه نیز سکوی پرش برای شرکت ها شده تا به بازارهای خارجی نفوذ کنند.

فقط از سه شرکت برتر برای بازار بین المللی استفاده می کنید ؟

خیر؛ حدود 50 شرکت را انتخاب کردیم و در نمایشگاه های مرتبط از سال گذشته فعالیت دارند. حتی در عرب‌لب فضای 70 متری داشتیم که 12  شرکت در آن حضور داشتند و می خواهیم در نمایشگاه چین و کشورهای دیگر نیز این کار را تکرار کنیم.

هزینه شرکت در نمایشگاه های بین المللی با شرکت هاست؟

60 درصد هزینه حضور را معاونت کمک می کند و 40 درصد را خود شرکت می پردازند.

هزینه ای که شرکت ها  برای غرفه گرفتن در این نمایشگاه داخلی دارند، چه قدر است؟

هزینه در حقیقت استاندارد نمایشگاه هاست که خود شرکت ها پرداخت می کنند و  فکر می کنم برای هر متری، حدود 80 هزار تومان است. باید مجموعه های دیگر دستگاه ها و وزارتخانه های دیگر به کمک این حرکت بیایند و این مسئله به حوزه های دیگر گسترش یابد؛ چرا که مدل تجربه شده خوبی است و هم حمایت از دانشگاه ها و مراکز پژوهشی و هم حمایت از شرکت های دانش بنیان را داراست و اشتغال برای فارغ التحصیلان ایجاد می شود.

 اگر مجموعه های دیگر هم به کمک این حرکت بیایند، در آینده نمایشگاه بزرگ با فروشی 300، 400 میلیارد تومان در سال را رقم می زنیم که چرخ اقتصاد این شرکتها را راه می اندازد.

شرکت ها در نمایشگاه سال گذشته 1500 میلیارد تومان پیش فاکتور صادر کردند که  90 میلیارد آن به خرید قطعی منجر شد؛ این بدین معنی است حداقل باید 150 میلیارد تومان می فروختیم، ولی منابع محدود بود و مبلغی که معاونت علمی به عنوان یارانه در مجموع گذاشته بود، برای این نمایشگاه هنوز جذب نشد. چرا که دانشگاه ها برای سهم خودشان مشکل داشتند و نتوانستند این یارانه جذب کنند.

معاونت علمی در سال حدود 20 درصد کل بودجه را صرف برنامه می کند، که عدد بزرگی است. این حرکت اگر بخواهد گسترش یابد که جای گسترش هم دارد، نیاز به حمایت مجموعه های دیگر و حمایت وزارت صنایع و بهداشت دارد.

در خیلی از حوزه ها مثلا تجهیزات پزشکی و ماشین آلات صنعتی می شود این حرکت را گسترش داد، ولی لازمه اش این است که دیگران هم به کمک معاونت بیایند و  منابعشان را در این محور هزینه کنند.

برنامه خاصی برای حمایت از شرکت هایی که از لحاظ فروش برتری داشتند، دارید؟

به هر حال این شرکت ها در اولویت هستند و تسهیلات از طریق صندوق نوآوری و شکوفایی و مجموعه های وابسته به معاونت داده می شود  که بتوانند سرمایه در گردش و یا توسعه زیرساخت را انجام بدهند.

صندوق نوآوری و شکوفایی تقریبا همه نیازهایی که یک شرکت از نظر تسهیلات دارد را شامل می شود و شرکت های برتر در اولویت هستند و می توانند این حمایت ها را بیشتر دریافت کنند.

آماری از پیش فاکتورهای صادر شده در نمایشگاه سال پیش ارائه می کنید؟

حدود 50 درصد از پیش فاکتور برای مجموعه های زیرمجموعه وزارت علوم صادر شده و فکر می کنم بقیه 50 درصد، اول برای وزارت بهداشت، بعد وزارت جهاد کشاورزی و دانشگاه آزاد است و بعد مجموعه های پژوهشی وابسته به وزارتخانه های دیگر؛ ولی حدود 50 درصد این پیش فاکتور ها برای دانشگاه ها و پژوهشگاه های وابسته به وزارت علوم است.

برای امسال چه طور بود؟

بیش از 700 میلیارد تومان پیش فاکتور صادر شده و با همین نسبتی که گفتم این مقدار بین موسسات پخش شده است. پیش فاکتور امسال مثل پارسال عدد درشتی است و فکر می کنم  بالای هزار میلیارد تومان پیش فاکتور داریم. این که چه قدرش به خرید قطعی تبدیل شود بستگی به بودجه دانشگاه دارد، چون باید بتوانند سهم خودشان را پرداخت کنند.

 اگر منابع در اختیار دانشگاه ها از طریق وزارت علوم قرار داده شود، من فکر می کنم ان شالله بالای صد میلیارد فروش خواهیم داشت. در طول سه سال 220 میلیارد فروش اتفاق افتاده که از این 220 میلیارد حدود مثلا 90 میلیارد آن یارانه  معاونت است و 130 میلیارد آن پولی است که دانشگاه آورده است.

مهمان خارجی  هم در نمایشگاه داشتید؟

بله؛ مخصوصا در نمایشگاه امسال از هفت کشور و در مجموع حدود 50 نفر نماینده های فروش آمدند که از شرکت های ایرانی که در این نمایشگاه ، تجهیزاتشان را عرضه کردند، نمایندگی برای کشور خودشان بگیرند.

از کدام کشورها ؟

کشورهایی نظیر عمان و عراق، یک تیم خیلی بزرگ حدود 20 نفر از هند و سریلانکا و از پاکستان و از روسیه و غنا داریم.

برای این کشورها  تسهیلاتی در نظر گرفتید؟

هزینه سه شب اقامت در ایران را به عهده گرفتیم.  ما به معاونت پیشنهاد کردیم که اگر این افراد یک پکیج حداقل صد هزار دلاری از نمایشگاه بخرند، معاونت نیز 20 درصد تحفیف بدهد.

در این نمایشگاه بیشتر بحث ما محصول است و ممکن است بعضی از شرکت ها در کنار تجهیزاتی که دارند، با شرکای خارجی روی فناوری هایشان مذاکره کنند، ولی رسالت اصلی نمایشگاه نیست.

برنامه ای دارید که این نمایشگاه را در سطح گسترده تر منطقه ای برگزار کنید؟

این یکی از بحث های چالشی است، به خاطر این که صنعت ساخت تجهیزات آزمایشگاهی در ایران جوان هست و نیاز به یک زمان دارد که خودش را به رقبای جهانی برساند. اگر زودتر از موعد ما این شرکت ها را در معرض شرکت های باسابقه سی چهل ساله قرار بدهیم ممکن است که نتوانند در بازار رقابت کنند.

ما این برنامه را در چشم انداز داریم، ولی سعی می کنیم محتاطانه این کار را انجام بدهیم تا این صنعت با پایه قوی شکل بگیرد.

و سخن آخر؟

امیدوارم با همکاری همه دستگاههای مربوطه بتوانیم تولیدات داخلی را ارتقا ببخشیم و شاهد حضور شرکت های داخلی در عرصه رقابت بازار بین المللی باشیم.