توفیق اجباری تحریم؛ اجرای طرحی که در صنعت انقلاب می‌کند / حل ۱۲۰ هزار مساله کاربردی از دل دانشگاه

گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، سینا احدیان؛ صنعت و دانشگاه را می‌توان دو بال پیشرفت یک کشور دانست. با توجه به رشد سریع تکنولوژی و ظهور فناوری‌های با تکنولوژی بالا (های تک) و رقابتی شدن بازارهای کشورها در فضای تجارت بین الملل و با عنایت به جمله تاریخی بنیان گذار انقلاب اسلامی که فرمودند: «دانشگاه مبدا همه تحولات است» می‌توان اهمیت ارتباط صنعت و دانش را درک کرد.

کیت گریفین پژوهشگر بین المللی اقتصاد توسعه در مقدمه کتاب با ارزش "راهبردهای توسعه اقتصادی" که به بررسی شیوه‌های عملی و استراتژی های توسعه کشورهای شرقی طی یکصد سال اخیر می‌پردازد به نقل از آرتور لوئیس اقتصاددان فرانسوی قرن 19 می‌نویسد: « اگر کشورهای آمریکا و اروپای غربی برای مدتی در دریا فرو بروند تمام کشورهای جهان توسعه یافته می‌شوند.» در واقع لوئیس و گریفین معتقدند بعد از انقلاب صنعتی کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه و آلمان با انحصار علوم نوین و تکنولوژی و جلوگیری از اشاعه آن به سایر کشورها مانع پیشرفت کشورهای جهان سوم و وابسته ماندن همیشگی آن ها هستند.

یحیی آل اسحاق رئیس اتاق بازرگانی ایران و عراق در مورد مهندسی انرژی جهان در نظم مهندسی توسعه جهانی معتقد است آمریکا و سیستم استعمارگر غرب در یک تقسیم کار کشورهای جهان سوم را مسئول تامین مواد اولیه و تامین سوخت دنیا کرده و با استفاده از تکنولوژی در کنترل خود با ایجاد ارزش افزوده بر همان مواد اولیه و فروش محصول فرآوری شده با قیمت چند صد برابر به همان کشورها منتفع می شوند لذا به هر شکلی جلوی پیشرفت صنعت و تکنولوژی کشورهایی مثل ایران را می‌گیرند.

از سوی دیگر بخش مهمی از شعار بی بدیل انقلاب اسلامی استقلال است و با توجه به وسعت اقتصاد در جهان کنونی  تا زمانی که کشور به استقلال اقتصادی نرسد نمی توان گفت استقلال به معنی واقعی کلمه تحقق یافته است و تا زمانی که استقلال صنعتی نمود پیدا نکند اقتصاد همچنان وابسته و آسیب پذیر خواهد بود.
در سال‌های اخیر با افزایش خباثت آمریکا و هدفمند شدن تحریم‌های دنیای غرب، مقاوم‌سازی اقتصاد ایران بخصوص در بخش صنایع اهمیت ویژه‌ای یافته است. در کنار آن ورود ایران به پنجره جمعیتی که یک فرصت طلایی برای پیشرفت کشور محسوب می‌شود و ارتقاء سطح تحصیلات جوانان و بالا رفتن توقعات آنان ازاشتغال، لزوم توجه و تمرکز بر تولید و صنعت را دو چندان می‌کند.

ایران در 30 سال اخیر و بعد از تجاوز صدام به لحاظ علمی رشد بسیار بالایی را تجربه کرد به گونه ای که در دهه اخیر سرعت رشد علمی کشور 11 برابر متوسط سرعت رشد علمی جهان شد.

اما مساله اینجاست که این سرعت رشد قابل تحسین در دنیای تئوریک و فضای آکادمیک رقم خورده و از ورود به ابعاد عملی و کاربردی بازمانده است.
مهمترین علت کاربردی نشدن یا به عبارت دیگر تبدیل نشدن علوم به فناوری و ایجاد ثروت را می توان در جدایی صنعت و دانشگاه ها ریشه یابی کرد. موضوعی که در چند سال گذشته به شدت مورد تاکید رهبر معظم انقلاب به ویژه در دیدارهای دانشگاهی بوده است.

بیشتر بخوانید:

معاون وزیر: دانشجویان تحصیلات تکمیلی در طرح «تاپ» صنعت را متحول می‌کنند/ شرایط بهره برداری از ظرفیت‌های داخلی بهتر از همیشه است

می‌توانیم کالاها و قطعات صنعتی را بومی‌سازی کنیم/ ضعف صنعت خودرو «نخواستن» است

لزوم تبدیل اقتدار علمی به اقتدار اقتصادی/ الگوی مشخصی برای ارتباط صنعت و دانشگاه وجود ندارد

در واقع ضعف ارتباط صنعت و دانشگاه حلقه مفقوده پیشرفت صنعتی کشور و یکی از اصلی‌ترین معضلات اقتصاد ایران است چرا که علاوه بر خام فروشی و هدر رفت منابع طبیعی اقتصاد کشور را به تکنولوژی و ماشین آلات پیشرفته خارجی وابسته کرده و به نقطه ضعفی استراتژیک مبدل شده است، نقطه ضعفی که استعمار غرب به خوبی می‌داند و با دست‌گذاشتن روی آن مانع صنعتی شدن ایران و به بیان دقیق‌تر به استقلال رسیدن صنعت و به دنبال آن استقلال اقتصادی انقلاب اسلامی ایران می‌شود.
علی‌رغم همه انتقاداتی که به عملکرد وزارت صنعت، معدن و تجارت وارد است اما ورود معاونت فناوری این نهاد به مسئله ارتباط صنعت و دانشگاه اتفاق خجسته و با ارزشی است.
این معاونت با اجرای طرح "تاپ" یا طرح توانمندسازی تولید و توسعه اشتغال پایدار که یک بستر اینترنتی برای برقراری رابطه بین دانشگاه و بنگاه های اقتصادی و صنعتی است شرایطی را محیا کرده تا صنایع و معادن و تجار کشور بتوانند از طریق بهره‌مندی از دانشجویان تحصیلات تکمیلی و اساتید مجرب و سربازان تحصیل‌کرده‌ی نخبه نیازهای فناورانه و دانش بنیان خود را حل کنند و در مقابل جامعه علمی کشور با آشنایی بیشتر با صنعت و کسب و کار در کاربردی کردن دانش خود و کارآفرینی و خلق ارزش افزوده به استقلال صنعتی کشور، رشد اقتصادی و کاهش بیکار مبادرت نماید.

باید منتظر ماند و دید آیا این سامانه می‌تواند حلقه مفقوده اتصال صنعت و دانشگاه را به معنی واقعی کلمه تشکیل دهد و مشکل کاربردی شدن و خلق ارزش علوم دانشگاهی ایران را حل کند؟

در مورد طرح "تاپ" با معاون پژوهش، آموزش و فناوری وزارت صنعت، معدن و تجارت برات قبادیان به عنوان محور اجرای این طرح گفتکو کردیم که در ادامه تقدیم می‌شود.

طرح تاپ و ابعاد مختلف و چگونگی اجرای آن را توضیح دهید.

طرح تاپ با همکاری وزارت علوم و ستاد کل نیروهای مسلح در سه بخش برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی که تمایل دارند پایان نامه خود را در بنگاه های اقتصادی و حل مسائل مورد نیاز کشور بگذرانند، دانش آموختگان مشمول خدمت سربازی که علاقه دارند دوران سربازی را در بنگاه های اقتصادی طی کنند و اساتید و اعضای هیئت علمی و مراکز پژوهشی که مایلند در قالب طرح پسادکترای صنعتی فرصت مطالعاتی و انجام پروژه های مستقل در صنایع و معادن داشته باشند اجرا می‌شود.

در این طرح از یک سو تمام بنگاه های خصوصی، عمومی و دولتی دارای مجوز اعم از صنعتی، کشاورزی و خدماتی نیازهای پژوهشی و دانشی یا تقاضای نیروی انسانی ماهر و متخصص خود را در سامانه تاپ ثبت می کنند و از سوی دیگر سه قشر سرباز تاپ، دانشجوی تاپ و استاد تاپ که صلاحیت آن ها تایید شده است می توانند متقاضی رفع درخواست بنگاه ها شوند.

زمانی که متقاضیان نیاز فناورانه بنگاه را پاسخ دهند قائدتا از طریق همان بنگاه برای توسعه کسب و کار و حرفه مورد نظر جذب خواهند شد و به این ترتیب علاوه بر تحول علمی و دانش بنیان صنایع و تقویت ارتباط دانش و صنعت، مسئله اشتغال تحصیل کرده های کشور نیز به نحوی حل خواهد شد.

این طرح دانش پایه همواره یک ضرورت برای دانشگاه و صنعت بود و ما معتقدیم این طرح می تواند برای همه ی بخش ها و در واقع به صورت ملی اجرا شود که به نظر می رسد بهترین نهاد برای آن شورای عالی عتف است.

در این طرح برای اولین بار 2 اتفاق رخ داده است. یکی به کار گیری سرباز در بخش خصوصی و دیگری ورود استاد دانشگاه به صنعت برای استخدام است که می تواند به غریب بودن دانشگاهیان با مهارت و علوم کاربردی پایان دهد. نکته قابل ملاحظه ی دیگر طرح تاپ نداشتن بار مالی برای دولت در شرایط اقتصادی کنونی است.

طرح تاپ می تواند در سال رونق تولید محرک خوبی برای رشد دانش بنیان تولید و صنعت کشور باشد و از نظر ما با توجه به توفیق اجباری افزایش تحریم ها و جلب توجه بخش دولتی و خصوصی به توانمندی های داخلی بهترین زمان و شرایط برای اجرای این طرح است.

اجرای طرح "تاپ" تا چه میزان به حل مسئله در کشور کمک می کند؟

ما از نظر تربیت مهندس در دنیا رتبه 3 را کسب کرده ایم اما به لحاظ آموزش مهارت برای ورود به صنعت رتبه 75 را در جهان داریم که می توان علت آن را فاصله صنعت و دانشگاه دانست به همین دلیل است که بسیاری از جوانان مهندس و توانمند ما با مشکل بیکاری دست و پنجه نرم می کنند.

به اعتقاد ما اگر تنها از 10 درصد از 1 میلیون و 200 هزار دانشجوی ارشد و دکترای کشور به صورت هدفمند برای تامین نیازهای فناورانه بخش های مختلف اقتصاد به ویژه در بنگاه های تولیدی و صنعتی بهره ببریم می توانیم 120 هزار مساله و نیاز کشور را از طریق دانش و دانشگاهیان حل کرده و در جهت اقتصاد مقاومتی و دانش بنیان حرکت کنیم.

به نظر بنده طرح تاپ یکی از بزرگترین طرح های صنعتی 100 سال اخیر در ایران است که می تواند با ایجاد زیر ساخت نیروی انسانی ماهر و به بیان دیگر تشکیل سرمایه انسانی متخصص و کارآمد موتور محرک انقلاب صنعتی چهارم را فراهم نماید.

بروشور معرفی اجمالی طرح تاپ