
سیکل ترکیبی؛ قهرمان بیسر و صدای صنعت برق

به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری دانشجو، به گفته مدیرعامل شرکت توانیر میانگین راندمان نیروگاههای حرارتی در ایران ۳۹.۶ درصد بوده و با میانگین راندمان جهانی که ۴۰ درصد است، فاصله چندانی ندارد. از طرفی نیروگاههای حرارتی شامل نیروگاههای بخاری، گازی، سیکل ترکیبی و زمینگرمایی میشود که به گواه آمارها، در ایران تنها نیروگاههای سیکل ترکیبی وضعیت بهتری دارند و با بازدهی مناسبی برق تولید میکنند.
براساس آخرین آمار، در حال حاضر ۵۴ نیروگاه گازی در بخش دولتی و خصوصی با متوسط راندمان ۳۱.۵۱ درصد ۲۰.۱ درصد از برق کشور را تولید میکنند. علاوه بر این، ۲۰ نیروگاه بخاری نیز با راندمان ۳۶.۲۴ درصد ۲۱.۶ درصد از برق کشور را تولید میکنند. ۳۸ نیروگاه چرخه ترکیبی نیز در کشور وجود دارد که با راندمان ۴۵.۹۸ درصدی در حال فعالیت هستند و عمده نیاز کشور را که عددی معادل ۴۹.۳ درصد از کل تولید برق است را تامین میکنند. از طرفی با وجود پیشرفت ایران در انرژی هستهای، تنها یک نیروگاه اتمی در ایران در حال فعالیت است که با ظرفیت تولید هزار و ۲۰۰ مگاوات ۱.۱درصد از برق کشور را تولید میکند.
بهطور کلی به دلیل وجود فناوری بالا در نیروگاههای سیکل ترکیبی، این نوع از نیروگاهها با استفاده از یک واحد سوخت برق بیشتری نسبت به سایر نیروگاههای حرارتی تولید میکنند و آلایندگی کمتری نیز به همراه دارند. به عنوان نمونه با درنظر گرفتن راندمان ۴۵.۹۸ درصدی، نیروگاههای سیکل ترکیبی به ازای دریافت یک واحد سوخت حدود ۴ کیلووات برق تولید میکند.
سالهاست که اقتصاد ایران از عدم خصوصیسازی درست و دولتی بودن تمام ارکان اقتصادی رنج میبرد. یکی از حوزههایی که همواره به خصوصی شدن و ایجاد فضای رقابتی در آن مورد توجه قرار گرفته است، صنعت برق است. نظرات کارشناسی بیان میکند که سپردن نیروگاهها به متخصصان این حوزه در بخش خصوصی بهترین گزینه برای مدیریت واحدهای تولید برق است. همانطور که گفته شد نیروگاههای سیکل ترکیبی که عمدتا در یک دهه اخیر تاسیس شدهاند، بازدهی بالایی دارند و مهمترین عامل نزدیک بودن میانگین راندمان نیروگاههای حرارتی در ایران به میانگین جهانی هستند. از بین ۳۸ نیروگاه چرخه ترکیبی در ایران ۵ نیروگاه متعلق به دولت و ۳۳ نیروگاه نیز توسط بخش خصوصی تاسیس شده است. به عبارت بهتر، ۱۳ درصد نیروگاههای چرخه ترکیبی دولتی و ۸۴ درصد خصوصی هستند. این موضوع به وضوح نشان میدهد که واگذاری ساخت و مدیریت نیروگاهها به بخش خصوصی موثر بوده و عدم انحصار وزارت نیرو در این بخش باعث عملکرد بهتر صنعت برق شده است.
در دهه نود تعداد زیادی از نیروگاههای سیکل ترکیبی با راندمان ۴۵ تا ۵۰ درصد وارد مدار شدند که نقش مهمی در افزایش ظرفیت تولید برق کشور داشتند. این نیروگاهها، با استفاده از فناوری پیشرفته نمونههای موفقی هستند که طی سالهای اخیر فعالیت خود را آغاز کردند و میتوانند در شرایط بحرانی امروز صنعت برق که به دلیل ناترازی برق به وجود آمده است، بهعنوان راهکارهای بلند مدت مورد توجه قرار گیرند.
در میان نیروگاههای سیکل ترکیبی ۴ نیروگاه با راندمان بیش از ۵۰ درصد فعالیت میکنند که میتوان گفت نمونههای موفق نیروگاههای سیکل ترکیبی هستند و در ادامه بهطور جزئیتری مورد بررسی قرار میگیرند.
نیروگاه شیرکوه با ظرفیت اسمی ۴۸۴ مگاوات و تولید واقعی ۳۹۵ مگاوات، از ۱۵۵۷۸۶ هزار لیتر گازوئیل و ۵۱۱۹۰۷ هزار مترمکعب گاز طبیعی برای تولید برق استفاده میکند. این نیروگاه با راندمان ۵۰ درصد شامل ۲ واحد گازی ۱۶۲ مگاواتی و یک واحد بخار ۱۶۰ مگاواتی در سال ۱۳۹۱ در استان یزد به بهربرداری رسیده است.
نیروگاه هریس با ظرفیت اسمی ۴۹۰ مگاوات و ظرفیت واقعی ۳۹۲ مگاوات، نیروگاه هریس از سال ۱۳۹۹ وارد فاز بهرهبرداری تجاری شده است. این نیروگاه با مصرف ۱۱۸۴۴ هزار لیتر گازوئیل و ۳۳۸۸۳۶ هزار مترمکعب گاز، راندمانی حدود ۵۰.۲ درصد دارد و توانسته با بهرهگیری از فناوریهای روز، راندمان بالایی را در تولید برق داشته باشد.
نیروگاه کاسپین با ظرفیت اسمی ۴۶۱ مگاوات و تولید واقعی ۴۰۶ مگاوات، دارای راندمان قابل توجه ۵۲.۷ درصد است. این نیروگاه در تیرماه ۱۳۹۷ با شبکه برق کشور سنکرون شد و واحد بخار آن در سال ۱۴۰۰ وارد مدار شده است. گاز و گازوییل دو سوخت مورد استفاده در این نیروگاه است و بهطور متوسط ۲۲۵۱۲ هزار لیتر گازوئیل و ۳۹۶۸۳۰ هزار مترمکعب گاز طبیعی برای تولید برق مورد استفاده قرار میگیرد.
نیروگاه آبادان با ظرفیت اسمی ۸۱۴ مگاوات و ظرفیت واقعی ۶۷۴ مگاوات، بزرگترین نیروگاه کشور به شمار میرود که دارای بالاترین راندمان نیز است. این نیروگاه با مصرف قابل توجه ۲۰,۷۵۶ هزار لیتر گازوئیل و ۷۲۴۳۹۵ هزار مترمکعب گاز طبیعی، راندمانی بسیار بالای ۵۳.۶ درصد دارد که آن را به یکی از پیشرفتهترین نیروگاههای سیکل ترکیبی کشور تبدیل کرده است.