جای خالی مشکلات زنان/ مطالبه معترضین به قوانین مهریه چه بود

گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو- نرگس حسینی؛ روز سه شنبه ۲۷ مهر؛ تجمعی مردمی مقابل مجلس شورای اسلامی در خصوص مسئله مهریه برگزار شد. آنچه از صفحات هماهنگ کننده این تجمع برمی‌آید این است که این تجمع از بیش از یک ماه پیش برنامه‌ریزی شده بود. اغلب تجمع‌کنندگان که شمار آن‌ها کمتر از ۱۰۰ نفر بود مردان بودند و در میان آن‌ها تعدادی از زنان و خانواده‌ها نیز حضور داشتند. این دومین بار بود که تجمعی با این مضمون شکل می‌گرفت که البته در آن تجمع تعداد خیلی کمتری حضور پیدا کرده بودند.

پلاکارد‌ها اصلی‌ترین بازتاب‌دهنده حرف معترضین بود که به وفور میان آن‌ها وجود داشت. آن چه که در این پلاکارد‌ها به چشم می‌خورد را می‌توان در چند مسئله عمده خلاصه کرد:

یک؛ بالا رفتن قیمت سکه، میزان مهریه‌ها را به حد سرسام آوری بالا برده است.

یکی از شعار‌های مرتبط "حقوق‌ها به ریال، سکه‌ها به دلار" بود. خانواده دیگری روی کاغذی نوشته بودند: "قانون گذار محترم: چرا شما مبالغ نقدی مهریه را به روز محاسبه می‌کنید، اما برای سکه افسارگسیخته هیچ برنامه‌ای ندارید". مرد جوان دیگری که صحبت‌هایش بسیار در فضای مجازی پیچید پلاکاردی همراه داشت که ادله او را برای اعتراض به قانون مهریه تبیین می‌کرد: تاوان گران شدن سکه از یک میلیون در سال ۹۶ به ۱۲ میلیون در سال ۱۴۰۰ را من باید بپردازم؟

دو؛ به ارث رسیدن مهریه از زن به والدین او زندگی مردان و فرزندان خانواده را دچار مشکل کرده.

پدر و پسری معترض به این موضوع در تجمع حضور داشتند؛ پدر مدعی بود ۵ سال است که در حال پرداخت مهریه به خانواده همسر خود است و به همین جهت با داشتن حضانت فرزند خود دچار مشکلات اقتصادی شده است.

سه؛ زنان کاسب مهریه، زندگی خود و خانواده‌شان را نابود می‌کنند.

پلاکارد تکان دهنده‌ای که کودکان آن را همراه داشتند با این مضمون بود:"مادرم مرا به مهریه فروخت".

چهار؛ حبس کردن مردان به دلیل مهریه شرعی نیست و سودی نیز برای بنیان خانواده ندارد.

تجمع کنندگان بنری را به میله‌ها نصب کرده بودند که روی آن نوشته بود: "طبق نظر جمیع فقها حبس مردان به دلیل عدم پرداخت نفقه و مهریه شرعا جایز نیست". همچنین در سخنان آن‌ها به این موضوع اشاره می‌شد که اگر مردی به خاطر مهریه به زندان بیفتد دیگر زندگی آن‌ها پایدار نخواهد بود. "ازدواج جرم نیست"، "چرا مهریه ذیل قانون نحوه اجرای محکومیت‌های مالی است" این جملات از دیگران اعتراضات این دسته بود.

به مسائل دیگری نیز از جمله تعریف نادرست از مستثنیات دین و تحمیل بار مالی ازدواج بر دوش مردان نیز در این تجمع اشاره شد.

البته این تجمع خالی از ارائه راهکار نیز نبود؛  تجمع‌کنندگان به صورت ریشه‌ای موافق حذف عبارت عندالمطالبه از عقدنامه‌ها بودند. همچنین پیشنهاد می‌کردند که میزان مهریه بر اساس قیمت سکه در زمان انعقاد عقد بعلاوه نرخ تورم سالیانه بانک مرکزی محاسبه شود؛ آن‌ها معتقد بودند که در این صورت عدالت برقرار شده و میزان مهریه‌ها و قسط‌های پرداختی آن‌ها منطقی می‌شوند.

گرچه بخشی از مسائل طرح شده در این تجمع از جمله به ارث رسیدن مهریه ناشی ازاحکام دینی ماست که در مسائل دیگر نیز جاری است و برخی از آن‌ها مانند قرار دادن وظیفه تامین مالی زندگی بر دوش مردان، یکی از اساس تفکیک نقش‌های خانوادگی از نگاه اسلامی است و نمی‌توان به این سادگی آن‌ها را زیر سوال برد، اما باید اذعان داشت بخش قابل توجه مشکلات طرح شده، به حق و قابل تامل بودند. با این وجود خلا مهم این تجمع نگاه یک سویه به مسئله بود به نحوی که جای خالی مشکلات رکن دیگر خانواده یعنی زن در آن به وضوح احساس می‌شد. زنان نیز با چالش‌هایی از مهریه مواجه هستند؛ از جمله آن که اساسا بخش قابل توجهی از آنان مهریه‌ی حتی اندک خود را نیز نمی‌توانند دریافت کنند که علت آن باز بودن راه برای فرار از دین مهریه برای مردان است. همچنین به طور کلی به دلیل خلا‌های دفاعی زنان در پرونده‌های خانواده، گاهی مهریه به عنوان تنها پشتوانه آنان استفاده می‌شود.

از همین رو نمی‌توان مسائل دیگر را نادیده گرفت و فقط به اعتراض بخشی از جامعه پاسخ داد. اگر بنا باشد قانون‌گذاران قانون مهریه را اصلاح نمایند باید به همه جوانب آن توجه کنند تا از ظلم‌های آتی جلوگیری شود.