به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری دانشجو از انجمن متخصصان زنان و زایمان، مرضیه وحید دستجردی روز چهارشنبه در دومین کنگره ملی چالش‌های بالینی زایمان که در مرکز همایش‌های دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی برگزار شد، با اشاره به دستاورد‌های چشمگیر کشور در کاهش مرگ و میر مادران باردار، اظهار داشت: قبلاً نرخ مرگ و میر مادران باردار در کشور حدود ۲۴۵ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر بود، اما در حال حاضر این رقم به ۱۹ تا ۲۱ نفر کاهش یافته است.
وی افزود: این کاهش یک رکورد بی‌نظیر در دنیا محسوب می‌شود و کشور ما در کاهش مرگ و میر مادران باردار دومین کشور پیشرو در جهان است.
آینده جمعیت کشور در خطر است
وحید دستجردی همچنین به بحران جمعیتی کشور اشاره کرد و افزود: جمعیت کشور ما در حال پیر شدن است و اگر این روند ادامه یابد، در سال ۱۴۳۰، ۳۳ درصد از جمعیت کشور سالمند خواهند شد. امروز ۱۰ درصد جامعه ما سالمند هستند، اما تا ۴۰ سال آینده این میزان به سه برابر خواهد رسید که چالش‌های اجتماعی و اقتصادی زیادی را به دنبال خواهد داشت.
وی افزود: اگر روند کاهش جمعیت ادامه پیدا کند، کشور ما در سال ۲۱۰۰ دیگر به عنوان یک کشور بزرگ شناخته نخواهد شد. در حال حاضر، متوسط سن جامعه ما از ۲۲ سال به ۳۲ سال افزایش یافته است و این نشان‌دهنده سرعت بالای روند سالمندی است.
حمایت از متخصصین زنان و زایمان برای حفظ سلامت مادران و نوزادان
دبیر ستاد ملی جمعیت کشور همچنین از مسئولان خواست تا به مشکلات متخصصین زنان و زایمان توجه بیشتری داشته باشند و برای رفع موانع و مشکلات آنها اقدام کنند.
وی بر ضرورت ایجاد انگیزه در میان پزشکان جوان برای ماندن در این حرفه و مقابله با مسأله مهاجرت تاکید کرد و گفت: «پزشکان جوان نباید درگیر مشکلات مالی و اداری باشند. زیرا این وضعیت منجر به مهاجرت آنها می‌شود و از دست دادن این نیروی انسانی کارآمد به معنای از دست دادن جمعیت بالقوه است.
لزوم تغییرات در سیاست‌های جمعیتی کشور
وحید دستجردی همچنین تاکید کرد که کاهش نرخ رشد جمعیت یک مسأله چندعاملی است که نیازمند توجه به مسائل فرهنگی و اجتماعی است و باید از افرادی که در این رشته سخت مشغول به فعالیت هستند، قدردانی شود. او از تمام مسئولین کشور خواست که برای حل بحران جمعیتی و حفظ سلامت مادران و نوزادان، همکاری‌های مشترک و عملیاتی داشته باشند.
وی با اشاره به مسئولیت سنگین متخصصین زنان و زایمان در نجات سلامت مادران و نوزادان و جلوگیری از کاهش جمعیت کشور، تاکید کرد که این موضوع باید به یک گفتمان عمومی تبدیل شود و تمام نهاد‌ها برای حل این بحران همکاری کنند. وی اعلام کرد که ستاد ملی جمعیت آماده است تا هر گونه اقدام لازم برای حمایت از جمعیت کشور و جلوگیری از بحران‌های جمعیتی انجام دهد.
از افزایش آمار سزارین تا مهاجرت پزشکان
سودابه کاظمی، رئیس این کنگره، نیز در این مراسم به تشریح چالش‌های این حوزه از جمله تعرفه‌های نامتناسب، فشار‌های اعتباربخشی بیمارستانی و مهاجرت پزشکان پرداخت و بر لزوم تحول در آموزش این رشته تأکید کرد.
وی با اشاره به اهمیت برگزاری این کنگره، تأکید کرد که آمار سزارین در ایران بالاتر از میانگین جهانی است. وی گفت: «این آمار نگران‌کننده در کنار مسائل جمعیتی، ما را بر آن داشت تا کنگره‌ای علمی برای بررسی این موضوع برگزار کنیم. امیدواریم این کنگره به‌صورت مستمر برگزار شود و بتواند راهکار‌های عملی برای رفع چالش‌ها ارائه دهد.»
وی با تأکید بر اینکه رشته زنان و زایمان یکی از پرچالش‌ترین حوزه‌های پزشکی است، افزود: «این رشته مسئولیت چندین انسان را هم‌زمان بر دوش متخصصان قرار می‌دهد، اما متأسفانه تعرفه‌های نامتناسب، فشار‌های ناشی از اعتباربخشی بیمارستانی و حساسیت‌های رسانه‌ای باعث شده است که گرایش به کار در این فیلد کاهش یابد. امروزه بسیاری از متخصصان از پذیرش مسئولیت مشکلات مادران باردار سر باز می‌زنند و این اتفاق نگران‌کننده است.»
کاظمی با اشاره به روند افزایشی مهاجرت پزشکان از این رشته گفت: «در سال‌های اخیر مهاجرت درون‌رشته‌ای و خروج از فیلد زایمان به مشکلی جدی تبدیل شده است. بسیاری از متخصصان زنان به دلیل مشکلات متعدد، این حوزه را ترک می‌کنند. اگر این روند ادامه یابد، با کمبود نیروی متخصص در این رشته روبه‌رو خواهیم شد.
وی در ادامه با انتقاد از تعرفه‌های خدمات پزشکی در این حوزه اظهار داشت: «تعرفه‌ها باید متناسب با مسئولیت‌ها و خدمات ارائه‌شده باشند. به‌عنوان مثال، ویزیت یک زن باردار با حاملگی سه‌قلو نباید معادل یک واحد خدمت معمولی در نظر گرفته شود. این نوع برخورد‌ها فشار مضاعفی را به متخصصان وارد می‌کند.
کاظمی گفت: «سازمان بهداشت جهانی تأکید کرده که هیچ مادری نباید به دلیل ترس از زایمان طبیعی، به سزارین روی بیاورد. ما باید زیرساخت‌های لازم برای گسترش زایمان بدون درد را فراهم کنیم تا مادران تجربه‌ای مثبت از زایمان طبیعی داشته باشند.»
وی همچنین به مشکلات ناشی از عارضه فلج مغزی (سی‌پی) اشاره کرد و گفت: «هر مورد سی‌پی باعث می‌شود ۸ تا ۱۰ متخصص از حوزه زایمان کنار بکشند. این موضوع به دلیل نبود حمایت‌های کافی از تیم‌های زایمانی، آسیب جدی به این رشته وارد کرده است.»
کاظمی بر لزوم تحول در آموزش این رشته تأکید کرد و افزود: «با وجود پیشرفت تکنولوژی، روش‌های آموزشی همچنان سنتی است. باید تغییراتی در نظام آموزشی ایجاد شود تا متخصصانی توانمند و آماده وارد این حوزه شوند. همچنین، ما به دنبال تشکیل تیم‌های زایمانی هستیم تا بتوانیم چالش‌های موجود را کاهش دهیم.»
وی در پایان از مسئولان خواست تا توجه بیشتری به مشکلات این حوزه داشته باشند و با ارائه راهکار‌های عملی، از مهاجرت پزشکان و کاهش نیروی انسانی متخصص جلوگیری کنند.
کاهش آمار مرگ و میر مادران افتخاری بزرگ برای جامعه پزشکی کشور است
محمد رئیس‌زاده، رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی نیز با تأکید بر دستاورد‌های قابل‌توجه ایران در حوزه سلامت مادران و زایمان، از فشار‌های اقتصادی و مشکلات ناشی از کمبود حمایت‌های دولتی از جامعه پزشکی انتقاد کرد و از مسئولین خواست تا به مشکلات این بخش توجه بیشتری داشته باشند.
وی ضمن تقدیر از تلاش‌های شبانه‌روزی پزشکان و متخصصین زنان و زایمان، تاکید کرد که جان این سرزمین در دستان این گروه از پزشکان است. او با اشاره به نقش حیاتی زنان و زایمان در سلامتی جامعه، گفت: «جان این سرزمین در دستان شماست و سلامتی افرادی که متولد می‌شوند و مادران در دستان شماست.»
رئیس‌زاده همچنین با اشاره به پیشرفت‌های مهم در کاهش مرگ و میر مادران باردار در کشور، گفت: «در حال حاضر، آمار مرگ و میر مادران باردار در کشور ۱۸ در صد هزار است که یک‌سوم پیش‌بینی‌های جهانی را شامل می‌شود. در حال حاضر، ما بین ۲۰ تا ۲۵ مرگ و میر مادران باردار به ازای هر صد هزار تولد داریم که این خود یک افتخار برای جامعه پزشکی کشور است که توانسته‌ایم این عدد مهم را تا این حد کاهش دهیم و جزء کشور‌های برتر در دنیا باشیم.»
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی سپس به مشکلات اقتصادی جامعه پزشکی اشاره کرد و گفت: «متأسفانه قدر جامعه زنان و زایمان به‌طور شایسته درک نمی‌شود و مسئولین باید در نوع نگاه خود به جامعه پزشکی تجدید نظر کنند. دو پیش‌فرض غلط در محاسبات مسئولین ما وجود دارد که باعث ایجاد برداشت‌های اشتباه از وضعیت جامعه پزشکی شده است. یکی اینکه وضعیت پزشکان خوب است و پیش‌فرض دوم اینکه افزایش تعرفه‌ها معادل افزایش دستمزد جامعه پزشکی است.»
وی با انتقاد از تصمیمات اتخاذ شده در شورای عالی بیمه سلامت افزود: «حتی در شورای عالی بیمه سلامت، یکی از همکاران افزایش تعرفه را معادل افزایش دستمزد در نظر می‌گیرد. این حجم از اشتباه غیرقابل تصور است و به‌نظر می‌رسد که عمدی باشد. در حالی که تنها ۹ درصد از تعرفه‌ها مربوط به دستمزد جامعه پزشکی است و مابقی آن مربوط به هتلینگ، تجهیزات پزشکی و سایر اجزا است.»
دکتر رئیس‌زاده سپس به آمار دستمزد پزشکان پرداخت و گفت: «از سال ۱۳۹۰ تا به امروز، حق‌الزحمه پزشکان از ۳۶ هزار تومان به ۸۱ هزار تومان افزایش یافته است، یعنی کمتر از سه برابر، در حالی که حداقل حقوق کارگری ۲۳ برابر افزایش داشته است. این آمار نشان‌دهنده وضعیت بحرانی است.»
او ادامه داد: «در حوزه ویزیت نیز وضعیت بدتر است. به‌طور میانگین در دنیا، ایران رتبه ۱۰۲ را در زمینه ارزش ویزیت پزشکی دارد. در حالیکه ارزش ویزیت در کشور‌های اطراف ایران بین هفت تا ده دلار است.»
رئیس‌کل سازمان نظام پزشکی در خصوص وضعیت آتی جمعیت کشور نیز هشدار داد و گفت: «در حال حاضر، وضعیت جمعیت کشور اصلاً مطلوب نیست. در سال ۱۳۶۲، دو میلیون و ۲۰۰ هزار تولد زنده و ۲۲۰ هزار فوتی داشتیم. میزان مرگ و میر در آن زمان یک‌دهم موالید بود. اما در سال ۱۴۰۲، تنها یک میلیون و ۵۷ هزار تولد زنده و ۴۴۰ هزار مرگ و میر ثبت شده است، که این نشان‌دهنده کاهش شدید تولد‌های زنده است.»
وی همچنین از وضعیت بحرانی سه استان کشور که در حال حاضر در چاه جمعیتی قرار دارند و نرخ جایگزینی آنها بسیار پایین است، خبر داد و افزود: «اگر این روند ادامه یابد، در سال ۱۴۱۵، رشد جمعیتی کشور به صفر خواهد رسید و میزان مرگ و میر با تولد‌های زنده برابر خواهد شد.»