شهدای ناشناس کربلا؛ محافظ امام در نماز ظهر عاشورا

سعید (سعد) بن عبدالله حنفی، (شهادت ۶۱ق) از شهدای واقعه کربلا. او از شیعیان کوفه بود که برخی نامه‌های کوفیان و امام حسین را به یکدیگر می‌رساند. او همچنین نامه مسلم بن عقیل را به امام رساند و پس از آن با کاروان آن حضرت همراه شد. سعید در شب عاشورا در حمایت از امام حسین سخنرانی کرد و سوگند یاد کرد که اگر هفتاد بار سوزانده و سپس زنده شود باز هم از حمایت امام دست بر نخواهد برداشت.

نسب

وی از بنی‌حنیفه بن لجیم از شاخه‌های بنی‌بکر بن وائل بود. = و بنی‌بکر خود از شاخه‌های قبیلۀ عدنان بودند. او از اهالی کوفه بود که به شجاعت و عبادت شهرت داشت. در زیارت الشهدا نام او سعد ذکر شده است.

 

واقعه کربلا

سعید بن عبدالله و هانی بن هانی سبیعی نامه سوم کوفیان را به سوی امام حسین بردند. نویسندگان این نامۀ شَبَثُ بن رِبعی، حَجّار بن اَبجَر، یزید بن حارث، یزید بن رویم، عزرة بن قیس، عمرو بن حجاج و محمد بن عمیر بودند. برخی معتقدند که این مأموریت به جهت وجاهت سعید بن عبدالله بوده، به امید آنکه این وجاهت، امام (ع) را به آمدن قانع کند. السَّلامُ عَلَی سَعْدِ بْنِ عَبْدِ اللَّهِ الْحَنَفِی الْقَائِلِ لِلْحُسَینِ وَ قَدْ أذِنَ لَهُ فِی الانْصِرَافِ لا نُخَلِّیک حَتَّی یعْلَمَ اللَّهُ أنَّا قَدْ حَفِظْنَا غَیبَةَ رَسُولِ اللَّهِ (ص) فِیک وَ اللَّهِ لَوْ أَعْلَمُ أنِّی أقْتَلُ ثُمَّ أحْیا ثُمَّ أحْرَقُ ثُمَّ أذْرَی وَ یفْعَلُ ذَلِک بِی سَبْعِینَ مَرَّةً مَا فَارَقْتُک حَتَّی ألْقَی حِمَامِی دُونَک وَ کیفَ لا أفْعَلُ ذَلِک وَ إِنَّمَا هِی مَوْتَةٌ أوْ قَتْلَةٌ وَاحِدَةٌ ثُمَّ هِی الْکرَامَةُ الَّتِی لا انْقِضَاءَ لَهَا أبَداً فَقَدْ لَقِیتَ حِمَامَک وَ وَاسَیتَ إِمَامَک وَ لَقِیتَ مِنَ اللَّهِ الْکرَامَةَ فِی دَارِ الْمُقَامَةِ حَشَرَنَا اللَّهُ مَعَکمْ فِی الْمُسْتَشْهَدِینَ وَ رَزَقَنَا مُرَافَقَتَکمْ فِی أعْلَی عِلِّیینَ

بحارالانوار، ج۴۵، ص۷۰.

امام حسین (ع) به وسیلۀ سعید پاسخ مردم کوفه داد و نوشت که مسلم بن عقیل را به عنوان سفیر خود روانه کوفه کرده است. زمانی که مسلم وارد کوفه شد و برای مردم سخنرانی کرد. عابس بن ابی شبیب شاکری و حبیب بن مظاهر خطبه خواندند، پس از آن دو سعید بن عبدالله بپاخواست و سوگند خورد که مصمم است به یاری حسین (ع) برخیزد. مسلم در این مجلس، سعید بن عبدالله را مأمور کرد تا امام (ع) را برای ورود به کوفه دعوت کند. سعید به مکه بازگشت و نامۀ مسلم بن عقیل را به امام داد او از مکه در همراه با کاروان امام حسین همراه شد.

 

حضور در کربلا

در شب عاشورا که امام (ع) اصحاب را پشت خیمه‌ها جمع کرد و پس از سخنرانی معروف خود از آنان خواستند که هر یک دست دوست خود را گرفته و از تاریکی شب بهره گرفته و این ناحیه و سرزمین را ترک کنند. سعید از جای خود برخاست و گفت:

یا ابن رسول الله (ص) به خدا سوگند ما دست از یاری شما بر نخواهیم داشت... به خدا سوگند اگر کشته شوم، سپس زنده گردم، هفتاد مرتبه مرا بسوزانند و خاکستر مرا به باد دهند باز هم از شما دست بر نخواهم داشت.

 

شهادت

برخی بر این عقیده‌اند که او در روز عاشورا پس از نماز ظهر به شهادت رسیده است. برخی دیگر از تاریخ‌نگاران، شهادت سعید را بعد از زوال آفتاب ظهر عاشورا و بعد از نماز ظهر نوشته‌اند. رجز ذیل به او منسوب است:
أقدم حسین الیوم تلق أحمدا و شیخک الخیر علیا ذا الندی ظهر عاشورا هنگامی که امام حسین (ع) نماز خوف به جا آورد، سعید بن عبدالله مقابل حضرت ایستاد و با صورت، سینه، پهلو‌ها و دست هایش، از اصابت تیر‌ها به امام (ع) جلوگیری می‌کرد. نقل کرده اند که زمانی که به زمین افتاد و در حال جان دادن بود این دعا را می‌خواند

خدایا! همان‌گونه که قوم عاد و ثمود لعنت کردی، اینان (سپاه کوفه) را مورد لعن خویش قرار ده‍. خدایا! سلام و درود مرا به پیامبرت برسان و درد و رنجی را که در اثر زخم‌های بدنم تحمل نمودم به آن حضرت ابلاغ فرما؛ زیرا من در یاری پیامبرت خواستار دستیابی به پاداش توأم. سپس رو به امام (ع) کرد و گفت:‌ای فرزند رسول خدا، آیا به پیمانم عمل کردم؟ امام (ع) فرمود: آری؛ تو در بهشت پیشاپیش من قرار داری. نقل شده که هنگام شهادت، به جز زخم‌های شمشیر و نیزه، ۱۳ تیر بر بدنش بوده است.