به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو، سینما بستری است نافذ و امروزه، در بسیاری از کشور‌ها برای عملیاتی کردن برنامه‌ها و راهبرد‌های کلان اجتماعی‌وفرهنگی از این ظرفیت استفاده می‌شود. در همین راستا «بنیاد سیاست‌پژوهیِ پیشرفت‌اجتماعی پدیدار» برای استفاده از ایده‌های خانواده‌محور سینمای جهان، تصمیم گرفت با مشارکت دغدغه‌مندان حوزه سینمای خانواده، رویدادی تحت عنوان «سکانس‌های زندگی» برگزارکند.
براساس اعلام مسئول روابط‌عمومی بنیاد پدیدار، مراسم اختتامیه رویداد سکانس‌های زندگی، روز شنبه ۱۱ تیرماه در سالن آمفی‌تئاتر خانه‌اندیشه‌ورزان برگزار و هدایای نفرات برتر این مسابقه، تقدیم آنان شد.
در همین راستا، ابتدا محمدعلی صادقی، دبیر نشست، گزارشی از روند برگزاری و ارزیابی این رویداد ارائه داد. پس از آن، پدرام کاویان (مدیر بنیاد پدیدار) درباره ضرورت و اهمیت این موضوع، مطالبی را مطرح کرد. در ادامه، سید مهدی ناظمی، پژوهشگر و مدرس فلسفه درخصوص جایگاه خانواده در سینمای جهان و ارزش نگاه خانواده‌محور در تولید آثار هنری، مباحثی را بیان نمود.
۳۰۰ ایده هنری، برای رویداد سکانس‌های زندگی، ارسال شد
طبق گفته محمدعلی صادقی، مسئول برگزاری این مسابقه، پروژه «سکانس‌های زندگی» اواسط اسفندماه شروع شد و شرکت‌کنندگان دغدغه‌مندی از این موضوع استقبال کردند و ارسال ایده‌های هنری تا اردیبهشت ۱۴۰۱، ادامه داشت و کار ارزیابی شرکت‌کنندگان این مسابقه تا اوایل خرداد انجام شد.
وی افزود: چیزی در حدود ۳۰۰ عنوان فیلم، سریال، انیمیشن و مستند برای بنیاد پدیدار ارسال شد و فرم‌های خاص محتوایی را نیز شرکت‌کنندگان تکمیل کردند. هدف اصلی این مسابقه این بود که ببینیم در سینمای جهان چه آثار قابل تاملی در حیطه خانواده تدوین شده و با چه ایده‌هایی به این موضوع پرداخته شده‌است.
صادقی گفت: فرایند بررسی آثار این رخداد ارزنده، پروسه زمان‌بری بود و اوایل خرداد به پایان رسید و این خبر را بدهیم که مجموع فعالیت دغدغه‌مندان این رویداد به همراه فعالیت پژوهشی که در بنیاد پدیدار پیرامون این موضوعات انجام شده‌است؛ به زودی در قالب یک کتاب منتشر می‌شود و این محصول در اختیار نخبگان این حوزه قرار می‌گیرد.
مسئله اجتماعی، بدون همراهی مردم حل نمی‌شود!
پس از آن پدرام کاویان، مدیر بنیاد پدیدار، ضمن خوشامدگویی به میهمانان برنامه، گفت: دغدغه‌ای که منجر به طراحی رویداد سکانس‌های زندگی شد در بنیاد پدیدار برمی‌گشت به دغدغه خود بنیاد که یک مجموعه سیاست‌پژوهی اجتماعی است. ما با یک سوال مواجه هستیم که وقتی یک گروهی در موضوعات غیراقتصادی سیاست‌پژوهی می‌کند؛ خروجی این کار سیاستی قرار است تبدیل به چه چیزی شود؟ در حوزه اقتصادی خروجی کار تبدیل به یک دستورالعمل اجرایی می‌شود. اما تفاوت فضای اجتماعی و اقتصادی درگیر شدن جامعه با آن مسئله است و هر مجموعه اجتماعی اگر آگاه نشود که درباره مسئله چطور باید کنشگری کند تا مردم درگیر موضوع شوند؛ آن مسئله، هرچقدر هم تلاش شود؛ حل نشده باقی می‌ماند. زیرا همراهی مردم را با خودش ندارد.
وی افزود: اساساً چطوری می‌شود که یک کنشگر اجتماعی را با یک مسئله همراه کرد؟ و ما سعی کردیم آن را در روش‌های سیاست‌پژوهی تاریخی بررسی کنیم. اینکه کجا‌ها شده یک موضوعی دغدغه مشترک نظام حاکمیت و مردم شود؟ در ایران جز در تجربه دفاع مقدس به آن صورت نتوانستیم به صورت دقیقی همراهی حاکمیت و مردم را داشته باشیم. البته در دهه هفتاد در خصوص سیاست‌های کنترل جمعیت نیز این همراهی وجود داشت. ولی بعد از آن اغلب تلاش‌ها نتیجه قابل توجهی نداشته است.
کاویان گفت: در کنار این بحث، همیشه مسئله آسیب اجتماعی مثل رابطه پدر و دختر مطرح بوده است؛ چه کار کنیم که پدران برای دخترانشان بیشتر وقت بگذارند؟ در رابطه با پسران نوجوان که در آستانه بلوغ قرار می‌گیرند باید چکار کرد با آنکه گزاره‌های روشنی تولید شده است. برای مثال در پژوهش میتوان ثابت کرد دخترانی که رابطه صمیمی با پدرانشان داشتند کمتر دچار مسائل اجتماعی مانند فرار از خانه و یا اغفال شده‌اند. اما اینکه چطور این را منتقل کنیم به جامعه مخاطب، کار دشواری است و به همین دلیل ما رفتیم به سمت رویداد سکانس‌های زندگی تا به این فکر کنیم که گزاره سیاستی تولید کردن یک مرحله است و تبدیل آن به زبان مورد فهم و مورد پسند مردم یک کار پیچیده دیگری است که شاید کمتر انجام شده است. این شد که رویداد را آغاز کردیم و امیدواریم در آینده این مسیر را در مورد مسائل دیگر استفاده کنیم.
آیا خانواده همه جای دنیا، یک معنا دارد؟
در ادامه سید مهدی ناظمی، پژوهشگر حوزه فلسفه و سینما با بیان اینکه وضعیت خانواده در غرب و ایران و جا‌های مختلف چطور است؛ گفت: یک کلمه است به نام خانواده و مفروض ما این است که در همه جا یک معنی دارد. ولی جای تامل است که آیا خانواده همه جا یک معنا دارد؟ آیا خیلی از سوتفاهم‌هایی که از گذشته داریم و گذشته خودمان را طرد می‌کنیم ممکن نیست که اینطور باشد که کلمه خانواده دو معنی و تفسیر را داشته باشد؟ باید به مفهوم قرارداد اجتماعی توجه شود.
وی افزود: برخی از فیلسوفان این مفهوم را بیان می‌کردندکه نشان‌دهنده چگونگی شکل‌گیری جامعه و سیاست و حکومت است. در واقع مفروض این است که انسان‌ها یک موجودات منفرد و متمایز هستند که در برخی از مسائل قرارداد می‌بندند و این قرارداد می‌تواند منشا اتفاقاتی باشد. البته اینکه قرارداد از قبل هم بود. منتها اینکه خصلت‌هایی از انسان را بخواهیم بر اساس قراداد بفهمیم این جدید است. اما وقتی وارد یک سری خصلت‌های ذاتی می‌شویم این مسئله است که آیا میتوان این خصلت‌ها را قراردادی بفهمیم؟ ما مثلا می‌توانیم بگوییم می‌تواند اجتماعی نباشد و یا موجودی منفرد در یک جزیره باشد و خوشحال باشد.
ناظمی تصریح کرد: اگر راه اول را رفتیم که انسان‌ها موجودات منفردی هستند که اتصالات و ارتباطات ذاتی باهم ندارند و قرارداد آن‌ها را بهم وصل می‌کند همان راهی را رفتیم که فرهنگ و تمدن غرب رفته و باید شاهد ظهور این تمدن و اخلاقیاتش باشیم. اما اگر این راه را برویم که خصلت‌های اجتماعی انسان ذاتی او هستند. راه دیگری است و خانواده هم معنایش متفاوت است و اصل خانواده رسالت اجتماعی است. وقتی میخواهد خانواده تشکیل شود زن و مرد قراردادی را امضا می‌کنند، اما در اصل وجود خانواده کسی قراردادی به قضیه نگاه نمی‌کرد. خانواده یک رسالتی بود که انسان‌ها بر دوش داشتند و در گذشته مسائلی مثل مشاوره خانواده نبود و همه از یک سنی به بعد ازدواج می‌کردند.
این پژوهشگر اجتماعی با اشاره به دلیل تغییر مبنای ازدواج در جامعه، افزود: نتیجه تغییر تفکر انسان در قرن ۱۸ و ۱۹ و ۲۰، به تدریج و انسان، ازدواج را نوعی بسط فردانیت خودش و ادامه فردانیت خودش فهمید این‌ها بسط فردانیت هستند نه اینکه خصلت اجتماعی و رسالت اجتماعی باشد. وقتی ازدواج از حالت ذاتی بودن خارج شد و به شکل قرارداد درآمد می‌تواند قراداد عاطفی بین زن و مرد باشد یا با هر سلیقه تعریف شود. به این صورت خانواده مشترک لفظی است و با گذشته فرق دارد. خود ما هم از این معنا دور نیستیم و فکر می‌کنیم ما در یک جامعه خانواده دوست هستیم شاید متفاوت باشیم، ولی ما هم اینطور شدیم و بعد از انقلاب بیشتر فرهنگ مدرن را پذیرفتیم و ذبح شرعی کردیم فرهنگ لیبرالیستی را و بر اساس این فرهنگ رفتیم ازدواج کردیم و به خاطر همین است که نخواهیم درباره ازدواج موشکافی کنیم و این موشکافی بیشتر می‌شود و انواع مختلفی به وجود می‌آید.
ناظمی گفت: فرهنگ جنسی کشور که عوض شد؛ در شکل اعواجی خود، فرهنگ جدید اخلاقی را جا انداخت. در بعد از انقلاب نیز در سریال‌ها و رسانه‌های تصویری این موضوع نشان داده شد. الان که دچار معضلات خانوادگی هستیم و چیز‌های تلخ و گزنده گزارش می‌شود و خانواده نداشتن برای عده‌ای پرستیژ شده؛ باید بررسی کنیم که در غرب هم واقعا همین مسیر طی شده است؟ به نظر می‌رسد خلاف تصور غالب، دهه ۸۰ و ۹۰ در رسانه‌های غرب تصویری به وجود آمد که در جهت تقویت موضوع خانواده بود.
وی افزود: دهه ۶۰ و ۷۰ دهه انقلاب جنسی بود و حقوق برابر زنان در عرصه اجتماعی بخشی از انقلاب جنسی است و به آن کمک کرد و تضعیف ازدواج و خانواده نیز ثمره انقلاب جنسی است. محصولات سینمایی آن دوران نیز سینماگران کلاسیک نقش خیلی موثری داشتند. جایی که سینما دارد دستوری کار می‌کند فضایی است که ترویج انقلاب جنسی است. اوج آن در فیلم‌های تینیجری است که الگو‌سازی می‌کند و مخاطبش نوجوانان هستند. کابوس ۷ قسمت بود و الان بدون ببیننده است، ولی در آن زمان به دلیل بسط اخلاقیات تینیجری خیلی طرفدار داشت و از آمریکا به کشور‌های دیگر بسط داده می‌شد، ولی خود آمریکا از زمان اوایل قرن ۲۰ که قدرتمند شد زودتر از همه به خود انتقادی داخلی رسید. اگر مشکلی در غرب پیش آید سینما جدی وارد عمل می‌شود. برای مثال، آرنولد در اولی که می‌آید سینما، کوه خشونت است و نه خانواده دارد و نه دوست دارد آدم باشد. بعد وقتی وارد دهه ۸۰ می‌شود آرنولد خانواده دار می‌شود. باز هم مامور خشن است، ولی خانواده دوست و متعصب روی زن و فرزندش است.
فیلم هناس، تقابل خانواده با رسالت اجتماعی و سیاسی را منعکس کرد!
ناظمی گفت: در سینمای امروز آمریکا، رسالت سیاسی اجتماعی در ادامه رسالت خانوادگی تعریف می‌شود. اما در ایران ما طرح می‌نویسیم که یکی دوبار رد می‌شود؛ و جالب است در فیلم ایرانی «هناس» که میخواهد نشان دهد خانواده در تقابل رسالت سیاسی و اجتماعی است. بعد توقع داریم مردم همراهی با حکومت داشته باشند وقتی نشان میدهیم که در خانواده درتقابل با چیز‌هایی است که می‌خواهی بدست بیاوری!
وی در پایان با اشاره به اهمیت سینمای آمریکا در جهت‌دهی به جامعه، افزود: یک ژانر هست در آمریکا ازدواج مجدد؛ یعنی خانواده‌هایی که به دلیل طلاق و مرگ، همسر را از دست می‌دهند و در میانسالی که سخت است ازدواج مجدد کنند می‌روند به سمت ازدواج مجدد. این فیلم‌ها را می‌سازند و تولید انبوه می‌کنند تا بروند به این سمت. خانواده‌های هسته‌ای نیز قصد ترویجش را ندارد آمریکا که ۱۴ میلیون خانواده هسته‌ای وجود دارد که سیاست فرهنگی باید نشان دهد چطور از پس مشکلاتشان برمی‌آیند و علت اینکه از این نوع فیلم‌ها می‌سازند به دلیل اینکه ترغیب کنند آنان را که چطور بحران را حل کنند و یا ازدواج کنند.
ارسال نظرات