فیلم آرگو؛ مرهمی دروغین بر زخم‌‌‌های کهنه سربازان آمریکایی در شکست طبس

 

برای سخن گفتن از آنچه در صحرای طبس رخ داده است، ناگزیریم به مقدمات و زمینه‌های وقوع این حادثه تاریخی نیز توجه کنیم و سرآغاز این اتفاقات بی‌شک تسخیر سفارت آمریکا در 13 آبان 58 توسط عده‌ای از دانشجویان پیرو خط امام(ره ) است. حادثه‌ای که امام خمینی(ره) از آن به عنوان انقلاب دوم یاد کردند، دولت وقت آمریکا را چنان به تکاپو انداخت که برای رهایی از این وضعیت ناگزیر به انجام سلسله اقداماتی می‌شود.

 

کارتر در نخستین اقدام خود و تنها 9 روز بعد از اشغال سفارت، دستور توقف واردات نفت از ایران و بلوکه کردن تمام دارایی‌های ایران در بانک‌های آمریکا را صادر می‌کند و از سوی دیگر افرادی را برای مذاکره با امام خمینی(ره) میانجی می‌کند. یاسر عرفات، رئیس سازمان آزادی بخش فلسطین، کورت والدهایم، دبیرکل سازمان ملل و نماینده ویژه پاپ رهبر کاتولیک‌های جهان از جمله این افراد بودند که امام خمینی(ره) حاضر به گفت‌وگو با آن ها نمی‌شوند. از جمله دلایل مخالفت امام(ره) این بود که آمریکا حاضر به بازگرداندن شاه برای انجام محاکمه در ایران نبود.

 

یکی دیگر از کارهای آمریکا برای افزایش فشارها، تلاش برای تصویب تحریم بین‌المللی علیه ایران بود که اتحاد جماهیر شوروی آن را وِتو کرد؛ بنابراین کارتر که از آزادسازی گرونگان‌ها از طریق فشارها و تحریم‌های سیاسی و اقتصادی ناامید شده بود، دستور آغاز عملیات نجات گروگان‌ها را می‌دهد که به عملیات دلتا فورس مشهور شد.

 

ستاد مشترک نیروهای مسلح آمریکا این عملیات را بر عهده چارلز بکویتز قرار می‌دهد و برای اینکه افکار را در داخل ایران و در میان عموم از این برنامه منحرف می کند تا به صورت سازماندهی‌شده اقداماتی را انجام دهد.

 

ایجاد آشوب و بلوا در دانشگاه‌های تهران در 29 فروردین، ایجاد تشنج در مرزهای ایران و عراق و در بخش‌هایی از کردستان، جمع‌آوری توپ‌های ضدهوایی از فرودگاه‌های استراتژیک جنوب و شرق کشور یعنی مشهد، شیراز، قم و تهران به دستور فرمانده‌ نیروهای هوایی، دو روز مانده به آغاز عملیات از جمله اتفاقاتی است که رخ می‌دهد.

 

از طرفی برای اطمینان از انجام بدون نقص عملیات، تجهیزات گسترده‌ای در نظر گرفته می‌شود. شش فروند هواپیمای هرکولس 130C- که قابلیت حمل دو عراده تانک، یک جیپ و 200 سرباز را دارد. هشت فروند هلی‌کوپتر از نوع سیکورسی که برای مسافت‌های دور و مانورها مناسب هستند. دو فروند هواپیمای آواکس در فضای ترکیه و خلیج فارس برای برقراری ارتباط با فرماندهی عملیات در پرواز است. ناو هواپیمابر نیمیتس در دریای عمان در نزدیکی سواحل ایران قرار می‌گیرد و 290 آمریکایی و ایرانی آموزش‌دیده در آن قرار دارند که کارتر در کتاب خاطرات خود آنها را 90 آمریکایی و 15 ایرانی اعلام می‌کند.

 

به این ترتیب عملیات در شب چهاردهم اردیبهشت آغاز می‌شود. هنوز چند ساعت از آغاز عملیات نگذشته است که به دلیل نقص فنی ایجاد شده برای سه فروند از هلیکوپترها، آن هم درحالی‌ که برای انجام عملیات حداقل به شش فروند هلیکوپتر نیاز بود، به ناچار دستور توقف عملیات صادر می‌شود. سپس در حالی‌ که هلیکوپترها برای بازگشت مشغول سوخت‌گیری بودند، یکی از آن ها به دلیل طوفان شن در صحرای طبس به هواپیمایی برخورد می‌کند و منجر به انفجاری می‌شود که باعث کشته شدن هشت نظامی و زخمی شدن پنج نفر دیگر می‌شود و عملیات نیز نافرجام باقی می‌ماند.

 

برژینسکی، مشاور امنیت ملی کارتر، درباره احساس ناامیدی ملی در آمریکا، پس از شکست این کشور در طبس می‌گوید: «ماجرای مفتضح ایران، یکی از سه عامل مهم شکست کارتر (در انتخابات) بود و این ماجرا، احساس ناامیدی ملی را برانگیخت.»

 

همچنین یکی از خبرنگاران روزنامه آمریکایی نیویورک تایمز می‌نویسد: «داغ شکستی که آمریکاییان در ایران خوردند، تا مدت ها آن ها را رها نخواهد کرد؛ بویژه به این دلیل که این شکست، ضربه دوباره‌ای به احساس آن هایی بود که شدیدا به فن‌آوری معتقدند و به آن ایمان دارند. از کار افتادن سه بالگرد در میان بادهای شنی بیابان، ضربه بسیار سنگینی بوده است.»

 

شکست عملیات دلتا برای کشوری که داعیه ابرقدرت بودن در جهان را داشته و دارد، سخت و غیرقابل تحمل است. به همین خاطر بعد از گذشت بیش از سی سال از وقوع چنین حادثه‌ای فیلم آرگو ساخته می‌شود تا به دروغ مرهمی باشد بر زخم‌های کهنه سربازان آمریکایی و تسکینی بر غرور و روح شکست‌خورده مردمانش.