اعتبارات ۶۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰،۰۰۰ تومانی عمرانی بودجه سال آینده؛ واقعیت یا سراب؟

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو- مهدی یمینی؛ لایحه بودجه 320 هزار میلیارد تومانی سال 96 روز یکشنبه تحویل مجلس شد. بودجه‌ای که با توجه به اظهارات اخیر روحانی در مشهد یک رقم ۶۰ هزار میلیارد تومانی را به عنوان بودجه عمرانی درنظر گرفته است. رقمی که نسبت به سال گذشته یک رشد حدود ۳۰۰۰ میلیارد تومانی دارد. روحانی حالا فخرها می‌فروشد که رکورد بودجه عمرانی را در لایحه پیشنهادی برای سال آینده شکسته. او همچنین مدعی است جوری بودجه عمرانی را بسته که در آن دولت، بخش ‌خصوصی، بانک و صندوق توسعه در اقدامی چهارجانبه برای اجرای طرح‌های ملی سودآور با هم مشارکت ‌خواهند داشت؛ مطلبی که روحانی می‌گوید تحول بزرگی برای مملکت است. ماجرا چیست؟ دولت تدبیر تا چه اندازه در تخصیص منابع مالی برای پروژه‌های عمرانی موفق بوده است؟

سهم واقعی عمران، 45 درصد
عملکرد منابع اختصاص داده شده در این سال‌ها عمدتا برای اعتبارات عمرانی بسیار پایین‌تر از حد تعیین شده در بودجه بوده است. برای مثال حساب بخش عمراني در سال جاري 57 هزار ميليارد تومان پيش بيني شده كه قرار بود 30 هزار ميليارد تومان از آن در شش ماهه اول سال اختصاص يابد اما عملكرد نيمه نخست سال نشان مي‌دهد تنها 13 هزار ميليارد تومان از اين مبلغ تخصيص پيدا كرده. آسمان تخصیص بودجه‌های عمراني در سال 94 هم همين رنگی بود، چون از 47 هزار ميليارد تومان رقم پيش بيني شده فقط 27 هزار ميليارد تومان اختصاص پيدا كرد.

عبدالمجید شیخی اقتصاددان دراین باره در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو، حجم پیشنهادی بودجه توسط دولت را بالا ارزیابی کرد و گفت: دولتی که در سال‌های گذشته نتوانسته بودجه عمرانی مصوب را به طور کامل تخصیص دهد، چطور چنین عددی را برای سال آینده پیشنهاد داده است؟

وی افزود: باتوجه به شرایط کنونی و راهبردهای عملیاتی دولت عملاً تحقق این بودجه نشدنی است؛ اگرچه ما امیدوار و آرزومند تأمین و تحقق آن هستیم.

شیخی با اشاره به افزایش رقم هزینه‌های جاری در بودجه پیشنهادی امسال هم گفت: دولت برای تأمین منابع باید در فکر تحکیم ابعاد پایه‌های نظام مالیاتی بوده تا بخش عمده‌ی منابع از این راه کسب شود؛ اما متأسفانه دولت تلاشی برای جلوگیری از فرار مالیاتی سامان نداده است.

شیخی در ادامه بیان داشت: باتوجه به تراز بودجه و خوردن از سرمایه، یعنی خرج منابع حاصله از فروش نفت و سهام شرکت‌ها برای هزینه‌های جاری کشور، معلوم است بخش عمرانی خیلی در اولویت قرار نداشته و دغدغه اصلی دولت تأمین هزینه‌های جاری است. البته نگفته پیدا است که بخش زیادی از آن هزینه‌های تشریفاتی می‌باشد.

نایب رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس هم در گفت‌وگو با خبرنگار ما رقم پیشنهادی دولت برای بودجه عمرانی سال 96 را غیرواقع‌بینانه ارزیابی کرد و گفت: «در طول سه سال گذشته هیچ کدام از بودجه‌های عمرانی پیش بینی شده به‌طور کامل محقق نشده و مبالغ تخصیص یافته حتی کمتر از 50 درصد و در برخی شهرستان‌ها این مبلغ صفر بوده است.»

نیاز 400 هزار میلیاردی برای اتمام پروژه‌های نیمه تمام

بر اساس آخرين آمارهاي برآورد شده، تعداد 1422 طرح عمراني ملي و 2495 طرح عمراني استاني نيمه تمام و در مجموع 3917 طرح عمراني ملي و استاني نيمه تمام روي دست دولت مانده كه براي اتمام آنها بودجه قابل توجهي نياز است كه دست كم اعتبارات تخصيص نيافته در بودجه 400 هزار ميليارد تومان برآورد مي شود. بررسي عملكرد بودجه عمراني در 13 سال گذشته نشان مي دهد در هيچ يك از سال ها اعتبارات اين بخش حتي در سال هايي كه قيمت نفت به بالاي 110 دلار رسيد 100 درصد پرداخت نشده و عملكرد تاريخي دولت ها نشان داده هر زمان دولت با كسري درآمد مواجه شده نخستين بخش محروم شده از منابع، بخش عمراني بوده است.

ایجاد توقع با حباب افزایش بودجه عمرانی

موسوی لارگانی نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس در گفت‌وگو با خبرگزاری دانشجو درباره لایحه بودجه 95 گفت: به دلیل ناتوانی دولت در پرداخت بدهی زیاد عمرانی به پیمانکاران بسیاری از آنها کارشان را تعطیل می‌کنند، چون مطالباتشان وصول نمی‌گردد. با این حال افزایش بودجه عمرانی برای سال آینده با توجه به گذشته بجا نبوده و این حرکت برای مکردم و نمایندگان ایجاد توقع کرده، که در صورت عملی نشدن موجب بی رضایتی مردم و بدبینی ایشان حتی نسبت به نظام می‌شود.

وی در ادامه دلیل محقق نشدن بودجه عمرانی را بالا بودن هزینه جاری دولت دانست و افزود: بودجه‌ای که صرف حقوق و مزایای کارکنان دولت می‌شود در برابر سایر کشورها قابل مقایسه نیست. علی رغم اینکه در سالیان اخیر سیاست‌هایی برای کوچک شدن دولت صورت گرفته اما شاهد افزایش هزینه‌های دولت بوده و اولویت را با حقوق و مزایای کارکنان  دانسته و دست آخر اگر چیزی باقی ماند برای سایر حوزه‌ها اعم از عمرانی و غیره پرداخت می‌کنند.