به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشگاه، یارمحمد قاسمی، دانشیار و مدیرگروه جامعه شناسی دانشگاه ایلام با بیان مشکلات موجود در راه پژوهش، بیان داشت: مشکل ما در حوزه پژوهش، فقدان نظریه سازی و نظریه آزمایی در حوزه علوم انسانی است. روانشناسان ما فقط داده جمع آوری کرده و هیچ نظریه ای را آزمایش نمی کنند. روش های تحقیقاتی و پژوهشی ما، از فرا مرزها گرفته شده و از این رو ما، با مشکلات عدیده ای در این حوزه مواجه هستیم.
قاسمی با بیان اینکه تا زمانی که، پژوهشگران ما خود را با ISI به روز کنند، نابودی خود را رقم زده اند، افزود: ما موضوعات و روش ها را، به صورت بسته بندی شده می گیریم؛ اما صحیح آن است، که تمامی مراحل این امر در داخل تولید شود. ما فقط به دنبال تقلید از غرب هستیم. ISI یک موسسه بین المللی است، که مقر آن در آمریکا است و دانشگاه های ما به این نهاد لبیک می گویند.
وی تاکید کرد: ISI با هدفی بخصوص شکل گرفته است و امروزه کسی که ISI زده باشد، به راحتی استاد تمامی می گیرد!، دانشمندان بزرگ از جمله انیشتین، نیوتون، سعدی و ... با ISI و مقالاتشان به این درجه نرسیدند.
مدیر گروه جامعه شناسی با گلایه از این موضوع، که کتاب گریزی در جامعه ما شدت گرفته است، بیان کرد: این یک روند جهانی نیست و فقط در جامعه ما شیوع دارد، ما به دنبال چیزی هستیم، که خود غربی ها نیز از این روند استفاده نمی کنند. در فنلاند هر فرد عادی در سال 47 کتاب می خواند، کدام یک از اساتید ما حتی دو کتاب در سال مطالعه می کنند؟ ما در حال اسطوره کردن مقاله هستیم و بر این باوریم که هرکسی مقاله ننویسد، سوادش قدیمی است.
قاسمی اضافه کرد: دانشمندان بزرگ، با مقاله نوشتن جهان را تکان ندادند. مقاله نوشتن هیچ فردی را معروف نمی کند. اغلب مدیران ما بعنوان سیاست گذار علمی از علوم پایه بوده و در حال سیاست گذاری و مقاله محور کردن علوم هستند. ما بر این باوریم، کسی باید وزیر علوم شود، که تقریباً بر تمامی علوم اشراف داشته باشد و فیلسوف علم باشد، همانگونه که در آلمان و دیگر کشور های توسعه یافته، این وضعیت وجود دارد.
وی تصریح کرد: مشکل دیگر ما در حوزه پژوهش، فقدان نظریه سازی و نظریه آزمایی است. روانشناسان ما فقط تِز می دهند، جامعه شناسان ما صرفاً جامعه نگاری کرده و هیچ نظریه ای را آزمایش نمی کنند. پژوهش های ما، فاقد هدف نظریه سازی و پشتوانه نظری هستند. نظام آموزش عالی برنامه تحقیقاتی ندارد. بایستی نظریه ها را در یک تقابل قرار داد، علم با جزیره ای عمل کردن پیش نخواهد رفت. تحقیقات بایستی به همدیگر حمله کنند، تا مشخص شود کدام یک می تواند موفق باشد.
دانشیار گروه جامعه شناسی دانشگاه ایلام خاطرنشان کرد: حاکمیت پوزیتیویسم یک ضعف دیگر پژوهش است، وقتی پوزیتیویسم فقط به ظواهر توجه می کند و فقط ظواهر را بررسی می کند، قطعاً یک ایدئولوژی فریب است که تا وقتی ماندگار باشد، پژوهش هیچ سودی ندارد. پژوهشگر برتر ما می شود، کسی که مقالات ISI داشته باشد، در صورتیکه این مبنا غلط است!کدام نظریه آزمایی یا نظریه سازی از این مبناها بیرون آمده است؟، از همه لحاظ (بعد های سیاسی، فرهنگی و ...) با یک پارادوکس زندگی می کنیم.
قاسمی افزود: از جنبه های فرهنگی، اجتماعی و... منتقد سرمایه داری هستیم، ولی دانشگاه ما الگوی سرمایه داری را محور می داند! چرا این گسیختگی نهادی شکل گرفته است؟، چرا اغلب وزرای علوم ما، در حال سوق دادن جامعه به سمت ISI محوری هستند؟!، از طرفی همین وزرای علوم در صحبت های سیاسی و اجتماعی خود، جبهه ی مخالف با غرب را در پیش می گیرند! این یک پارادوکس بزرگ است.
وی یادآور شد: اگر بخواهیم پژوهش را بهبود ببخشیم، باید از مسولان شروع و در انتصابات وزرا تجدید نظر کنیم. باید دوباره به فلسفه برگردیم تا موفق شویم. اخیراً هیچ رشته ای در دنیای علم بدون فلسفه کار نمی کند، آن هم نه فلسفه کلاسیک و فلسفه یونان و نه شارحان فلسفه یونان، بلکه فلسفه مدرن، یعنی فلسفه کانت، هگل و دکارت. این رویکرد از فلسفه، مرز علم دنیای جدید با قدیم است که متاسفانه علوم انسانی ما، هنوز پایه های هستی شناسی و معرفت شناسی علوم جدید، که مبتنی بر رویکرد فلاسفه مدرن است، را به رسمیت نشناخته، یعنی با آن بیگانه است.